Οι ΗΠΑ, οι τζιχαντιστές και το παιχνίδι της Αγκυρας

Μια δήλωση του εκπροσώπου ενός Ρεπουμπλικανού γερουσιαστή βορειοδυτικής Πολιτείας την περασμένη Δευτέρα προκάλεσε εντύπωση. Οχι τόσο επειδή το Κογκρέσο βρίσκεται σε καλοκαιρινές διακοπές και, επομένως, (περίπου) δεν τρέχει τίποτε, όσο για το αινιγματικό περιεχόμενο της δήλωσης και τις αντιδράσεις που προκάλεσε στην Ουάσιγκτον αλλά και πέραν της Αμερικής. Ο εκπρόσωπος, διατηρώντας την ανωνυμία «λόγω διακοπών» αλλά εκφράζοντας κατά γράμμα τον γερουσιαστή, δήλωσε ότι «είναι απαράδεκτο οι φίλοι μας να διαλέγουν εκείνοι τους εχθρούς μας στη Μέση Ανατολή».

Ενα 24ωρο αργότερα άρχισαν τα πράγματα να ξεκαθαρίζουν όταν ο εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Τζος Ερνεστ –αυτός δεν πήγε διακοπές –απαντώντας σε σχετικά ερωτήματα δήλωσε ότι «εξακολουθούν να υπάρχουν μικρά τεχνικά προβλήματα» στη συνεργασία με την Τουρκία εναντίον των τζιχαντιστών. Πιο σαφής ο αρθρογράφος του «American Conservative» τιτλοφορεί το κείμενό του την ίδια ημέρα «Οι εχθροί της Τουρκίας δεν είναι απαραίτητα και εχθροί της Αμερικής».

Η Ουάσιγκτον είχε ενθουσιαστεί όταν, τον περασμένο Ιούλιο, η Αγκυρα ανακοίνωσε ότι στο εξής «η Τουρκία θα παίξει πιο ενεργητικό ρόλο» στον πόλεμο εναντίον των τζιχαντιστών. Ο ενθουσιασμός αποδείχτηκε τουλάχιστον πρόωρος. Το Πεντάγωνο και ο Λευκός Οίκος δοκίμασαν κάτι περισσότερο από έκπληξη όταν, μετά τη συμφωνία, η Αγκυρα αξίωσε οι περιοχές της Συρίας που θα απελευθερώνονται να αποτελέσουν μια «ζώνη ασφαλείας» στην οποία δεν θα επιτρέπεται να εισέλθουν οι κούρδοι μαχητές τους οποίους στηρίζει η Αμερική και πολεμούν τους τζιχαντιστές, ούτε οι στρατιωτικές δυνάμεις του σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ που επίσης πολεμούν τους τζιχάντ. Φυσικά, η «ζώνη» θα ήταν υπό τον έλεγχο της Τουρκίας. Θα είναι πολύ δύσκολο για την κυβέρνηση του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα να εγκαταλείψει τον «κουρδικό θύλακα στο Βόρειο Ιράκ» όπου έχει επενδύσει και πολιτικά και περί τα 200 εκατ. δολάρια σε υποδομές και υπηρεσίες.

Η όψιμη συμμετοχή της Τουρκίας στον πόλεμο εναντίον των τζιχαντιστών αποδεικνύεται τώρα ότι αποτελεί πρόσχημα και ευκαιρία για την Αγκυρα να εξαλείψει το ημιαυτόνομο ιρακινό Κουρδιστάν και να ενισχύσει πολιτικά τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη νέα εκλογική προσπάθειά του. Αλλωστε, φιλοκυβερνητικές εφημερίδες στην Αγκυρα υποστηρίζουν ότι για την Τουρκία «οι Κούρδοι είναι πιο επικίνδυνοι από τους τζιχαντιστές». Μήπως «ο τούρκος πρόεδρος μπήκε στον πόλεμο (εναντίον των τζιχαντιστών) για πολιτικούς λόγους;» γράφει ο βρετανικός «Guardian» δίνοντας έμμεσα θετική απάντηση. Η εφημερίδα αποκρούει τα παράπονα του τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου ο οποίος δήλωσε «απογοητευμένος» από τη στάση των δυτικών ΜΜΕ τα οποία, κατά τη γνώμη του, «δεν αναγνωρίζουν την καθοριστική συμβολή» της Τουρκίας στον πόλεμο εναντίον των τζιχαντιστών. Ο πρόεδρος Ερντογάν, γράφει η ιστοσελίδα του Κέντρου Stratfor, «χρησιμοποιεί τις ΗΠΑ ως ασπίδα για να νομιμοποιήσει την επίθεσή του εναντίον των Κούρδων» πιστεύοντας ότι έτσι περιορίζει την εκλογική δύναμη του φιλοκουρδικού κόμματος.

Η πολιτική Ερντογάν δεν περνά, φυσικά, χωρίς (φραστικές) αντιδράσεις στην Ουάσιγκτον. Κυβερνητικές πηγές λέγουν ότι οι αμερικανοί στρατιωτικοί «είναι έξαλλοι» επειδή, χωρίς να ενημερωθούν προηγουμένως, τουρκικά αεροπλάνα έπληξαν τις εγκαταστάσεις των κουρδικών δυνάμεων που υποστηρίζει το Πεντάγωνο. Οι ίδιες πηγές αποκαλύπτουν ότι ως τα μέσα Αυγούστου η τουρκική αεροπορία έκανε περισσότερες από 300 επιθέσεις εναντίον «κουρδικών στόχων» και μόνο τρεις εναντίον των τζιχαντιστών.