Το «ναι» της Αθήνας σε συμβιβαστικό πλαίσιο (ως συνεγγυήτριας) και της Λευκωσίας εκ παραλλήλου, αναμένουν οι Αμερικανοί προκειμένου να οριστικοποιηθεί με δική τους διαμεσολαβητική πρωτοβουλία «συνάντηση κορυφής» Ελλάδας – Τουρκίας για τοΚυπριακό. Κι αυτό, καθώς ο Ερντογάν είναι ανένδοτος όσον αφορά το κρίσιμο θέμα των εγγυήσεων και της ασφάλειας προκειμένου να συναινέσει σε τελική λύση.
Σύμφωνα με Τα Νέα, η Ουάσιγκτον μαζί με τη Βρετανία (και με άτυπη σύμπραξη των Ηνωμένων Εθνών) έχουν επεξεργασθεί συγκεκριμένη φόρμουλα, την οποία διαβίβασε η υφυπουργός Εξωτερικών Βικτόρια Νούλαντ. Και την οποία η ίδια χαρακτήρισε «σωσίβιο» για την ενόψει Διάσκεψη στη Γενεύη. Σύμφωνα με αυτή:
1.Θα διαμορφωθεί πρόνοια για «περιορισμένου χρόνου και έκτασης» εγγυοδοσία, σε σχέση μόνο με το τουρκικό σκέλος του διζωνικού κρατικού μορφώματος που θα προκύψει ως ομοσπονδιακός συμβιβασμός.
2.Η παρουσία τουρκικών στρατευμάτων στο έδαφος της Ενωμένης Κυπριακής Ομοσπονδίας «θα περιοριστεί δραστικά», τόσο σε αριθμούς όσο και σε οπλικές δυνατότητες. Αλλά και όσον αφορά τη διασπορά τους.
3.Το σύνολο σχέδιο της εγγυοδοσίας και οι λειτουργικές του παράμετροι θα συναρτηθούν προς «ουσιαστική επιτήρηση» από μηχανισμούς των Ηνωμένων Εθνών, ή ενδεχομένως και νατοϊκών. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά προϋποθέσεις και λόγους τυχόν επεμβατικής ενεργοποίησης.
Να σημειωθεί εν προκειμένω ότι η τουρκική πλευρά (διά του κατοχικού ηγέτη των Τουρκοκυπρίων) εμμένει σε σύστημα εγγυήσεων, «σε βάθος 15ετίας» με πρόνοια «επαναξιολόγησής τους» αναλόγως της λειτουργικής δοκιμασίας της λύσης που θα προκύψει. Και της οποίας η εφαρμογή θα αρχίσει άμεσα.
Να σημειωθεί επίσης ότι η μεσολαβητική φόρμουλα που έχει τεθεί επί τάπητος, προνοεί την έναρξη αποχώρησης του βασικού κορμού των κατοχικών δυνάμεων από τα κυπριακά εδάφη, «από την επομένη της συνυπογραφής λύσης» από τους ηγέτες των δύο κυπριακών πλευρών. Η οποία φυσικά θα έχει προεπικυρωθεί από χωριστά δημοψηφίσματα.
Με τον κύπριο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη να διαβεβαιώνει ότι δεν πρόκειται να θέσει σε δημοψήφισμα λύση με την οποία ο ίδιος δεν θα συμφωνεί (όπως έγινε το 2004 με το σχέδιο Ανάν) και που δεν θα έχει πιθανότητες έγκρισής της και από μεγάλη πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων.
Επικίνδυνες ισορροπίες
Κι ενώ ήδη στη Λευκωσία επανενεργοποιείται ο διάλογος, οι ανησυχίες όλων των ενδιαφερομένων επικεντρώνονται στο ενδεχόμενο κρίσης στα Ελληνοτουρκικά, ως αποτέλεσμα των εντεινόμενων τριβών στο Αιγαίο και των κλιμακούμενων προκλήσεων.
Καθώς υπάρχουν ενδείξεις ότι από πλευράς της Αγκυρας, μεθοδεύεται μείζων στρατηγικός εκβιασμός προκειμένου να ασκηθούν πιεστικότερες παρεμβάσεις προς την ελληνική πλευρά να ενδώσει σε αξιώσεις. Ή τουλάχιστον να μην επιμείνει σε προϋποθέσεις που ήδη έχουν διατυπωθεί επίσημα από αρμοδίους στην Αθήνα. Και που αφορούν τόσο τις εγγυήσεις όσο και την παραμονή αυξημένου τουρκικού αποσπάσματος στη Μεγαλόνησο.
Ταυτόχρονα δεν έχει ξεκαθαρισθεί τι θα συμβεί αν ο Ερντογάν τηρήσει την απόφασή του να παραστεί ο ίδιος στη Διάσκεψη της Γενεύης. Οπότε και δημιουργείται ζήτημα για Ελλάδα και Βρετανία. Που πρέπει να προσδιορίσουν και αυτές το επίπεδο παρουσίας τους. Από τους Τουρκοκυπρίους πάντως εκδηλώθηκε, με δήλωση του Μουσταφά Ακιντζί, ικανοποίηση γι’ αυτή την πρόθεση του Ερντογάν.
Εγχώριες αιχμές
Αυτή τη στιγμή εν πάση περιπτώσει, Αθήνα και Λευκωσία προάγουν επαφές επί υψηλού επιπέδου, για να συντονίσουν στάση και να προσδιορίσουν στρατηγική διαχείρισης όσων έχουν δρομολογηθεί ήδη. Προκειμένου να μην εμφανισθούν κενά και διαφοροποιήσεις σε κομβικά ζητήματα, που θα όπλιζαν την τουρκική πλευρά και θα προκαλούσαν επικίνδυνες ανατροπές. Κι αυτό, ενώ διατυπώνονται ανησυχίες, από τις εντεινόμενες διχοστασίες στους κόλπους των Ελληνοκυπρίων.
Με κόμματα να βάλλουν κατά των χειρισμών του προέδρου, τον οποίο μάλιστα κατηγορούν ανοικτά έως και για περίπου ενδοτικές διαθέσεις. Κάτι που ο ίδιος απορρίπτει και δηλώνει αποφασισμένος «να προχωρήσει μέχρι τέλους» σε υπό προϋποθέσεις συμβιβαστική επίλυση του προβλήματος. Ζητώντας προς αυτή την κατεύθυνση, στήριξη της ΕΕ και μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Α.Λυκαύγης
