Οταν τον ρώτησαν κάποτε τι του είχε δώσει τη µεγαλύτερη ικανοποίηση στη ζωή, εκείνος απάντησε δίχως να το σκεφτεί καθόλου: οι γυναίκες! Δεν είναι να απορεί κανείς, ιδίως αν γνωρίζει ότι η πιο γνωστή φωτογραφία του Μαν Ρέι (1890-1976), «Το βιολί του Ενγκρ», δηλαδή η ερωµένη του Κικί ντε Μοντπαρνάς γυρισµένη στον φακό µε την πλάτη της να προσοµοιάζει το σχήµα του µουσικού οργάνου, στα γαλλικά έχει καθιερωθεί να σηµαίνει «χόµπι».
Οι γυναίκες, όµως, δεν ήταν ένα παιχνίδι για αυτόν τον ευφυέστατο δηµιουργό, ο οποίος, σηµειωτέον, µπορεί να είναι πασίγνωστος ως φωτογράφος αλλά υπήρξε και ζωγράφος, γλύπτης, χαράκτης, σκηνογράφος. Ονειρικές, σεξουαλικά φορτισµένες, ως αντικείµενα-φετίχ, «ως ένα αίνιγµα που παρουσιάζει καινούργια αινίγµατα», να πώς τις απαθανάτισε ο αµερικανός καλλιτέχνης που συνδέθηκε µε τον Dada και τον σουρεαλισµό. Η φωτογράφος Λι Μίλερ, η οποία µαθήτευσε κοντά του µε ένα αµυδρό φωτοστέφανο γύρω από τα µαλλιά της, χάρη στην τεχνική του solarization. Η νεαρότατη Κατρίν Ντενέβ µε χρυσά σκουλαρίκια σχεδιασµένα από τον ίδιο τον Ρέι. Ολες οι µούσες του ευφυέστατου δηµιουργού, ορισµένες από αυτές και ερωµένες του, θα συνυπάρξουν αυτό το καλοκαίρι στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύµατος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή στην Ανδρο. Εκατόν πενήντα έργα από ιδιωτικές συλλογές στην Ευρώπη, φωτογραφίες, ελαιογραφίες, γλυπτά και ready mades, όπως οι δίδυµοι µετρονόµοι µε το άγρυπνο µάτι της Λι Μίλερ, «Object to be Destroyed» και «Indestructible Object» αποτελούν το υλικό µιας από τις πιο ενδιαφέρουσες εκθέσεις της χρονιάς, η οποία χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες.
«Το όνοµα του Μαν Ρέι το είχαµε υπόψη µας από το 2012, όταν είχαµε διοργανώσει την έκθεση «Προσεγγίζοντας το σουρεαλισµό» στην οποία παρουσιάζονταν ορισµένα έργα του» εξηγεί η επιµελήτρια της έκθεσης, Μαρία Κουτσοµάλλη. «Λόγω του εύρους της καλλιτεχνικής του πορείας είχαµε αποφασίσει να κάνουµε µια έκθεση αφιερωµένη αποκλειστικά σε αυτόν και να καλύψουµε τα 72 δηµιουργικά του χρόνια. Επιλέξαµε να εστιάσουµε στη γυναίκα γιατί παρουσίαζε το µεγαλύτερο ενδιαφέρον».
Την ίδια διαπίστωση είχαν κάνει βεβαίως και οι διευθυντές των περιοδικών «Harper’s Bazaar», «Vanity Fair» και «Vogue», οι οποίοι είχαν οσµιστεί το ταλέντο του όταν, στα 21 του, από το Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης είχε φτάσει στο Παρίσι. Ο γιος ρωσοεβραίων µεταναστών που είχε συντµήσει το όνοµά του από Μάικλ Εµάνουελ Ραντνίτσκι στο πιο εύηχο και ευκολοµνηµόνευτο Μαν Ρέι ήταν κατά βάσει ζωγράφος αλλά η πενία τον είχε αναγκάσει να βγάζει τα προς το ζην από τη φωτογραφία. Ηταν τελικά µια τέχνη που ποτέ δεν θεώρησε εφάµιλλη των υπολοίπων που υπηρέτησε, –είναι χαρακτηριστικό ότι όταν αναγκάστηκε να επιστρέψει στις ΗΠΑ την εποχή του πολέµου ήθελε να αφοσιωθεί αποκλειστικά στη ζωγραφική -, όµως προσωπικότητες όπως η Πέγκι Γκουγκενχάιµ, η Αβα Γκάρντνερ, αλλά και οι κοσµικές κυρίες της εποχής είχαν εντελώς διαφορετική άποψη. Το ίδιο κι εµείς.
«Man Ray: Τα πρόσωπα της γυναίκας»: Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Ανδρος, από τις 28/06 ως τις 27/09.
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 14 Ιουνίου 2015
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
