Το μεγάλο λάθος του Ομπάμα στο Αφγανιστάν

Σχεδόν 15 χρόνια μετά την έναρξή του, ο πόλεμος των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν εξακολουθεί να μαίνεται, γεγονός που τον καθιστά τον πιο μακροχρόνιο πόλεμο στην αμερικανική Ιστορία. Σήμερα, ο πόλεμος αυτός απασχολεί την παγκόσμια κοινότητα μόνο εξαιτίας κρίσιμων εξελίξεων, όπως η πρόσφατη δολοφονία του αρχηγού των Ταλιμπάν του Αφγανιστάν Αχτάρ Μανσούρ που απασχόλησε τα Μέσα. Αλλά οι Αφγανοί εξακολουθούν να χάνουν τους φίλους τους, τους γείτονες και τα παιδιά τους εξαιτίας των συγκρούσεων, όπως συμβαίνει συνεχώς από τη ρωσική εισβολή του 1979 μέχρι σήμερα, μια εισβολή που προκάλεσε μαζική έξοδο προσφύγων μέσω της οποίας οι γονείς του Ομάρ Ματίν – του δολοφόνου 49 ανθρώπων σε νάιτκλαμπ του Ορλάντο, προ ημερών – έφτασαν στις ΗΠΑ.

Η αμερικανική εισβολή που ξεκίνησε ο πρώην πρόεδρος Τζορτζ Μπους στον απόηχο των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11^ης Σεπτεμβρίου του 2001 είχε ως στόχο τη διάλυση της Αλ Κάιντα και απομάκρυνση των Ταλιμπάν από την εξουσία, έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι Αφγανιστάν δεν θα αποτελεί πλέον μια ασφαλής βάση για εξτρεμιστές. Με τους στόχους αυτούς φαινομενικά εκπληρωμένους, ο διάδοχος του Μπους, ο Μπαράκ Ομπάμα, μείωσε τον αριθμό των στρατευμάτων στη χώρα, δηλώνοντας μάλιστα, πριν από ενάμιση χρόνο, πως ο πόλεμος «οδηγείται σε μια υπεύθυνη κατάληξη».

Αλλά καθώς οι αναγεννημένοι Ταλιμπάν εντείνουν τις επιθέσεις τους, ο πόλεμος αναζωπυρώθηκε, επιφέροντας τεράστιο κόστος σε ανθρώπινες ζωές και χρήματα. Μια από τις κύριες αιτίες είναι η στάση του Πακιστάν, το οποίο πρόσφερε καταφύγιο στη διοίκηση των Ταλιμπάν του Αφγανιστάν, παριστάνοντας ταυτόχρονα τον σύμμαχο των ΗΠΑ.

Εάν υπήρχαν οι όποιες αμφιβολίες για τη διπροσωπία του Πακιστάν, θα έπρεπε να είχαν διαλυθεί το 2011, όταν ο Οσάμα Μπιν Λάντεν δολοφονήθηκε στο Αμποταμπάντ, μια πόλη με στρατιωτικές βάσεις κοντά στην πρωτεύουσα της χώρας. Πέντε χρόνια μετά το Πακιστάν δεν έχει ακόμα αποκαλύψει ποιος βοήθησε τον Μπιν Λάντεν ώστε να μπορεί να κρύβεται όλα αυτά τα χρόνια, την ώρα μάλιστα που η κυβέρνηση Ομπάμα συνέχιζε να βομβαρδίζει τη χώρα με δισεκατομμύρια δολάρια.

Η δολοφονία του Μανσούρ στην επικράτεια του Πακιστάν, κοντά στα σύνορά του με το Ιράν και το Αφγανιστάν, αποκάλυψε για ακόμη μια φορά τη δολιότητα των πακιστανών αξιωματούχων, οι οποίοι έχουν αρνηθεί επανειλημμένα ότι προσφέρουν καταφύγιο στους αρχηγούς των Ταλιμπάν. Όπως συνέβη και κατά την επιδρομή των αμερικανών πεζοναυτών που σκότωσαν τον Μπιν Λάντεν, η δολοφονία του Μανσούρ ανάγκασε τις ΗΠΑ να παραβιάσουν την εθνική κυριαρχία ενός κράτους το οποίο θα έπρεπε, όντας ένας από τους μεγαλύτερους αποδέκτες αμερικανικής βοήθειας, να στηρίξει την όποια προσπάθεια. Το ερώτημα είναι εάν αυτήν τη φορά οι ΗΠΑ θα αναγνωρίσουν το πασιφανές και αλλάξουν πορεία.

Η δολοφονία του Μανσούρ μπορεί να αποτελεί, όπως το έθεσε ο Ομπάμα, «ένα σημαντικό ορόσημο», στην προσπάθεια να επέλθει ειρήνη στο Αφγανιστάν. Αλλά αποκάλυψε και τις αποτυχίες της αμερικανικής πολιτικής υπό την κυβέρνηση Ομπάμα, αποτυχίες που οφείλονται στην επιθυμία του αμερικανού προέδρου να μην έρθει σε κατά μέτωπο αντιπαράθεση ούτε με το Πακιστάν ούτε με τους Ταλιμπάν. Στόχος του Ομπάμα ήταν να διατηρήσει ανοιχτή την επιλογή της επίτευξης μιας φαουστικής συμφωνίας με τους Ταλιμπάν –έναν διακανονισμό όσον αφορά τον καταμερισμό της εξουσίας με στόχο τη στήριξη μιας ειρηνευτικής συμφωνίας –την οποία θα διευκόλυνε ο πακιστανικός στρατός.

Η αλήθεια είναι ότι οι μεσαιωνικών αντιλήψεων Ταλιμπάν δεν θα ηττηθούν ούτε θα επιδιώξουν την ειρήνη έως ότου να καταστραφούν τα καταφύγιά τους στο Πακιστάν. Καμία εκστρατεία κατά της τρομοκρατίας δεν είχε επιτυχία σε μια χώρα όπου οι τρομοκράτες διέφυγαν και βρήκαν καταφύγιο σε μια άλλη χώρα. Παρότι ο Ομπάμα αναγνωρίζει την ανάγκη να καταστραφούν τα προπύργια των τρομοκρατών, απέτυχε να κάνει όλα όσα χρειάζονται.

Η απόφαση του Ομπάμα, τον περασμένο Οκτώβριο, να παρατείνει επ’ αόριστον την εμπλοκή των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν σημαίνει όχι μόνο ότι θα εγκαταλείψει το αξίωμά του δίχως να τηρήσει την υπόσχεσή του περί τερματισμού των στρατιωτικών επιχειρήσεων που ξεκίνησαν την περίοδο της διακυβέρνησης των ΗΠΑ από τον Τζορτζ Μπους, αλλά και πως οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να διεξάγουν έναν πόλεμο από την λάθος πλευρά των αφγανο-πακιστανικών συνόρων. Δεν αποκλείεται ο διάδοχός του να αναγνωρίσει επιτέλους την αλήθεια: το τέλος του πολέμου στο Αφγανιστάν έγκειται στο Πακιστάν.