Το 1978 ήταν η χρονιά του Τουταγχαμών. Εκείνο το έτος, περισσότεροι από 1,2 εκατομμύρια άνθρωποι συνέρρευσαν στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης για να δουν μια έκθεση-υπερπαραγωγή για τον διάσημο φαραώ που ονομαζόταν «Οι Θησαυροί του Τουταγχαμών», και η οποία ταξίδεψε επίσης στο Λος Αντζελες και στο Σιάτλ.
Μια μικρή λεπτομέρεια έμεινε έξω από το έπος. Ο Τουταγχαμών – αυτός ο βασιλιάς-αγόρι, αυτός ο εραστής του μονοθεϊσμού, με τις συχνές εκρήξεις θυμού – μπορεί να ήταν πολλά πράγματα. Αλλά όμορφος δεν ήταν. Μάλλον ήταν φιλάσθενος, και σίγουρα κούτσαινε.
Αυτή η προσθήκη στην ιστορία του Τουταγχαμών, του οποίου η χρυσή εικόνα παρέπεμπε πάντα σε κάτι θεϊκό, θα παρουσιαστεί σε ένα νέο ντοκιμαντέρ του BBC που ονομάζεται «Τουταγχαμών: Η Αλήθεια Αποκαλύπτεται» και θα προβληθεί στις 16 Αυγούστου.
Επιστήμονες έκαναν μια «εικονική νεκροψία» που χρησιμοποίησε περισσότερες από 2.000 σαρώσεις σε υπολογιστή μαζί με μια γενετική ανάλυση ολόκληρης της οικογένειάς του φαραώ.
Ενδογαμία, αναπηρία και ελονοσία Τα ευρήματα είναι σημαντικά για πολλούς λόγους. Κατ΄αρχάς φαίνεται να διαψεύδουν μια διάχυτη υπόθεση ότι ο βασιλιάς Τουταγχαμών σκοτώθηκε σε ατύχημα με άρμα.
«Ηταν σημαντικό να εξεταστεί η ικανότητά του να οδηγεί άρμα, και οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι δεν θα ήταν δυνατό γι ‘αυτόν, επειδή κούτσαινε και δεν μπορούσε να σταθεί όρθιος χωρίς βοήθεια», λέει το ντοκιμαντέρ.
Τα ευρήματα δείχνουν, επίσης, την έκταση των επιπτώσεων της ενδογαμίας στον Τουταγχαμών, που βασίλευσε στην Αίγυπτο γύρω στο 1320 π.Χ. Επιβεβαιώνουν προηγούμενες έρευνες, οι οποίες έδειχναν ότι ο φαραώ υπέφερε από αναπηρίες και από ελονοσία.
Οσο για την γενετική ανάλυση της οικογένειας του Τουταγχαμών, αυτή έδειξε ότι οι γονείς του νεαρού Φαραώ ήταν αδέλφια.
Η ενδογαμία δεν αποτελεί πλεονέκτημα για τη βιολογική ή γενετική υγεία ενός ανθρώπου. Η φυσική κατάσταση και το ανοσοποιητικό σύστημα υποφέρουν, με πιθανότητες για διάφορες δυσμορφίες.
Ετσι οι επιστήμονες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ο Τουταγχαμών ήταν ασθενικός, ένα εύθραυστο, αδύναμο παιδί που κούτσαινε στο ένα πόδι και χρειαζόταν ραβδί για να περπατήσει.
Πέπλο μυστηρίου καλύπτει τον Τουταγχαμών από τότε που ανακαλύφθηκε ο πολυτελής τάφος του στην Κοιλάδα των Βασιλέων της Αιγύπτου το 1922. Το σώμα του, μουμιοποιημένο στις ξηρές συνθήκες της ερήμου, ήταν εξαιρετικά καλά διατηρημένο, αλλά κανείς δεν μπορούσε να καταλάβει τι τον σκότωσε.
Για χρόνια, καθώς τα αντικείμενα από τον τάφο του ταξίδευαν σε εκθέσεις παγκοσμίως, μαινόταν η συζήτηση για τα αίτια του θανάτου του. Κάποιοι έλεγαν ότι είχε δολοφονηθεί. Αλλοι μιλούσαν για λέπρα, ή φυματίωση, ή ελονοσία ή ένα δάγκωμα φιδιού – ή, ναι, ένα ατύχημα με το άρμα του.
Τελικά, οι ερευνητές έχουν βρεθεί πιο κοντά στην αλήθεια όχι μέσω της εξέτασης του ίδιου του Τουταγχαμών, αλλά από την μελέτη της οικογένειάς του.
Ο νεαρός φαραώ ανήκε σε έναν από τους πιο βασιλικούς οίκους της αρχαίας Αιγύπτου. Ο πατέρας του, ο Ακενατόν, θεωρείται ένας από τους πιο αμφιλεγόμενους βασιλιάδες της Αιγύπτου γιατί η προσπάθειά του να μετασχηματίσει ριζικά την παραδοσιακή θρησκεία επηρέασε όλες τις πτυχές της κοινωνίας και προκάλεσε μεγάλη αναταραχή.
Δεν ήταν μόνο ο Τουταγχαμών που είχε μια περίεργη εμφάνιση. Ετσι ήταν ολόκληρη η οικογένειά του. Ευρήματα δείχνουν ότι τα μέλη της βασιλικής οικογένειας εκείνης της εποχής είχαν μια κάπως ανδρόγυνη εμφάνιση ή μια παράξενη μορφή γυναικομαστίας.
Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Τουταγχαμών είχε ελονοσία, μεταξύ άλλων ασθενειών.
Στη συνέχεια, ένας γιατρός από το Λονδίνο, ο Χουτάν Ασραφιάν διατύπωσε μια άλλη θεωρία που ξαφνιάζει: Ο Τουταχαμών είχε επιληψία. Αρκετοί φαραώ που ήταν συγγενείς του Τουταγχαμών φέρονται να είχαν οράματα, τα οποία έγιναν η βάση για μονοθεϊστικές θρησκευτικές πεποιθήσεις.
«Είναι σημαντικό», είπε ο Ασραφιάν, «ότι δύο από αυτούς τους φαραώ φέρονται να είχαν δει θρησκευτικά οράματα, γεγονός που μπορεί να ήταν σύμπτωμα μιας κληρονομικής μορφής επιληψίας του βρεγματικού λοβού».
Είτε έτσι είτε αλλιώς, είναι σαφές ότι η οικογένεια του Τουταγχαμών δεν ήταν η πιο υγιής στον κόσμο. Και ο ίδιος μπορεί να ήταν ο πιο ασθενικός από όλους. Μία από τις πιο εντυπωσιακές αποκαλύψεις στον τάφο του ήταν όλα αυτά τα ραβδιά, που χρησιμοποιούσε για να περπατήσει. Υπήρχαν συνολικά 130.
