Η κατακλυσμιαία διάδοση της λεγόμενης «συμμετοχικής οικονομίας» έχει ξεσηκώσει θύελλα διαμαρτυριών από εκπροσώπους επαγγελματικών κλάδων που ξαφνικά αντιλαμβάνονται ότι οι ανταγωνιστές τους είναι οι γείτονες της διπλανής πόρτας –του σπιτιού, όχι του ξενοδοχείου ή του εστιατορίου τους! Η πίεση προς τις εθνικές κυβερνήσεις προκειμένου να δράσουν τάχιστα κλιμακώνεται εν όψει των θερινών διακοπών και της έναρξης της υψηλής τουριστικής περιόδου –διότι οι περισσότεροι επαγγελματίες που θίγονται από τις υπηρεσίες των ιδιωτών ανταγωνιστών τους δραστηριοποιούνται στον ευρύτερο κλάδο του τουρισμού. Με παρέμβασή τους ωστόσο οι Βρυξέλλες καλούν τις εθνικές κυβερνήσεις σε «αυτοσυγκράτηση».
Σκοπός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι να αποτρέψει μια νέα ρυθμιστική Βαβέλ για τις δραστηριότητες της συμμετοχικής οικονομίας στην Ευρώπη (συμμετοχική διαμονή, εστίαση, μεταφορές κ.λπ.). Στο πλαίσιο αυτό την περασμένη Πέμπτη η Κομισιόν ανακοίνωσε κατευθυντήριες γραμμές για την εναρμόνιση των διαφορετικών κανόνων, όπου υπάρχουν (και για τη θέσπιση, όπου δεν υπάρχουν), σε ό,τι αφορά τις δραστηριότητες της AirBnB, της VizEat, της Uber και άλλων ιντερνετικών ιστοσελίδων που παρέχουν τη δυνατότητα στους καταναλωτές να παρακάμψουν τις παραδοσιακές επιχειρήσεις που προσφέρουν υπηρεσίες διαμονής, εστίασης και μεταφορών, εν προκειμένω.
Η αλήθεια είναι ότι στις 28 χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης η συμπεριφορά των εθνικών κυβερνήσεων και το ρυθμιστικό πλαίσιο που διέπει δραστηριότητες εταιρειών συμμετοχικής οικονομίας διαφέρουν παρασάγγας. Στη Βρετανία, για παράδειγμα, όλοι καλωσόρισαν την Uber, ιντερνετική εταιρεία μίσθωσης αυτοκινήτων με οδηγό. Στη γειτονική Γαλλία, αντίθετα, όπως και στο Βέλγιο, στην Ολλανδία και στη Γερμανία, η δραστηριοποίησή της ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών από τους επαγγελματίες αυτοκινητιστές και τα στελέχη της επιχείρησης απειλήθηκαν με αυστηρά πρόστιμα, ακόμη και με φυλάκιση.
Βαβέλ εθνικών ρυθμίσεων
«Ο συντονισμός των εθνικών νομοθεσιών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο δεν θα περιορίσει τις εταιρείες που λειτουργούν τις ιντερνετικές πλατφόρμες συμμετοχικής οικονομίας. Αντιθέτως, θα τους δώσει ώθηση, στο μέτρο που θα τις απαλλάξει από την υποχρέωση να αντιπαλεύουν με 28 διαφορετικές ρυθμιστικές αρχές» γράφει ο ανταποκριτής των «Financial Times» στις Βρυξέλλες Ντάνκαν Ρόμπινσον. Αλλωστε, «οι απαγορεύσεις δραστηριοποίησης των εν λόγω επιχειρήσεων θα είναι ένα μέτρο έσχατης καταφυγής», συμπληρώνει. Διότι «οι κανόνες λειτουργίας που θέλει να επιβάλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη συμμετοχική οικονομία είναι πολύ χαλαροί και επιεικείς».
Το όλο σχέδιο θέσπισης ρυθμιστικού πλαισίου βρίσκεται ακόμη στο στάδιο των προτάσεων, ωστόσο οι πρώτες αντιδράσεις πολλών θιγόμενων επαγγελματικών ομάδων –κυρίως ξενοδόχων που ανταγωνίζονται τα πάμφθηνα καταλύματα του AirBnB, αλλά και αυτοκινητιστών που ανταγωνίζονται το Uber –μόνο θετικές δεν μπορούν να χαρακτηριστούν. Αντιθέτως, καλωσόρισαν την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία οι αμερικανικοί όμιλοι που κυριαρχούν στον κλάδο της συμμετοχικής οικονομίας, καθώς το σκοπούμενο «χαλαρό» ρυθμιστικό πλαίσιο της ΕΕ φροντίζει ώστε να ενθαρρυνθεί η είσοδος και νέων εταιρειών στην αγορά, για να τονωθεί και ο ανταγωνισμός.
Εν κατακλείδι, θα παρατηρούσε κανείς ότι το 2017 συμπληρώνονται έξι δεκαετίες εμπειρίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στον ρόλο του γεφυροποιού. Από ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας η περιβόητη «γραφειοκρατία των Βρυξελλών» προσπαθεί να συγκεράσει αντικρουόμενα συμφέροντα στην Ευρώπη. Ευλόγως το κείμενο προτάσεων για την υιοθέτηση ενός ενιαίου νομικού πλαισίου που θα ρυθμίζει τις δραστηριότητες της συμμετοχικής οικονομίας είναι ένα κείμενο φιλελεύθερο και χαλαρό. «Φροντίζει να μην προκαλέσει ασφυξία σε έναν τομέα καινοτόμο που κομίζει προφανείς υπεραξίες προς όφελος των καταναλωτών», όπως σημειώνει η γαλλική οικονομική εφημερίδα «Les Echos».
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
Φορολόγηση στις ιντερνετικές μισθώσεις
Αποφασισμένη να βάλει τάξη στη βραχυχρόνια μίσθωση κατοικιών μέσω του Διαδικτύου φέρεται η ελληνική κυβέρνηση. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα υπουργεία Οικονομικών και Ανάπτυξης σκέπτονται να επιβάλουν στις ιντερνετικές πλατφόρμες κατ’ αποκοπή φορολόγηση 2 ή 3 ευρώ για κάθε μίσθωση για την οποία μεσολαβούν.
Φορολόγηση στις ιντερνετικές μισθώσεις
Αποφασισμένη να βάλει τάξη στη βραχυχρόνια μίσθωση κατοικιών μέσω του Διαδικτύου φέρεται η ελληνική κυβέρνηση. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα υπουργεία Οικονομικών και Ανάπτυξης σκέπτονται να επιβάλουν στις ιντερνετικές πλατφόρμες κατ’ αποκοπή φορολόγηση 2 ή 3 ευρώ για κάθε μίσθωση για την οποία μεσολαβούν.
Σκέπτεται επίσης η ελληνική κυβέρνηση να ζητήσει από τις ιντερνετικές εταιρείες να ανακοινώνουν τα στοιχεία των ιδιοκτητών που μισθώνουν ακίνητα, ώστε να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο υπενοικίασης των ακινήτων από μισθωτές ερήμην των ιδιοκτητών. Τέλος, η κυβέρνηση μελετά τη δημιουργία ειδικού κωδικού στη φορολογική δήλωση των φυσικών προσώπων για να δηλώνονται τα εισοδήματα από τις ιντερνετικές μισθώσεις κατοικιών ολόκληρων ή κάποιων δωματίων.
Η φοροδιαφυγή στο στόχαστρο της ΕΕ
Οι προτάσεις της ΕΕ προβλέπουν να θεωρείται υπαλληλική η σχέση που έχουν οι ιντερνετικές εταιρείες με τους συνεργάτες τους όταν οι συνεργάτες δεν επιτρέπεται να τιμολογούν μόνοι τους τις υπηρεσίες που προσφέρουν ή όταν υποχρεώνονται να δέχονται τους πελάτες που τους προμηθεύουν οι εταιρείες. Με τον τρόπο αυτόν οι διαδικτυακές πλατφόρμες θα καταβάλλουν όχι μόνο φορολογικές αλλά και ασφαλιστικές εισφορές για λογαριασμό όσων προσφέρουν τις υπηρεσίες τους ως οδηγοί, ως ξενοδόχοι ή ως εστιάτορες.
Οι προτάσεις της ΕΕ προβλέπουν να θεωρείται υπαλληλική η σχέση που έχουν οι ιντερνετικές εταιρείες με τους συνεργάτες τους όταν οι συνεργάτες δεν επιτρέπεται να τιμολογούν μόνοι τους τις υπηρεσίες που προσφέρουν ή όταν υποχρεώνονται να δέχονται τους πελάτες που τους προμηθεύουν οι εταιρείες. Με τον τρόπο αυτόν οι διαδικτυακές πλατφόρμες θα καταβάλλουν όχι μόνο φορολογικές αλλά και ασφαλιστικές εισφορές για λογαριασμό όσων προσφέρουν τις υπηρεσίες τους ως οδηγοί, ως ξενοδόχοι ή ως εστιάτορες.
Την ιδέα αυτή απορρίπτουν ωστόσο οι ιντερνετικές πλατφόρμες. Η Uber ειδικότερα έχει υποστηρίξει εδώ και καιρό ότι οι οδηγοί της δεν είναι υπάλληλοί της. Αν είναι έτσι όμως, η πλατφόρμα δεν θα μπορεί να εγγυηθεί την ποιότητα και κυρίως την ασφάλεια των παρεχομένων υπηρεσιών. Εν προκειμένω η Κομισιόν επιχειρεί να βρει μια λύση στη μερική απαγόρευση κυκλοφορίας των αυτοκινήτων της Uber που έχουν επιβάλει ορισμένες χώρες, όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Ολλανδία και το Βέλγιο.
Οι Βρυξέλλες πάντως έχουν ασκήσει κριτική στην απόφαση των δημοτικών αρχών ορισμένων πόλεων, όπως το Βερολίνο φέρ’ ειπείν, να απαγορεύσουν τη λειτουργία της AirBnB απειλώντας με πρόστιμα ως 100.000 ευρώ τους Βερολινέζους που νοικιάζουν ολόκληρο το διαμέρισμά τους σε επισκέπτες που αλιεύουν μέσω της ιντερνετικής πλατφόρμας –διότι είναι αλήθεια ότι στο Βερολίνο και στο Μόναχο και σε άλλες μεγάλες γερμανικές πόλεις είναι πλέον πολύ δύσκολο να βρουν για να νοικιάσουν σπίτι με τον μήνα οι ίδιοι οι Γερμανοί! Θα δεχόταν ωστόσο η Κομισιόν να επιβάλουν οι τοπικές αρχές όρια για τον αριθμό των ημερών που θα μπορούσε κάθε μήνα να νοικιάσει κανείς το διαμέρισμά του.
Εξυπακούεται ότι δεν μπορεί κανείς να εμποδίσει κάποιον ιδιοκτήτη που μισθώνει μέσω του AirBnB ορισμένα δωμάτια μόνο του σπιτιού του ενώ συνεχίζει να κατοικεί ο ίδιος σε αυτό. Αρκεί να δηλώνει στην Εφορία το πρόσθετο εισόδημα που αποκτά, το οποίο θα φορολογείται ως εισόδημα από ενοίκια. Πολύ δύσκολη –και μάλλον άδικη –είναι τέλος η ρύθμιση της αμοιβαίας ανταλλαγής κατοικιών. Είναι η περίπτωση που μια οικογένεια Ελλήνων ανταλλάσσει για κάποιες ημέρες την κύρια κατοικία ή το εξοχικό της με την κύρια κατοικία ή το εξοχικό μιας οικογένειας Ιταλών, φέρ’ ειπείν.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
