Το προσφυγικό είναι ένα από τα βασικά σημεία στην ατζέντα του αυριανού Συμβουλίου Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες. Τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων απασχολεί ο μεγάλος αριθμός προσφύγων, αυτήν τη φορά από την Αφρική. Σύμφωνα με τη Frontex από τον Ιανουάριο μέχρι τον Νοέμβριο 170.000 άνθρωποι διασώθηκαν στις αφρικανικές ακτές και μεταφέρθηκαν στην Ιταλία. Οι περισσότεροι προέρχονται από την Αφρική. Η αύξηση είναι της τάξης του 20%.
2016, η πιο θανατηφόρα χρονιά στη Μεσόγειο
Το προσφυγικό όχι μόνο παραμένει, αλλά διογκώνεται. Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) χαρακτήρισε το 2016 ως την πιο θανατηφόρα χρονιά σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Μέχρι τον Οκτώβριο του 2016 καταγράφηκαν 3740 θάνατοι. Ποιο είναι το σχέδιο της ΕΕ για να αναχαιτίσει τις προσφυγικές ροές από την Αφρική; Ένα σύμφωνο μετανάστευσης με επιλεγμένες αφρικανικές χώρες. Οι διαπραγματεύσεις με τη Σενεγάλη, το Νίγηρα, τη Νιγηρία, το Μαλί και την Αιθιοπία βρίσκονται σε εξέλιξη. «Ο στόχος είναι η διάσωση ζωών και η διάλυση του μηχανισμού των παράνομων διακινητών», είχε δηλώσει πρόσφατα ο Μαργαρίτης Σχοινάς, εκπρόσωπος της Κομισιόν. «Παράλληλα θα συμφωνηθεί η απαγόρευση της παράνομης μετανάστευσης και η επιστροφή των προσφύγων στις χώρες από όπου έφυγαν. Όλα αυτό θα συνοδευτεί με αυξημένες επενδύσεις στις χώρες με τις οποίες θα συνάψουμε συμφωνία. Αυτή είναι η προτεραιότητά μας».
Υψηλοί στόχοι αλλά περιορισμένα τα αποτελέσματα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Μέχρι τέλος Οκτωβρίου έγιναν οι πρώτες επισκέψεις υψηλόβαθμων από την ΕΕ σε αφρικανικές χώρες και συμφωνήθηκε η χρηματοδότηση επενδυτικών προγραμμάτων από ένα ταμείο για την Αφρική. Με τη Νιγηρία, το Μαλί και τη Σενεγάλη οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται. Με τον Νίγηρα σχεδιάστηκε ένας οδικός χάρτης για καλύτερη διαχείριση του μεταναστευτικού.
Pro Asyl: «Στρατηγική εκβιασμού»
Συνολικά για τη στήριξη των χωρών αυτών θα διατεθούν 8 δις ευρώ μέχρι το 2020, όπως ανακοίνωσε η Κομισιόν. «Καταγράφουμε θετικές τάσεις και πρώτα αποτελέσματα», δήλωσε η Φεντερίκα Μογκερίνι, ύπατη εκπρόσωπος για θέματα εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ. «Αυτά τα αποτελέσματα θα τα ανακοινώσω αύριο στο Συμβούλιο Κορυφής», πρόσθεσε. Ωστόσο, οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων επικρίνουν με δριμύτητα την πολιτική της ΕΕ. Καταγγέλλουν τις διαπραγματεύσεις με δικτατορικά καθεστώτα που δεν σέβονται ούτε τους λαούς τους, πόσο μάλλον τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Επίσης, σε περίπτωση που οι χώρες αυτές δεν δεχθούν τις συμφωνίες με την ΕΕ, θα τους κόβεται η αναπτυξιακή βοήθεια.
«Η ανείπωτη στρατηγική εκβιασμού προκειμένου να γίνουν χώρες διέλευσης προσφύγων κάτι σαν μπράβοι για την ΕΕ ισοδυναμεί με απόρριψη του καθεστώτος προστασίας των προσφύγων» λέει ο Καρλ Κοπ από την οργάνωσης ProAsyl. Οι συμφωνίες με χώρες της Αφρικής θα λειτουργήσουν μακροπρόθεσμα όπως η συμφωνία με την Τουρκία. Εκ του αποτελέσματος κρινόμενη, προκάλεσε φόβο στους πρόσφυγες και «χάλασε» το εργαλείο δουλειάς των παράνομων διακινητών. Στη συμφωνία με αφρικανικές χώρες οι πρόσφυγες δεν θα μεταφέρονται στην Ιταλία, αλλά πίσω στην Αφρική.
Μπερντ Ρίγκερτ/Ειρήνη Αναστασοπούλου
