Το Λος Αντζελες τραγουδάει «Perfidia»

James Ellroy
Perfidia-Ο κύκλος της προδοσίας
Μετάφραση Ανδρέας Αποστολίδης.
Εκδόσεις Κλειδάριθμος, 2016,
σελ. 1.022, τιμή 22 ευρώ

O Τζέιμς Ελρόι (Λος Αντζελες, 1948), από τους σημαντικότερους σύγχρονους αμερικανούς συγγραφείς, ξαναχτυπάει: με την ίδια τακτική, την ίδια διάθεση. Χτυπάει με ευθυβολία στην καρδιά της μεγάλης χώρας, όπως έκανε με κάποια από τα προηγούμενα βιβλία του, κυρίως την Τετραλογία του Λος Αντζελες και την Τριλογία του αμερικανικού υποκόσμου, όπου δεν δίστασε να αποκαλύψει τα απόκρυφα μυστικά της πανίσχυρης οικογένειας των Κένεντι ή τα ανομολόγητα πάθη του Εντγκαρ Χούβερ, του παντοδύναμου αρχηγού του FBI. Η καινούργια τετραλογία, η Δεύτερη του Λος Αντζελες, έχει πάρει πολλούς χαρακτήρες, πραγματικούς και φανταστικούς, από άλλα βιβλία του Ελρόι, ενώ οι ήρωες είναι σε νεαρότερη ηλικία. Στην ουσία, οι τρεις σειρές μυθιστορημάτων που εκτείνονται σε μια περίοδο τριάντα ενός χρόνων (1941-1972) αποτελούν μια ενιαία μυθιστορηματική ιστορία, στην οποία ο Ελρόι ξαναγράφει με τον δικό του τρόπο σημαντικά γεγονότα που αφορούν τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Στο πρώτο μυθιστόρημα της Δεύτερης Τετραλογίας, το Perfidia, εμφανίζονται φανταστικοί χαρακτήρες και πραγματικοί: Τζακ (Τζον) Κένεντι, μετέπειτα πρόεδρος των ΗΠΑ, ο πατέρας του Τζόζεφ Κένεντι, η ηθοποιός Τζόαν Κρόφορντ, ο μαέστρος Λέοναρντ Μπερνστάιν, η ηθοποιός Μπέτι Ντέιβις, ο συνθέτης Σεργκέι Ραχμάνινοφ, η Ελεονόρα Ρούσβελτ, σύζυγος του αμερικανού προέδρου Φραγκλίνου Ρούσβελτ, η ηθοποιός Γκλόρια Σουάνσον, ο Εντγκαρ Χούβερ, αλλά και η Ελίζαμπεθ Σορτ (η εμβληματική ηρωίδα της Μαύρης Ντάλιας).

Σε αυτό, πρωταγωνιστούν τέσσερις άνδρες και μία γυναίκα. Ο Γουίλιαμ Πάρκερ είναι αξιωματικός της αστυνομίας του Λος Αντζελες, χαρισματικός και φιλόδοξος. Ο Ιρλανδός Ντάντλεϊ Σμιθ είναι αρχιφύλακας, πρώην δολοφόνος του ΙRΑ, και συμπεριφέρεται ως γκάνγκστερ. Ο Χιντέο Ασίντα είναι ο μοναδικός Ιάπωνας στην αστυνομία του Λος Αντζελες. Τη δράση τους τη μαθαίνουμε από τριτοπρόσωπες αφηγήσεις. Η γυναίκα είναι η εικοσάχρονη Κέι Λέικ που της αρέσουν οι τέχνες και τα γράμματα, αναζητεί το σεξ και την περιπέτεια και μπαίνει στους κομμουνιστικούς κύκλους της πόλης για να δίνει πληροφορίες στην αστυνομία. Οσα πράττει και σκέφτεται τα γνωρίζουμε από τις καταγραφές στο προσωπικό της ημερολόγιο.

Ολα αρχίζουν στις 6 Δεκεμβρίου του 1941, ημέρα Σάββατο, με μια ένοπλη ληστεία σε ντράγκστορ. Την ίδια μέρα, γίνεται ένα μακελειό: μια οικογένεια Γιαπωνέζων, πατέρας, μητέρα, κόρη και γιος, βρίσκονται σφαγιασμένοι στο σπίτι τους. Αυτοκτονία ή έγκλημα; Την επομένη, την Κυριακή 7 Δεκεμβρίου, ιαπωνικά σμήνη βομβαρδίζουν τη Χαβάη, η ναυτική βάση του Περλ Χάρμπορ δέχεται επίθεση. Το Λος Αντζελες τίθεται σε επιφυλακή, αρχίζει πογκρόμ εναντίον των Γιαπωνέζων και ο πρόεδρος Ρούσβελτ υπό την πίεση των Αμερικανών που καταλαμβάνονται από αγανάκτηση κηρύσσει τον πόλεμο στον Αξονα Γερμανίας – Ιταλίας – Ιαπωνίας.

Τα δύο γεγονότα, η ληστεία και η σφαγή, αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του μυθιστορήματος. Μέσω αυτών, ο Ελρόι αποκαλύπτει τις συνωμοσίες στον κρατικό μηχανισμό για την απόκτηση χρήματος και τη νομή της εξουσίας με πρόσχημα τον αγώνα υπέρ της πατρίδας, κατά των Γιαπωνέζων και του κομμουνισμού.Μιλάει για τη χώρα του, χωρίς να μασάει τα λόγια του, αφηγούμενος ιστορίες που δένονται αριστουργηματικά με την Ιστορία. Ανακατεύει υπαρκτά πρόσωπα με επινοημένα, δημιουργεί δεσμούς ανάμεσα σε πολιτικούς και καλλιτέχνες, οι οποίοι έχουν συμβάλει στη δημιουργία του μύθου της Αμερικής, όπως μας τον έχει δώσει ο κινηματογράφος. Θυμίζουμε την πρώτη φράση από το American Tabloid: «Η Αμερική δεν υπήρξε ποτέ αθώα. Χάσαμε την παρθενιά μας στα μισά του δρόμου και μετά κοιτάζουμε το παρελθόν μας δίχως μετάνοια».

Ο Ελρόι δεν είναι ρεπόρτερ, αλλά μυθιστοριογράφος. Ωστόσο, χρησιμοποιεί τον δημοσιογραφικό τρόπο για να αφηγηθεί την παράνοια στην αμερικανική κοινωνία τη δεκαετία του ’40, ειδικά εκείνη στο Λος Αντζελες και στο γειτονικό Χόλιγουντ, όπου ηθοποιοί, παραγωγοί, πολιτικοί και μαρξιστές μπλέκουν σ’ ένα αξεδιάλυτο κουβάρι διαφθοράς, προδοσίας, απληστίας, μίσους και φυλετικών διακρίσεων. Θύματα, εδώ, του ρατσισμού είναι οι Γιαπωνέζοι. Θύματα, επίσης, είναι και οι κομμουνιστές ή εκείνοι που αυτοαποκαλούνται κομμουνιστές, ενώ δεν είναι παρά επιπόλαιοι ηδονοθήρες. Ο Ελρόι βάζει στο στόχαστρό του εκείνους που χαρακτηρίζει ως Πέμπτη Φάλαγγα, δηλαδή όσους είναι έτοιμοι να θυσιάσουν την πατρίδα τους για χάρη των ξένων εχθρών της, Γερμανών, Ιαπώνων, Ρώσων, τη «μεγάλη συμμαχία των κερδοσκόπων του πολέμου», την «υπεροπτική Αριστερά» και την «πολεμοχαρή Δεξιά». Στο λογοτεχνικό σύμπαν του Ελρόι οι ήρωες δεν είναι καλοί και κακοί, οι χαρακτήρες του έχουν αδυναμίες και πάθη, αγαπούν το σεξ, το χρήμα, την εξουσία. Επομένως, ο αναγνώστης που κατά κανόνα επιθυμεί να ταυτιστεί με κάποιον από τους ήρωες δυσκολεύεται να το κάνει. O συγγραφέας επιλέγει κάποιους από αυτούς για να ρίξει πάνω τους δηλητηριώδη βέλη. Ασεβής, αυθάδης και βλάσφημος, δεν διστάζει να αποκαλύψει μυστικά των αστέρων της πολιτικής και καλλιτεχνικής ζωής, εκείνα που μεταδίδονται από στόμα σε στόμα. Εδώ, τα βάζει με την Μπέτι Ντέιβις, μια ντίβα του Χόλιγουντ με δύο βραβεία Οσκαρ στις αποσκευές της, βασίλισσα του κινηματογράφου το 1941. Τη «χτυπάει» αλύπητα, παρουσιάζοντάς την ως γυναίκα χωρίς φραγμούς, που νέα ακόμα, για να επιτύχει τους στόχους της αποφάσισε να κατακτήσει διάσημους άνδρες. Αυτό το εξαιρετικό μυθιστόρημα που διαδραματίζεται υπό τους ήχους ενός ελαφρού τραγουδιού της εποχής, του Perfidia, τελειώνει αισίως στις 29 Δεκεμβρίου του 1941, όταν η Αμερική έχει εμπλακεί για τα καλά στον πόλεμο και η νίκη των Συμμάχων είναι σχεδόν εξασφαλισμένη.