Αλλαγές στον θεσμό των μεταπτυχιακών σπουδών που προσφέρουν τα πανεπιστήμια αναμένονται από την κυβέρνηση, η οποία διακηρύσσει πολιτικές υπέρ της «αυτοχρηματοδότησης» των ΑΕΙ αλλά ταυτόχρονα κινείται στην κατεύθυνση της στέρησης από τα ιδρύματα της ανώτατης εκπαίδευσης των πόρων τους, εκτός κρατικού προϋπολογισμού.
Το υπουργείο Παιδείας συντάσσει νομοσχέδιο για τις μεταπτυχιακές σπουδές, το οποίο αναμένεται μέσα στο καλοκαίρι και, όπως έχει ήδη ανακοινωθεί, θα περιλαμβάνει τον παγκοσμίου πρωτοτυπίας διαχωρισμό μεταξύ μεταπτυχιακών προγραμμάτων (ΠΜΣ) που οδηγούν σε διδακτορικά (που αναμένεται ότι θα είναι δωρεάν) και μεταπτυχιακών προγραμμάτων εξειδίκευσης (που οδηγούν σε επαγγελματικές διεξόδους εξειδίκευσης ανά επιστημονική περιοχή).
Ετσι, ενώ θα φαινόταν λογικό το υπουργείο Παιδείας να διεκδικούσε να βάλει τάξη στα μεταπτυχιακά προγράμματα για να ευνοήσει την ανάπτυξή τους, το ενδιαφέρον φαίνεται μάλλον να επικεντρώνεται στο ύψος των διδάκτρων τους.
Οπως αναφέρεται σε μελέτη του υπουργείου σχετικά με την κατάσταση των μεταπτυχιακών σπουδών στην Ελλάδα, στη χώρα μας λειτουργούν συνολικά 735 ΠΜΣ, από τα οποία 627 σε πανεπιστήμια και 108 σε ΑΤΕΙ. Στα πανεπιστημιακά προγράμματα τα 211 είναι χωρίς δίδακτρα, τα 524 με δίδακτρα και τα 71 με δίδακτρα σε ένα ποσοστό. Στα ΑΤΕΙ όλα τα μεταπτυχιακά προγράμματα προσφέρονται με δίδακτρα.
Από τα μεταπτυχιακά τους προγράμματα 16 ιδρύματα που έστειλαν αναλυτικά στοιχεία των τελευταίων ετών (Αιγαίου, Γεωπονικό, Διεθνές, Δυτικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Ιόνιο, Μακεδονίας, Οικονομικό ΠΑ, Πάντειο, Πειραιώς, Πατρών, Πελοποννήσου, Χαροκόπειο, ΤΕΙ Κρήτης, Πελοποννήσου και Στερεάς Ελλάδος) εισέπραξαν 27.190.110 ευρώ το 2015 και από αυτά τα 5.956.782 ευρώ δόθηκαν σε αμοιβές των διδασκόντων τους. Οι ετήσιοι προϋπολογισμοί των ΠΜΣ (περιλαμβάνουν λειτουργικά έξοδα, κρατήσεις υπέρ ΕΛΚΕ και ιδρυμάτων) κυμαίνονταν από 8.000 ευρώ ως 3.300.000 ευρώ.
Τα δίδακτρα
Τα δίδακτρα κυμαίνονται από 300 ευρώ ως 15.000 ευρώ, ενώ 25 ΠΜΣ είναι της κλίμακας διδάκτρων από 7.000 ως 15.000 ευρώ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που απέστειλαν οι λογαριασμοί ειδικής έρευνάς τους (κοινοτικά κονδύλια και άλλα), το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Ιόνιο Πανεπιστήμιο δεν έχουν έσοδα από ΠΜΣ τα έτη 2013-15.
Σε 10 από τα 22 πανεπιστήμια της χώρας το ποσοστό ΠΜΣ με δίδακτρα είναι πάνω από 90% των προσφερομένων και σε 14 από τα 22 είναι από 70% και πάνω. Από αυτά, επτά πανεπιστήμια δεν προσφέρουν κανένα ΠΜΣ χωρίς δίδακτρα.
Επίσης σε αρκετά ΦΕΚ για τη λειτουργία των προγραμμάτων αυτών, όπως αναφέρεται στη μελέτη, δεν υπάρχει διαχωρισμός αμοιβών διδασκόντων και αμοιβών λοιπών κατηγοριών προσωπικού και σε κάποια δεν υπάρχει ανάλυση του προϋπολογισμού (οπότε δεν αναφέρονται ξεχωριστά οι αμοιβές προσωπικού).
Προϋπολογισμός
Σχετικά με τον συνολικά προβλεπόμενο προϋπολογισμό εσόδων τμημάτων προκύπτει ότι υπάρχουν 14 τμήματα (εξαιρουμένων σχολών του Διεθνούς Πανεπιστημίου) με προϋπολογισμό άνω του 1.000.000 ευρώ, εκ των οποίων τα δύο στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, τα τρία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (συμπεριλαμβάνεται σε αυτά το Τμήμα Ιατρικής), ένα στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (Τμήμα Ιατρικής), τέσσερα στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και από ένα στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθήνας, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (Τμήμα Ιατρικής) και στο ΤΕΙ Πειραιά.
Με προϋπολογισμό μεταξύ 500.000 και 1.000.000 ευρώ βρίσκονται 23 τμήματα, εκ των οποίων 20 σε πανεπιστήμια και τα υπόλοιπα σε ΤΕΙ.
Γνωστικά αντικείμενα
Με Οικονομικές Επιστήμες και Επιστήμες της Διοίκησης έχουν σχέση 10 από τα 23 ΠΜΣ. Για όσα ΠΜΣ υπήρχαν προσβάσιμα στοιχεία για τα δίδακτρά τους, αυτά κυμαίνονταν από 300 ως 15.000 ευρώ.
Από τα 25 ΠΜΣ της κλίμακας διδάκτρων από 7.000 ως 15.000 ευρώ, τα 18 αφορούσαν ΠΜΣ σε τμήματα με γνωστικά αντικείμενα συναφή των Οικονομικών Επιστημών και της Διοίκησης και τα υπόλοιπα αφορούσαν γνωστικά αντικείμενα Παιδαγωγικών Επιστημών (δύο ΠΜΣ) και από ένα ΠΜΣ σε Τμήματα Οδοντιατρικής (15.000 ευρώ), Ιατρικής, Ψυχολογίας, Πληροφορικής, Πολιτικών Μηχανικών.
Πάντως μεταπτυχιακά προγράμματα προσφέρονται και σε μη αυτοδύναμα τμήματα. Για παράδειγμα, στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, όπου από τα εννέα τμήματα που διοργανώνουν ΠΜΣ τα επτά έχουν από τρία ως επτά μέλη ΔΕΠ ανά μεταπτυχιακό πρόγραμμα.
Αν υπολογιστούν τα συνολικώς αναμενόμενα έσοδα από τα ΦΕΚ για τα ιδρύματα που έστειλαν στοιχεία για το 2015, αυτά είναι 50.928.183 ευρώ ενώ τα πραγματοποιηθέντα έσοδα είναι 29.004.755 ευρώ (43% λιγότερα δηλαδή).
HeliosPlus
