Ο 25χρονος ελεύθερος σκοπευτής (sniper), Μ. Τζόνσον, που σκότωσε τους πέντε αστυνομικούς στο Ντάλας των ΗΠΑ (στις 08.07.16) αναμφίβολα, έδρασε ως Μοναχικός Λύκος-Lone Wolf, δηλαδή μεμονωμένα (ως Lone Actor) όπως το δήλωσε τόσο ο ίδιος όσο και το Στεϊτ Ντεπάρτμεντ. Στο στρατιωτικό του ιστορικό δεν αναφέρονται στοιχεία διάκρισης και δόξας στα πεδία των μαχών, παρά μόνο επιδόσεις στην ξυλουργική, δεδομένου ότι ήταν ο ξυλουργός μιας μονάδας ειδικών δυνάμεων των ΗΠΑ.
Προφανής αιτία, η έντονη επιθυμία του για εκδίκηση, μετά την πρόσφατη δολοφονία έγχρωμων πολιτών από λευκούς αστυνομικούς στη χώρα του.
Η ρήση του Αργεντινού θεωρητικού του «αναρχισμού» Κάρλος Μαριγγέλα «αφού το σκέφτηκες μόνος σου, τότε κάντο μόνος σου, χωρίς τους άλλους» φαίνεται ότι βρίσκει ευήκοα ώτα σε άτομα που, κατά τους ειδικούς, παρουσιάζουν «σοβαρές διαταραχές της προσωπικότητας».
Αν προσθέσουμε και λίγο από ριζοσπαστικοποίηση, επί εδάφους ακραίου ισλαμισμού, τότε αναβαθμίζεται η δολοφονική δράση, αυτής της ιδιαίτερης κατηγορίας εξτρεμιστών.
Κι εδώ, τολμούμε να διατυπώσουμε την πρόβλεψη ότι η «επιχειρησιακή» εμφάνισή τους και στη χώρα μας, δεν θα αργήσει.
Σκέψεις και Απόψεις
Τα περιστατικά μεθοδευμένης, πλην μοναχικής και ακραίας δράσης, γενικά, εντάσσονται στις ΜΗ προβλέψιμες πηγές κινδύνου για τις οποίες θεωρείται, αδύνατο, να λειτουργήσει η όποια προβλεπτικότητα και ικανότητα νοητικής διείσδυσης των αρχών ασφαλείας.
Την αδυναμία-αποτυχία αυτή των αρχών τη βλέπουμε, πλέον, όλο και πιο συχνά, ενώ μπορούμε να απαριθμήσουμε πάρα πολλά περιστατικά, μεμονωμένης ακραίας βίας. Ενδεικτικές, οι δολοφονίες, από μοναχικούς λύκους, στρατιωτικών σε Φραγκφούρτη το ’11, Λονδίνο το ’13 και Παρίσι το ‘15, εβραίων πιστών στη συναγωγή της Λιέγης το ’14, οι επιθέσεις σε Όσλο, Βοστώνη…
Μέχρι πρότινος, τη μεμονωμένη δολοφονική δράση, των μοναχικών λύκων, τη θεωρούσαμε ως «αναδυόμενη» απειλή για την ασφάλεια, ενώ τώρα, πλέον, ως υπαρκτή και παρούσα. Μην ξεχνάμε ότι η Αλ Κάιντα της Αραβικής Χερσονήσου (AQAP) με το διαδικτυακό της περιοδικό «Inspire», συνεχώς, παροτρύνει τους τζιχαντιστές να δράσουν ως «μοναχικοί λύκοι».
Οι ειδικοί σε θέματα ασφαλείας γνωρίζουν ότι έχουμε δύο γενικές κατηγορίες κινδύνων:
Τους προβλέψιμους και τους ΜΗ προβλέψιμους κινδύνους.
Για τους προβλέψιμους δεν τίθεται θέμα έγκαιρου σχεδιασμού και αντιμετώπισης από πλευράς των αρχών ασφαλείας που διαθέτουν για το σκοπό αυτό ειδικές διευθύνσεις Μελετών και Σχεδιασμού αντιμετώπισης (σ.σ. προκειμένου για τη χώρα μας, βλέπε ΚΕΜΕΑ-Κέντρο Μελετών Ασφάλειας στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, Γ.Γ.Π.Π στο Υπουργείο Εσωτερικών κ.ά.).
Ενώ, για τους «ΜΗ προβλέψιμους» υπερισχύει η άποψη ότι δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν, έγκαιρα και αποτελεσματικά, αφού είναι κάπως σαν το σεισμό που δεν μπορούμε να ξέρουμε, επακριβώς, τον τόπο και το χρόνο εκδήλωσης. Άρα, είναι ανεπίδεκτοι προληπτικής θεραπείας και, αναγκαστικά, τους διαχειριζόμαστε, εκ των υστέρων, όταν έχουν, ήδη, επιφέρει τα τραγικά τους αποτελέσματα. Σύμφωνα με την κρατούσα αντίληψη, αυτά τα χαρακτηριστικά τους, περιορίζουν το εύρος της δυνατότητας αντιμετώπισης -στη σφαίρα του έγκαιρου σχεδιασμού- και μας οδηγούν, υποχρεωτικά, στο πεδίο της ανακούφισης-Relief (διαχείρισης του περιστατικού).
Παρά ταύτα, πιστεύουμε, σθεναρά, ότι το δόγμα περί του «αδυνάτου της πρόβλεψης» είναι παρωχημένο και πρέπει να αλλάξει, τουλάχιστον σε περιστατικά ανάλογα με αυτό του Ντάλας.
Αλοίμονο, αν, λόγω του, φαινομενικά, «άκαμπτου» των κινδύνων αυτών, παραιτηθούμε της έγκαιρης μελέτης με προληπτικό σχεδιασμό και περιοριστούμε στις «συνήθεις ενέργειες» όπως, είναι
η σύλληψη ή εξουδετέρωση του δράστη -που, ήδη, έχει κάνει τη «δουλειά» του- με τις επακόλουθες οδυνηρές διαπιστώσεις μοιρολατρίας (ως προς τα θύματα).
Σε κάθε αστυνομική επιχείρηση (από την πιο απλή π.χ. επίδοση ενός δικογράφου ή λήψη μέτρων τάξης στα δικαστήρια, μέχρι και την αντιμετώπιση ταραξιών σε διαδηλώσεις, σύλληψη κακοποιών, ένοπλη αντιπαράθεση με ληστές, απαγωγείς, τρομοκράτες κ.ο.κ) πρώτιστο μέλημα και καθήκον είναι η λήψη μέτρων αυτοπροστασίας από τη διατιθέμενη κρατική δύναμη, έναντι κάθε πιθανού-δυνητικού κινδύνου.
Είναι άλλο πράγμα η επίθεση σε έναν αφύλακτο «μαλακό στόχο» και άλλο η ένοπλη επίθεση κατά εκπαιδευμένων αστυνομικών που «επιχειρούν» σε συγκεκριμένο σημείο, όπου, αυτομάτως, γνωρίζουμε τον άγνωστο παράγοντα «Χ» της εξίσωσης δηλαδή, τον τόπο και το χρόνο, ενώ, σίγουρα, μπορούμε να υποθέσουμε και τους υπόλοιπους (σ.σ. πιθανό τρόπο επίθεσης, πιθανά ή διαθέσιμα μέσα επίθεσης, ενδεχόμενες βλάβες ή συνέπειες κ.ο.κ.).
Άρα, μπορούμε να σχεδιάσουμε και εφαρμόσουμε κατάλληλα μέτρα πρόληψης, αποτροπής και προστασίας, για τους περισσότερους δυνητικούς κινδύνους τους οποίους «ρυμουλκούμε» στη σφαίρα της πρόβλεψης όπου τους αναλύουμε «αποδομούμε», κάνοντάς τους «φύλλο και φτερό».
Προσοχή: Υπό την προϋπόθεση ότι τα μέτρα αυτά, δεν θα τα «υπονομεύσουν» οι ίδιοι οι ενδιαφερόμενοι (σ.σ. Στο θέμα αυτό, ήθελα από χρόνια να αναφερθώ δημόσια) και εξηγούμαι:
Όταν, το 1995, συνόδευα, ως επικεφαλής ασφαλείας, τον πρ. Πρόεδρο της δημοκρατίας, Κ. Στεφανόπουλο, στον ΟΗΕ, μας διετέθη κλιμάκιο ένοπλων Συνοδών Ασφαλείας αποτελούμενο από άνδρες και γυναίκες S.A-Special Agents της διάσημης United States Secret Service (U.S.S.S). Και επειδή, μου έκανε, ζωηρή, εντύπωση η προσήλωσή τους στην απόλυτη εφαρμογή, χωρίς ίχνος «ρουτίνας» ή αμφισβήτησης, των πρωτοκόλλων ασφαλείας (π.χ. στην «πεζή» κίνηση του προέδρου σε ανοιχτό χώρο, όπου, όχι μόνο αυτός -ο Vip-, αλλά και οι ίδιοι οι Συνοδοί Ασφαλείας του ήταν εκτεθειμένοι σε ποικίλους κινδύνους), ευλόγως, τους ρώτησα:
«Για πόσα χρόνια ακολουθείτε πιστά, χωρίς «ρουτίνα», τα βήματα αυτά;».
Και εκείνοι, χωρίς δισταγμό, μου απήντησαν:
«Τουλάχιστον, μέχρι να πάρουμε σύνταξη!».
Βέβαια, το Ντάλας, έδειξε ότι η πιστή εφαρμογή των μέτρων αυτοπροστασίας φαίνεται ότι «πάσχει» στις υπόλοιπες, πλην U.S.S.S, αστυνομικές υπηρεσίες, αν και αποτελεί ανελαστική υπηρεσιακή υποχρέωση.
Το ίδιο συμβαίνει και στη χώρα μας, παρά το ότι οι εκπαιδευτές στην αστυνομική ακαδημία, ουδέποτε παραλείπουν να τονίζουν στους εκπαιδευομένους αστυνομικούς τη σημασία της απόλυτης τήρησης των μέτρων αυτοπροστασίας, σε κάθε αστυνομική «επιχείρηση».
Δυστυχώς, όμως, διαπιστώνουμε, ότι αυτά τα μέτρα και τα βήματα εφαρμογής τους «κλαδεύονται», παραμελούνται ή και παραλείπονται (σ.σ. προσωπικά δεν δέχομαι ως αιτία την άγνοια των αστυνομικών, αλλά, κυρίως, τη «ρουτίνα», την υπερβολική αυτοπεποίθηση, την επίπλαστη υπεροχή που τους «παρέχει» η οπλοφορία τους, ενίοτε και τη ραθυμία), με ολέθρια, σχεδόν πάντοτε, αποτελέσματα, όπως το καταμαρτυρούν ανάλογα περιστατικά.
Συμπληρώνω το αυτονόητο, ότι οι μελέτες και τα μέτρα προστασίας πρέπει να εφαρμόζονται αυτούσια, ως έχουν, χωρίς «ψαλιδίσματα ή κουρέματα», γιατί όπως είδαμε, οι αστυνομικοί στο Ντάλας κατελήφθησαν εξ απίνης, αφού δεν είχαν εφαρμόσει κρίσιμα μέτρα αυτοπροστασίας, «υπονομεύοντας», αθέλητα, την ίδια τους την ασφάλεια, με αποτέλεσμα, τουλάχιστον, πέντε, εξ αυτών, να το πληρώσουν με τη ζωή τους.
Ως γενικό συμπέρασμα θα έλεγα ότι:
Πρώτον, πολλοί εκ των «ΜΗ προβλέψιμων κινδύνων» μπορούν να προβλεφθούν και, δεύτερον, ότι το ΚΕΜΕΑ του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, μπορεί να ανταποκριθεί στην εκπόνηση τέτοιων μελετών -αδιαφόρως του δείκτη δυσκολίας τους- εάν το υπουργείο δώσει σχετική εντολή.
Υ.Γ: Ο Αρχηγός της ΕΛ.ΑΣ, που είναι άριστος γνώστης των συνθηκών διεξαγωγής αστυνομικών «επιχειρήσεων», μπορεί να δώσει, αρμοδίως, πολλές «πάσες», μήπως και αποφύγουμε ανάλογα περιστατικά στη χώρα μας.
Ο κ. Γρηγόρης Μούκας είναι Διευθυντής Ασφαλείας ΔΟΛ και Αναλυτής Θεμάτων Ασφαλείας
