Δύο διαγωνισμοί δεν φέρνουν την άνοιξη, αλλά δείχνουν ότι στο Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, ΤΑΠ, επικρατεί ένα εύκρατο κλίμα. Στις 30 Οκτωβρίου προκηρύχτηκε διαγωνισμός ντιζάιν για να κατατεθούν προτάσεις που θα χρησιμοποιηθούν ως απεικονίσεις σε αντικείμενα προς πώληση. Λίγο αργότερα διεξήχθη ένας άλλος διαγωνισμός προκειμένου να αναλάβει λογιστικό γραφείο να διδάξει στους υπαλλήλους πώς να χρησιμοποιούν ένα σύγχρονο σύστημα μηχανογραφημένης λογιστικής (ναι, όλα γίνονταν χειρόγραφα ως τώρα). Ενα πρώτο συμπέρασμα είναι ότι η βασική χρηματοδοτική πηγή του υπουργείου Πολιτισμού βρίσκεται σε τροχιά εκσυγχρονισμού. Λέτε να αποδειχτεί προσωρινό το ειρωνικό μειδίαμα στο πρόσωπο όσων γνωρίζουν την πονεμένη ιστορία του;
Το παρελθόν φυγείν αδύνατον
Το σκάνδαλο της Κνωσού το καλοκαίρι που μας πέρασε έκανε ευρέως γνωστό ότι πωλητήρια των αρχαιολογικών χώρων και μουσείων δεν έχουν ταμειακές μηχανές δηλωμένες στην Εφορία. Οι αποδείξεις κόβονται χειρόγραφα σε μπλοκ Α5 (φανταστείτε τι σημαίνει αυτό σε ένα πολυσύχναστο πωλητήριο), δεν υπάρχουν καν αρκετά αντικείμενα προς πώληση τα οποία εννοείται ότι δεν διατίθενται ούτε ηλεκτρονικά. Και πώς θα γινόταν αυτό από τη στιγμή που ούτε τα εισιτήρια δεν κλείνονται ηλεκτρονικά, δεν υπάρχει δηλαδή η αυτοματοποίηση που θα δυσκόλευε εξαιρετικά το έργο φιλόδοξων επιτηδείων οι οποίοι μπορούν με ευκολία να φωτοτυπήσουν ένα μπλοκ εισιτηρίων και να το περάσουν ως αυθεντικό με ό,τι αυτό συνεπάγεται στα έσοδα των αρχαιολογικών χώρων και του ΤΑΠ. Οι φύλακες των αρχαιολογικών χώρων αρνούνται ακόμη και το προφανές και εκ πρώτης όψεως ανώδυνο μέτρο, να φορούν μπλουζάκια προκειμένου να διακρίνονται από τους επισκέπτες στον χώρο εργασίας τους. Το ταμείο, που στηρίζει υποτίθεται τη βαριά βιομηχανία της χώρας, διέπεται από νόμο του 1977 (Ν. 736/1977), δεν έχει τμήμα πληροφορικής «γιατί δεν προβλέπεται από τη νομοθεσία και το οργανόγραμμα», δεν έχει λογιστή «γιατί όταν συνταξιοδοτήθηκε ο τελευταίος δεν φρόντισε ή δεν μπόρεσε κανείς να αναπληρώσει μια θέση τόσο κρίσιμη όσο είναι η θέση ενός λογιστή σε ένα ταμείο», ενώ έχει ως οικονομικό διευθυντή άνθρωπο με… πτυχίο κοινωνιολογίας. «Θέλω να είναι γνωστό αυτό που βρήκα αλλά δεν θέλω να αποδώσω σε κανέναν ευθύνες. Αν περάσει ένα συγκεκριμένο διάστημα και δεν έχω επιφέρει τις επιθυμητές αλλαγές θα είμαι εξίσου συνυπεύθυνη» λέει η πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΤΑΠ κυρία Ασπασία Λούβη.
Τα έσοδα του Ταμείου από την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς το 2014 ανήλθαν σε 50 εκατ. ευρώ, κι ας «καίει κάρβουνο η μηχανή του ΤΑΠ», όπως είχε πει ο τέως αναπληρωτής υπουργός κ. Ξυδάκης. Ας σημειωθεί, για την ιστορία, ότι θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 300 εκατ. ευρώ σε βάθος πενταετίας αν γινόταν εξορθολογισμός της λειτουργίας του, σύμφωνα και με την παλαιότερη έρευνα της McKinsey.
Οι μεγάλες αυξήσεις στις τιμές των εισιτηρίων πολυσύχναστων αρχαιολογικών χώρων έχουν ήδη ανακοινωθεί από το ΚΑΣ και αναμένεται να τεθούν σε ισχύ από την 1η Απριλίου. Ο στόχος είναι βέβαια η αύξηση των εσόδων, αν όμως δεν αναβαθμιστεί και το προϊόν, αν δηλαδή δεν εκσυγχρονιστεί ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί το ΤΑΠ ώστε να περιοριστούν τα διαφυγόντα κέρδη, είναι αμφίβολο αν θα αποφέρει τους προσδοκώμενους καρπούς. Κάτι που μας φέρνει στο επίμαχο ηλεκτρονικό εισιτήριο, τον πρώτο άξονα της στρατηγικής εκσυγχρονισμού και αυτοματισμού της λειτουργίας του. Ο πρώτος μειοδοτικός διαγωνισμός είχε κηρυχθεί «άγονος», η σεζόν χάθηκε, όμως, όπως λέει η κυρία Λούβη, ο νέος στόχος είναι η εγκατάσταση λογισμικού ERP και μηχανισμών εκδόσεων και ακύρωσης εισιτηρίων «τουλάχιστον στους μεγάλους αρχαιολογικούς χώρους κατά τη νέα τουριστική περίοδο». Το πρότζεκτ, πάντοτε σύμφωνα με την κυρία Λούβη, έχει δρομολογηθεί χάρη σε μια «δωρεά εις είδος» από ίδρυμα-χορηγό.
Στην περίπτωση των πωλητηρίων, ο διαγωνισμός ντιζάιν είναι το πρώτο βήμα για να αποκτήσουν ενιαία εικόνα και ταυτότητα. «Στόχος είναι να ετοιμαστούν νέα σχέδια και να εφαρμοστούν σε πολιτιστικά προϊόντα και αναμνηστικά. Προτροπή και παραίνεσή μου είναι οι νέοι ντιζάινερ να επισκεφθούν και να παρατηρήσουν από κοντά εκθέματα, κυρίως νομίσματα, και αρχαιολογικούς χώρους, να ξαναδούν τη μεσαιωνική και βυζαντινή μας κληρονομιά, εν είδει βιβλιογραφίας, προκειμένου να εκσυγχρονίσουν την εικόνα των πωλητηρίων» λέει ο γραφίστας και ντιζάινερ Γιάννης Καρλόπουλος, μέλος του ΔΣ, επιφορτισμένου με την ευθύνη της στρατηγικής που θα ακολουθηθεί στον τομέα του σχεδιασμού αντικειμένων.
Ο διαγωνισμός (σε ισχύ ως τις 14/12) θα αποφέρει γύρω στους 900 νέους κωδικούς σε βάθος διετίας και κατ’ αυτόν τον τρόπο θα δημιουργηθεί ένα μεγάλο database σχεδίων. Θα ακολουθήσουν διαγωνισμοί για τη μαζική παραγωγή τους. Ως τώρα γινόταν μια ανοιχτή πρόσκληση ενδιαφέροντος από το Τμήμα Πολιτιστικών Προϊόντων του ΤΑΠ για κατάθεση προτάσεων με κόστος παραγωγής ως 20.000 ευρώ. Αυτό σήμαινε πως όταν τα ευπώλητα προϊόντα εξαντλούνταν, τα ράφια παρέμεναν άδεια, ώσπου να γίνει εκ νέου ανάθεση την επόμενη χρονιά, ενώ όταν αυτά περίσσευαν τροφοδοτούσαν πωλητήρια με τα οποία δεν είχαν καμία χωρική συνάφεια (να ένας λόγος που βρίσκεις κυκλαδικά ειδώλια στην Ολυμπία). Θα πρέπει βεβαίως να βρεθεί και ένας τρόπος να επιλυθεί το ζήτημα του προσωπικού των πωλητηρίων. «Μέχρι τώρα οι φύλακες κάνουν αυτή τη δουλειά. Πολλοί από αυτούς δεν ξέρουν ξένες γλώσσες ή να χειρίζονται υπολογιστή. Αν είχαμε τη δυνατότητα, θα κάναμε προκήρυξη για πρόσληψη πωλητών και θα δίναμε θέσεις εργασίας στη νέα γενιά, η οποία έχει πολλά προσόντα. Δεδομένου ότι αυτό δεν είναι εφικτό, θα προτείνουμε την εκπαίδευση του υπάρχοντος προσωπικού» λέει η κυρία Λούβη.
Στα αναψυκτήρια, τα οποία ομαδοποιούνται από το ΤΑΠ ανά γεωγραφικές ενότητες, η αρχή αναμένεται να γίνει από την Πελοπόννησο. «Αρκετές συμβάσεις των αναδόχων έχουν λήξει, περιμένουμε να μας παραδώσουν τα κλειδιά και από το τελευταίο αναψυκτήριο προκειμένου να επαναπροκηρυχθούν όλα μαζί μέσα από διαγωνισμό και να αποτελέσουν μια ενδιαφέρουσα πρόταση για σοβαρούς επενδυτές».
Τι λέει ο υπουργός Πολιτισμού
Δεν υπάρχει πολιτικός που να έχει περάσει από το πόστο του υπουργείου και να μην είναι ενήμερος για την κατάσταση του ΤΑΠ (ή που τουλάχιστον θα όφειλε να είναι ενήμερος). Ο τέως αναπληρωτής υπουργός, Νίκος Ξυδάκης, είχε βάλει το θέμα πολύ ψηλά στην ατζέντα του στο υπουργείο. Κατ’ αρχάς διόρισε ένα ΔΣ κατάλληλο να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις που θέτει η εξυγίανση ενός άκρως δυσλειτουργικού οργανισμού. Δεδομένου ότι εκείνος μετακόμισε σε άλλον θώκο, το στοίχημα είναι να παραμείνουν τα μέλη στη θέση τους προκειμένου να παράγουν έργο. Γιατί η συχνή αλλαγή του ΔΣ, περίπου κάθε επτά μήνες τα τελευταία πέντε χρόνια, έχει ως αποτέλεσμα να μη δίνεται η ευκαιρία σε όσους προτίθενται, να έχουν τον χρόνο για να δουλέψουν για την αναμόρφωση του ΤΑΠ. Για την ώρα παραμένει στη θέση του ως έχει, με την εξαίρεση της αντικατάστασης του αντιπροέδρου του, του παραιτηθέντος Βασίλη Μπορνόβα από τον Φιλάρετο Αλικαρίδη, σύμβουλο του νυν υπουργού Πολιτισμού, κ. Μπαλτά, από το υπουργείο Παιδείας. «Τα μέλη του ΔΣ του ΤΑΠ βεβαίως και θα παραμείνουν στις θέσεις τους» απαντά ο κ. Μπαλτάς σε σχετική ερώτηση. Θα μπορούσε άραγε να διασφαλιστεί η συνέχιση του έργου τους χωρίς να εξαρτάται κάθε φορά από την εκάστοτε κυβέρνηση; «Αυτό είναι θέμα νομοθεσίας. Εχει γίνει πρόταση του οργανογράμματος από την πρόεδρο του ΔΣ η οποία βρίσκεται στη διαδικασία της διαβούλευσης με το προσωπικό. Στη συνέχεια θα περάσει από το ΔΣ και από τη συνέλευση των εργαζομένων και στο τέλος θα κατατεθεί στο υπουργείο. Δρομολογείται αλλαγή του Καταστατικού που θα προβλέπει θέση γενικού διευθυντή, κάτι που θα εξομαλύνει τα πράγματα ως προς τη συνέχεια αλλά και την παρακολούθηση όλων των θεμάτων του ΤΑΠ. Η μεγαλύτερη κακοδαιμονία του ΤΑΠ είναι η έλλειψη θέσης γενικού διευθυντή. Αν υπήρχε, το ΤΑΠ δεν θα είχε μείνει σήμερα –για παράδειγμα –χωρίς ούτε έναν λογιστή… Διότι, όταν έρχεται νέο ΔΣ, χρειάζεται περίπου έναν χρόνο μέχρι να κατανοήσει τις δομές, τις ανάγκες και να συνεργαστεί με το υπουργείο».
Δεν υπάρχει πολιτικός που να έχει περάσει από το πόστο του υπουργείου και να μην είναι ενήμερος για την κατάσταση του ΤΑΠ (ή που τουλάχιστον θα όφειλε να είναι ενήμερος). Ο τέως αναπληρωτής υπουργός, Νίκος Ξυδάκης, είχε βάλει το θέμα πολύ ψηλά στην ατζέντα του στο υπουργείο. Κατ’ αρχάς διόρισε ένα ΔΣ κατάλληλο να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις που θέτει η εξυγίανση ενός άκρως δυσλειτουργικού οργανισμού. Δεδομένου ότι εκείνος μετακόμισε σε άλλον θώκο, το στοίχημα είναι να παραμείνουν τα μέλη στη θέση τους προκειμένου να παράγουν έργο. Γιατί η συχνή αλλαγή του ΔΣ, περίπου κάθε επτά μήνες τα τελευταία πέντε χρόνια, έχει ως αποτέλεσμα να μη δίνεται η ευκαιρία σε όσους προτίθενται, να έχουν τον χρόνο για να δουλέψουν για την αναμόρφωση του ΤΑΠ. Για την ώρα παραμένει στη θέση του ως έχει, με την εξαίρεση της αντικατάστασης του αντιπροέδρου του, του παραιτηθέντος Βασίλη Μπορνόβα από τον Φιλάρετο Αλικαρίδη, σύμβουλο του νυν υπουργού Πολιτισμού, κ. Μπαλτά, από το υπουργείο Παιδείας. «Τα μέλη του ΔΣ του ΤΑΠ βεβαίως και θα παραμείνουν στις θέσεις τους» απαντά ο κ. Μπαλτάς σε σχετική ερώτηση. Θα μπορούσε άραγε να διασφαλιστεί η συνέχιση του έργου τους χωρίς να εξαρτάται κάθε φορά από την εκάστοτε κυβέρνηση; «Αυτό είναι θέμα νομοθεσίας. Εχει γίνει πρόταση του οργανογράμματος από την πρόεδρο του ΔΣ η οποία βρίσκεται στη διαδικασία της διαβούλευσης με το προσωπικό. Στη συνέχεια θα περάσει από το ΔΣ και από τη συνέλευση των εργαζομένων και στο τέλος θα κατατεθεί στο υπουργείο. Δρομολογείται αλλαγή του Καταστατικού που θα προβλέπει θέση γενικού διευθυντή, κάτι που θα εξομαλύνει τα πράγματα ως προς τη συνέχεια αλλά και την παρακολούθηση όλων των θεμάτων του ΤΑΠ. Η μεγαλύτερη κακοδαιμονία του ΤΑΠ είναι η έλλειψη θέσης γενικού διευθυντή. Αν υπήρχε, το ΤΑΠ δεν θα είχε μείνει σήμερα –για παράδειγμα –χωρίς ούτε έναν λογιστή… Διότι, όταν έρχεται νέο ΔΣ, χρειάζεται περίπου έναν χρόνο μέχρι να κατανοήσει τις δομές, τις ανάγκες και να συνεργαστεί με το υπουργείο».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
