Η ασφάλεια των επικοινωνιών και η προστασία των προσωπικών δεδομένων απασχολούν πάνω από τους μισούς πολίτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπως δείχνουν σχετικές έρευνες, σε μια περίοδο που οι ψηφιακές επικοινωνίες φαίνεται πως παίζουν σημαντικό ρόλο και σε ζητήματα τρομοκρατίας, απέναντι στα οποία η Ευρώπη παραμένει μουδιασμένη. «Η προστασία του απορρήτου των επικοινωνιών συνεχίζει να αποτελεί μείζον θέμα στην ευρωπαϊκή ατζέντα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ ο διάλογος με όλους τους φορείς είναι έντονος στο πλαίσιο της διαβούλευσης για την αναθεώρηση της σχετικής Οδηγίας 2002/58/ΕΚ που είναι γνωστή και ως eprivacy» επισήμανε ο πρόεδρος της Αρχής Διασφάλισης Απορρήτου των Επικοινωνιών κ. Χρήστος Ζαμπίρας, παρουσιάζοντας τα πεπραγμένα της Αρχής για το έτος 2015.
Μέσα στο 2015, στην ΑΔΑΕ κοινοποιήθηκαν οι περισσότερες διατάξεις για άρση του απορρήτου των επικοινωνιών από τις αρμόδιες εισαγγελικές αρχές από την έναρξη της λειτουργίας της το 2003. Ειδικότερα, παρέλαβε 4.871 εισαγγελικές διατάξεις που αφορούσαν νέες περιπτώσεις άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών για λόγους εθνικής ασφάλειας, έναντι 3.780 το 2014, καθώς και 3.937 για παρατάσεις προγενέστερων διατάξεων, έναντι 4.717 το 2013. Επίσης παρέλαβε 2.304 βουλεύματα δικαστικών συμβουλίων, έναντι 1.956 το 2014, για τη διακρίβωση εγκλημάτων που εμπίπτουν στην ποινική δικονομία.
Εκτός από ζητήματα εθνικής ασφάλειας, η τρομοκρατία, το λαθρεμπόριο, τα ναρκωτικά, η παράνομη διακίνηση μεταναστών, τα εγκλήματα κατά της ζωής, η πορνογραφία ανηλίκων, η εκβίαση και το οργανωμένο έγκλημα αποτελούν τους κυριότερους από τους λόγους που οι Αρχές ζήτησαν άρση του απορρήτου. Αρμοδιότητα της ΑΔΑΕ, όπως εξήγησε και ο πρόεδρος, ο οποίος ανέλαβε μόλις στα τέλη Μαρτίου, είναι να πραγματοποιεί ελέγχους στα συστήματα και στα αρχεία που χρησιμοποιούνται κατά την εκτέλεση των διατάξεων άρσης απορρήτου και όχι να εξετάζει την ουσία των αιτημάτων ή την κρίση των Αρχών. Τέτοια συστήματα διαθέτουν και οι πάροχοι υπηρεσιών επικοινωνιών και οι αρμόδιες κρατικές αρχές.
Επίσης, στο πλαίσιο της λειτουργίας της η ΑΔΑΕ πραγματοποίησε κατά το προηγούμενο έτος τακτικούς και έκτακτους ελέγχους σε παρόχους ηλεκτρονικών επικοινωνιών και ταχυδρομικών υπηρεσιών, παρά τις δυσκολίες στη λειτουργία της. «Από τον Οκτώβριο του 2015 ως και τον Μάρτιο του 2016 η πορεία υλοποίησης του έργου της ΑΔΑΕ συνεχίζεται, παρότι η Ολομέλεια δεν συνεδρίαζε λόγω ελλείψεων στη συγκρότησή της. Το στελεχικό δυναμικό της Αρχής, το οποίο παράγει ένα εξειδικευμένο έργο από επιστημονικής και τεχνικής άποψης, προχώρησε κανονικά στη διενέργεια ελέγχων και στην εξέταση περιστατικών και πολιτικών ασφάλειας που καταθέτουν οι ελεγχόμενες εταιρείες. Οι επεξεργασμένες υποθέσεις εκκρεμούσαν ως τη συγκρότηση της νέας Ολομέλειας της Αρχής, η οποία σήμερα έχει να εξετάσει, εκτός από τα τρέχοντα θέματα, έναν μεγάλο όγκο θεμάτων που συσσωρεύθηκαν τους προηγούμενους μήνες» σημείωσε ο κ. Ζαμπίρας.
Ελεγχοι
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση πεπραγμένων, πραγματοποιήθηκαν 15 τακτικοί έλεγχοι σε παρόχους ηλεκτρονικών επικοινωνιών και ταχυδρομικών υπηρεσιών, για την ολοκλήρωση των οποίων απαιτήθηκαν 27 επισκέψεις στις εγκαταστάσεις τους. Εκτός από τους τακτικούς ελέγχους, η ΑΔΑΕ πραγματοποίησε 24 επισκέψεις σε εγκαταστάσεις παρόχων προκειμένου να διερευνήσει 19 καταγγελίες που αφορούσαν ηλεκτρονικές επικοινωνίες. Επίσης, διενήργησε άλλους έξι έκτακτους ελέγχους σε παρόχους ηλεκτρονικών επικοινωνιών για την εξέταση περιστατικών ασφάλειας που αναφέρουν στην Αρχή οι πάροχοι, όπως οφείλουν.
Οσον αφορά τους παρόχους ταχυδρομικών υπηρεσιών, η Αρχή διενήργησε εννέα έκτακτους ελέγχους ύστερα από καταγγελίες που υποβλήθηκαν ή αναφορές περιστατικών ασφάλειας και έναν έκτακτο έλεγχο αυτεπάγγελτα.
Επίσης, με την έκδοση της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας το 2015 οριστικοποιήθηκε η κύρωση των 50,6 εκατ. ευρώ που επέβαλε η ΑΔΑΕ στη Vodafone, εξετάζοντας το 2013 εκ νέου την υπόθεση των υποκλοπών. Ακόμη, μέσα στο 2015 η Αρχή επέβαλε δύο κυρώσεις σε μεμονωμένα περιστατικά παραβιάσεων της νομοθεσίας περί διασφάλισης του απορρήτου, η μία εκ των οποίων ήταν σύσταση, ενώ η δεύτερη επιβολή προστίμου.
Στόχοι
Η νέα διοίκηση της ΑΔΑΕ, η οποία ανέλαβε στις 21 Μαρτίου 2016, αναφέρθηκε και στους στόχους και στις προτεραιότητες για το τρέχον έτος: «Τα περιορισμένα μέσα τα οποία διαθέτει η ΑΔΑΕ και ο όγκος του έργου το οποίο καλείται να παράγει, με βάση τις αρμοδιότητές της, διαμορφώνουν μια δυσανάλογη σχέση, η οποία μεσούσης της οικονομικής κρίσης επιδεινώνεται. Με στόχο τη βελτίωση της ροής των εργασιών, η Ολομέλεια της Αρχής σκοπεύει στην ενίσχυση του προσωπικού της ΑΔΑΕ, αξιοποιώντας τη δυνατότητα μετατάξεων, και στην ενίσχυση της υλικοτεχνικής υποδομής με την αναζήτηση κονδυλίων μέσω προγραμμάτων ΕΣΠΑ». Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της νέας διοίκησης, για να διενεργούνται οι απαραίτητοι τακτικοί και έκτακτοι έλεγχοι, οι οποίοι είναι διπλάσιοι από εκείνους που γίνονται σήμερα, χρειάζεται αύξηση του προσωπικού –32 άτομα σήμερα –της ΑΔΑΕ κατά τουλάχιστον 50%.
Παράλληλα, όπως τόνισε, η Αρχή εντείνει τη συνεργασία της με τις άλλες ανεξάρτητες αρχές, καθώς και με τον ευρωπαϊκό οργανισμό για την ασφάλεια δικτύων και πληροφοριών ENISA που εδρεύει στη χώρα μας. Επίσης, αναπτύσσει συνεργασία με άλλους φορείς με στόχο να καλύψει τις ανάγκες επιμόρφωσης των στελεχών της, προκειμένου να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις επιπτώσεις που οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν στο απόρρητο των επικοινωνιών.
«Στις επιδιώξεις της ΑΔΑΕ παραμένει η καλλιέργεια μιας κουλτούρας ασφάλειας και η ευαισθητοποίηση τόσο των παρόχων όσο και των χρηστών, προκειμένου να προστατευθεί αποτελεσματικά το απόρρητο των επικοινωνιών» είπε ο κ. Ζαμπίρας. Στο πλαίσιο αυτό, εντός του 2015 η ΑΔΑΕ επεξεργάστηκε 35 πολιτικές ασφάλειας που κατάθεσαν πάροχοι υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών και 41 πολιτικές ασφάλειας εταιρειών που παρέχουν ταχυδρομικές υπηρεσίες και ολοκλήρωσε την εξέταση των περισσοτέρων από αυτές. Τέλος, συμμετέχει και στην ομάδα εργασίας του υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων για την εκπόνηση σχεδίου «Εθνικής Στρατηγικής Κυβερνοασφάλειας» και συνεργάζεται με άλλες Αρχές της χώρας και με ευρωπαϊκές Αρχές και οργανισμούς σε θέματα που αφορούν την ασφάλεια και το απόρρητο των επικοινωνιών, με στόχο την ενεργό συμμετοχή της στη διαμόρφωση των ευρωπαϊκών εξελίξεων και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών.
HeliosPlus
