Την ανάληψη όλων των αναγκαίων δράσεων πολιτικής για τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την ενίσχυση της βιωσιμότητας του τραπεζικού συστήματος, προβλέπει η συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ Ελλάδος και θεσμών και έχει προωθηθεί στη Βουλή.
Η συμφωνία προβλέπει βραχυπρόθεσμα μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος των υψηλών και αυξανόμενων ποσοστών των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Όπως αναφέρεται στα σχετικά κείμενα που δόθηκαν στη δημοσιότητα σήμερα, μέχρι τα τέλη του Αυγούστου του 2015, οι αρχές θα ολοκληρώσουν μια ολοκληρωμένη στρατηγική για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, το οποίο έχει επιδεινωθεί σημαντικά από τα τέλη του 2014.
Η κύρια εστίαση της στρατηγικής, όπως τονίζεται, θα είναι στην αποκατάσταση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και τη βελτίωση της βιωσιμότητας των τραπεζών, με τα ακόλουθα μέτρα:
- Εξομάλυνση της ρευστότητας και των όρων πληρωμής και ενίσχυση των τραπεζικών κεφαλαίων.
- Ενίσχυση της διακυβέρνησης και αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Η στρατηγική αυτή θα περιλαμβάνει σχέδια σχετικά με τις ξένες θυγατρικές των ελληνικών τραπεζών, σύμφωνα με τα προγράμματα αναδιάρθρωσής τους που έχουν εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα έχει ως στόχο την προσέλκυση διεθνών στρατηγικών επενδύσεων στις τράπεζες και την επιστροφή τους σε ιδιωτικό ιδιοκτησιακό καθεστώς μεσοπρόθεσμα.
Η αποκατάσταση της ρευστότητας και των κεφαλαίων
Οι αρχές έχουν δεσμευτεί υπέρ της διατήρησης επαρκούς ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα, σύμφωνα με τους κανόνες του Ευρωσυστήματος και αφετέρου της επίτευξης διατηρήσιμου μοντέλου τραπεζικής χρηματοδότησης μεσοπρόθεσμα.
Στο πλαίσιο αυτό, οι τράπεζες θα κληθούν να υποβάλλουν τριμηνιαία σχέδια χρηματοδότησης στην Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), ώστε να εξασφαλίζεται η συνεχής παρακολούθηση και αξιολόγηση των αναγκών ρευστότητας.
Οι αρχές θα παρακολουθούν και θα διαχειρίζονται τη διαδικασία για τη χαλάρωση των ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων, λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα, έχοντας συγχρόνως στόχο την ελαχιστοποίηση των μακροοικονομικών επιπτώσεων των ελέγχων.
Αποθεματικό 25 δισ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση
Αποθεματικό ασφαλείας ύψους έως 25 δισ. ευρώ προβλέπεται στο πλαίσιο του προγράμματος για την αντιμετώπιση ενδεχόμενων αναγκών για την ανακεφαλαιοποίηση των βιώσιμων τραπεζών και το κόστος εξυγίανσης των μη βιώσιμων τραπεζών, σε πλήρη συμμόρφωση με τους κανόνες της ΕΕ για τον ανταγωνισμό και τις κρατικές ενισχύσεις.
Μετά από μια αξιολόγηση των προβλεπόμενων κεφαλαιακών αναγκών των τεσσάρων βασικών τραπεζών από την ΕΚΤ και την υποβολή των σχεδίων κεφαλαιοποίησης από τις τράπεζες, τυχόν εναπομένουσες ελλείψεις κεφαλαίων που εντοπίζονται θα αντιμετωπιστούν πλήρως μέχρι τα τέλη του 2015 το αργότερο.
Η Τράπεζα της Ελλάδος θα αξιολογήσει τις κεφαλαιακές ανάγκες των λοιπών τραπεζών στις περιπτώσεις που δεν το έπραξε πρόσφατα. Το πλαίσιο ανακεφαλαιοποίησης θα αναπτυχθεί, με σκοπό τη διατήρηση της ιδιωτικής διαχείρισης των τραπεζών που ανακεφαλαιοποιήθηκαν και τη διευκόλυνση ιδιωτικών στρατηγικών επενδύσεων. Ο νόμος σχετικά με τις κρατικές εγγυήσεις στις αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις θα τροποποιηθεί, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η χρηματοδότηση από το πρόγραμμα και να περιοριστεί η σύνδεση μεταξύ τραπεζών και κράτους.
Τακτοποίηση μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ)
Η συμφωνία προβλέπει βραχυπρόθεσμα μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος των υψηλών και αυξανόμενων ποσοστών των ΜΕΔ, ωστόσο, όπως επισημαίνεται, ενδέχεται να χρειαστούν πρόσθετα μέτρα και δράσεις στο μέλλον για την τακτοποίηση των ΜΕΔ του τραπεζικού τομέα.
Έως τα τέλη Αυγούστου 2015, η Τράπεζα της Ελλάδος θα εκδώσει όλες τις αναγκαίες διατάξεις για την εφαρμογή του Κώδικα Δεοντολογίας, κατόπιν βελτιώσεων σε συμφωνία με τους θεσμούς.
Ως προαπαιτούμενο, οι αρχές θα καταρτίσουν αξιόπιστη στρατηγική για την αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η οποία αφενός θα στοχεύει στην ελαχιστοποίηση του χρόνου υλοποίησης και της χρήσης κεφαλαιακών πόρων και αφετέρου θα αντλεί από την εμπειρογνωσία εξωτερικού συμβούλου (ή συμβούλων) τόσο κατά τη χάραξη όσο και κατά την εφαρμογή της στρατηγικής.
Επίσης, θα εγκρίνουν τις ακόλουθες βραχυπρόθεσμες μεταρρυθμίσεις:
- Τροποποιήσεις στο δίκαιο περί αφερεγγυότητας των επιχειρήσεων, ώστε να καλύπτονται όλοι οι εμπορικοί οφειλέτες, να ευθυγραμμιστεί η νομοθεσία με τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές, συμπεριλαμβανομένων αλλαγών για την προώθηση της αποτελεσματικής αποκατάστασης των βιώσιμων οφειλετών και μιας πιο αποτελεσματικής διαδικασίας εκκαθάρισης για τους μη βιώσιμους οφειλέτες και μείωσης της περιόδου χορήγησης απαλλαγής σε τρία έτη για τους επιχειρηματίες, σύμφωνα με τη σύσταση που απηύθυνε η Επιτροπή το 2014.
- Τροποποιήσεις του νόμου περί αφερεγγυότητας των νοικοκυριών, ώστε να θεσπιστεί ένα δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα αναστολής της εκτέλεσης, σύμφωνα με τη διεθνή πείρα.
- Θέσπιση αυστηρότερης διαδικασίας ελέγχου, ώστε να αποτρέπονται οι οφειλέτες που αθετούν τις υποχρεώσεις τους για στρατηγικούς λόγους από την κήρυξη πτώχευσης, συμπερίληψη των απαιτήσεων των δημόσιων πιστωτών στο πεδίο εφαρμογής του νόμου που παρέχει στους οφειλέτες δυνατότητα για νέο ξεκίνημα, αυστηροποίηση των κριτηρίων επιλεξιμότητας για προστασία της κύριας κατοικίας και θέσπιση μέτρων για την αντιμετώπιση των εκκρεμών υποθέσεων (π.χ. αύξηση του αριθμού των δικαστών και των δικαστικών υπαλλήλων, προτεραιότητα στις υποθέσεις που αφορούν σημαντικά ποσά, καθώς και συνοπτικές διαδικασίες για οφειλέτες που δεν διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία και εισόδημα).
- Νομοθετική θέσπιση του κατοχυρωμένου επαγγέλματος των συνδίκων πτώχευσης, που δεν θα περιορίζεται σε κάποιο συγκεκριμένο επάγγελμα και θα λαμβάνει υπόψη τη διεθνή πείρα.
- Θέσπιση διατάξεων για την επανενεργοποίηση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Ιδιωτικού Χρέους και τη σύσταση γραμματείας που θα το επικουρεί.
Έως τα τέλη Οκτωβρίου του 2015, με βάση την εμπειρογνωμοσύνη εξωτερικού συμβούλου, η Τράπεζα της Ελλάδος θα υποβάλει έκθεση για την κατηγοριοποίηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στους ισολογισμούς των τραπεζών, καθώς και αξιολόγηση της ικανότητας των τραπεζών να αντιμετωπίζουν κάθε κατηγορία μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Το ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), σε συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), θα παράσχει ανάλυση, με σκοπό τον προσδιορισμό των μη κανονιστικών περιορισμών και εμποδίων (π.χ. διοικητικά, οικονομικά, νομικά, κ.λπ.), για την ανάπτυξη μιας δυναμικής αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων. Έως την ίδια ημερομηνία, μια ομάδα εργασίας, με βάση την ανεξάρτητη πραγματογνωμοσύνη και τη διεθνή πείρα, θα εξετάσει και θα προτείνει ειδικές δράσεις, για να επιταχυνθεί η τακτοποίηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, μεταξύ άλλων, με την εξάλειψη περιττών νομικών ή άλλων εμποδίων για την εξυπηρέτηση και τη διάθεση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, με παράλληλη προστασία για τα ευάλωτα νοικοκυριά, σύμφωνα με τον Κώδικα Δεοντολογίας που έχει καταρτίσει η Τράπεζα της Ελλάδος.
Οι αρχές θα θεσπίσουν με νόμο Δίκτυο Ενημέρωσης Οφειλετών και Κέντρο Ενημέρωσης Οφειλετών, που θα παρέχουν νομικές και οικονομικές συμβουλές σχετικά με οφειλές.
Μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου του 2015, η κυβέρνηση θα ενισχύσει το θεσμικό πλαίσιο για τη διευκόλυνση της τακτοποίησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, μεταξύ άλλων, με τη βελτίωση του νομικού πλαισίου για θέματα αφερεγγυότητας εταιρειών και νοικοκυριών, με την υιοθέτηση κατάλληλων νομικών μέσων για τη συγκρότηση εξειδικευμένων τμημάτων για υποθέσεις αφερεγγυότητας τόσο εταιρειών όσο και νοικοκυριών και το διορισμό και την κατάρτιση επαρκούς αριθμού πρόσθετων δικαστών, (βάσει στοχευμένου φόρτου εργασίας) και δικαστικών υπαλλήλων για υποθέσεις αφερεγγυότητας τόσο εταιρειών όσο και νοικοκυριών.
Επίσης, με τη δημιουργία Υπηρεσίας Πίστωσης και Πλούτου ως ανεξάρτητης αρχής που θα προσδιορίζει τις δυνατότητες πληρωμής των δανειοδοτών για τη διευκόλυνση των τραπεζικών ιδρυμάτων και την τροποποίηση του Νόμου για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, ώστε να ενθαρρυνθούν οι οφειλέτες να συμμετάσχουν, διασφαλίζοντας συγχρόνως ίση μεταχείριση μεταξύ των ιδιωτικών και των δημόσιων πιστωτών.
Επιπλέον, με την πλήρη ενεργοποίηση των εξειδικευμένων τμημάτων για την εκδίκαση υποθέσεων εταιρικής πτώχευσης.
Η κυβέρνηση θα δημιουργήσει ένα μόνιμο δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας, συμπεριλαμβάνοντας μέτρα στήριξης υπέρ των πλέον ευάλωτων οφειλετών και κάνοντας διάκριση μεταξύ των οφειλετών που αθετούν τις υποχρεώσεις τους για στρατηγικούς λόγους αφενός και των καλή τη πίστει οφειλετών αφετέρου.
Το ελληνικό ΤΧΣ, σε συνεννόηση με την ΤτΕ, θα προσδιορίσει μηχανισμούς και διαδικασίες για την επιτάχυνση της τακτοποίησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Το ΤΧΣ θα διορίσει ένα μέλος του διοικητικού συμβουλίου και μια εσωτερική ομάδα που θα επιφορτιστούν με το νέο στόχο της διευκόλυνσης της τακτοποίησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών.
Η Τράπεζα της Ελλάδος θα αναθέσει σε έναν μόνο ειδικό εκκαθαριστή να μεριμνήσει για την αποτελεσματική επίτευξη των επιχειρησιακών στόχων από τους μεμονωμένους εκκαθαριστές. Θα θεσπιστεί καθεστώς αμοιβών, βάσει επιδόσεων για όλους τους ειδικούς εκκαθαριστές, σε διαβούλευση με το ΤΧΣ, ώστε να μεγιστοποιηθούν οι ανακτήσεις.
Έως τον Δεκέμβριο του 2015, οι αρχές θα πρέπει να έχουν διαμορφώσει συντονιστικούς μηχανισμούς για την αντιμετώπιση οφειλετών με μεγάλα δημόσια και ιδιωτικά χρέη, πρώτον με την κατηγοριοποίηση των εμπορικών οφειλετών που φέρουν μεγάλα δημόσια χρέη ανάλογα με τη βιωσιμότητά τους, και δεύτερον με τη θέσπιση νομοθεσίας για τη διευκόλυνση της ταχείας εκκαθάρισης μη βιώσιμων οντοτήτων έως τα τέλη Μαρτίου 2016 και την ολοκλήρωση της διαδικασίας τακτοποίησης έως τα τέλη Δεκεμβρίου 2016.
Επίσης, θα υιοθετήσουν τα αναγκαία νομικά μέσα για τον καθορισμό του εφαρμοστέου πλαισίου και των κανόνων για το επάγγελμα του συνδίκου πτώχευσης (μεταξύ άλλων, τρόπος επαγγελματικής οργάνωσης, απαιτήσεις προσόντων, διαδικασίες που επιτρέπουν την ουσιαστική διαπίστευση, εξουσίες και αρμοδιότητες, τρόπος διορισμού και απόλυσης, εποπτεία και έλεγχος, διατάξεις για τις κυρώσεις και την ευθύνη, καθώς και διάρθρωση των τελών).
Έως τα τέλη Φεβρουαρίου 2016 και μετά τη λήψη των προτάσεων των τραπεζών, η Τράπεζα της Ελλάδος θα καταλήξει σε συμφωνία με τις τράπεζες όσον αφορά τους επιχειρησιακούς στόχους τακτοποίησης ΜΕΔ, περιλαμβανομένης π.χ. της αναδιάρθρωσης χρεών και της σύστασης κοινών επιχειρήσεων.
Οι τράπεζες θα υποβάλουν αναφορά ανά τρίμηνο από τον Ιούνιο του 2016 στην ΤτΕ, αντιπαραβάλλοντας τις επιδόσεις τους έναντι βασικών δεικτών. Το ελληνικό ΤΧΣ θα εφαρμόζει κριτήρια επιδόσεων για την τακτοποίηση ΜΕΔ και στις διοικήσεις των τραπεζών έναντι επιχειρησιακών στόχων που συμφωνούνται μεταξύ των τραπεζών και της Τράπεζας της Ελλάδος. Το ελληνικό ΤΧΣ θα παρουσιάσει και θα εφαρμόσει σχέδιο δράσης για την τακτοποίηση των ΜΕΔ, με σκοπό τη βελτίωση του συντονισμού μεταξύ τραπεζών και την ταχύτερη αναδιάρθρωση μεγάλων εταιρειών και, σε περίπτωση που απαιτείται, την από κοινού αντιμετώπιση ολόκληρων τομέων της οικονομίας.
Έως τα τέλη Μαρτίου του 2016, η Τράπεζα της Ελλάδος θα αναθεωρήσει τον Κώδικα Δεοντολογίας με κατευθυντήριες γραμμές αναδιάρθρωσης χρεών για ομάδες δανειοληπτών (π.χ. ΜΜΕ) με βάση σαφή κριτήρια κατηγοριοποίησης λιανικών χαρτοφυλακίων και την εισαγωγή σε συντονισμό με το ΤΧΣ μηχανισμών ταχείας διεκπεραίωσης, περιλαμβανομένων τυποποιημένων εγγράφων αξιολόγησης, συμβάσεων αναδιάρθρωσης και λύσεων τακτοποίησης.
Έως τα τέλη Ιουνίου 2016, οι αρχές δεσμεύονται να αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητα του νομικού και θεσμικού πλαισίου για την αφερεγγυότητα και να προβούν στις απαιτούμενες τροποποιήσεις.
