Ροντιόλα, η αντικαταθλιπτική

Αιώνες τώρα η ροντιόλα (Rhodiola rosea) θεωρείται από τους κατοίκους της Σιβηρίας και των αρκτικών περιοχών ένα φυτό με πολλές θεραπευτικές αρετές, μεταξύ των οποίων και η καταπολέμηση του στρες. Τώρα αμερικανοί ερευνητές έρχονται να επιβεβαιώσουν την αρκτική «λαϊκή σοφία» παρουσιάζοντας τις πιο ισχυρές ως τώρα ενδείξεις ότι η «χρυσή ρίζα», όπως είναι επίσης γνωστή, μπορεί να είναι αποτελεσματική στην αντιμετώπιση της κλινικής κατάθλιψης. Οι επιστήμονες μάλιστα θεωρούν ότι, αν τα αποτελέσματά τους επαναληφθούν σε μεγαλύτερη κλίμακα, ίσως σύντομα οι ασθενείς με κατάθλιψη θα μπορούν να έχουν ένα φάρμακο φυσικό και χωρίς τόσο δυσάρεστες παρενέργειες σε σχέση με τα υπάρχοντα αντικαταθλιπτικά.

Τις τελευταίες δεκαετίες ορισμένες μελέτες που έχουν διεξαχθεί κυρίως από ρώσους αλλά και αμερικανούς ερευνητές φάνηκε ότι προσφέρουν επιστημονική βάση στη φήμη της ροντιόλα αναδεικνύοντας τη θεραπευτική και αντικαταθλιπτική δράση της –κάποιοι επιστήμονες μάλιστα έχουν υποστηρίξει ότι ενεργεί ως «προσαρμογόνο» βοηθώντας τον οργανισμό να αντιμετωπίσει διάφορες νοσογόνες απειλές και παρατείνοντας τη ζωή. Τα αποτελέσματα αυτά ωστόσο είτε είναι σε έναν βαθμό αμφιλεγόμενα είτε έχουν παρατηρηθεί σε πειραματόζωα και όχι σε ανθρώπους.

Η τελευταία μελέτη, που έγινε από ερευνητές της Ιατρικής Σχολής Πέρελμαν του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια στις Ηνωμένες Πολιτείες με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή Τζουν Τζ. Μάο, θεωρείται ότι προσφέρει για πρώτη φορά μια ισχυρή ένδειξη.

Αυτό διότι αποτελεί την πρώτη «διπλή τυφλή», τυχαιοποιημένη και ελεγχόμενη ως προς το φαινόμενο της αυθυποβολής (placebo) συγκριτική δοκιμή του «θαυματουργού» αρκτικού φυτού έναντι ενός συμβατικού αντικαταθλιπτικού φαρμάκου και συγκεκριμένα της σερτραλίνης, η οποία χρησιμοποιείται ως θεραπεία για τις ήπιες ως μέτριες μορφές κατάθλιψης.

Η δοκιμή διεξήχθη από τον Δεκέμβριο του 2010 ως τον Απρίλιο του 2013 και συμμετείχαν σε αυτήν 57 εθελοντές οι οποίοι είχαν διαγνωστεί με μείζονα καταθλιπτική διαταραχή (MDD, γνωστή και ως κλινική κατάθλιψη) άξονα 1 –αυτό σημαίνει ότι είχαν εκδηλώσει τουλάχιστον δύο ή περισσότερα μείζονα καταθλιπτικά επεισόδια, ότι εμφάνιζαν καταθλιπτική διάθεση και έλλειψη ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης απέναντι στις δραστηριότητες της ζωής επί τουλάχιστον δύο εβδομάδες, ενώ παράλληλα επεδείκνυαν μια σειρά άλλα «συνοδά» συμπτώματα όπως σημαντική απώλεια ή αύξηση βάρους, αϋπνία ή υπνηλία, μειωμένη ικανότητα σκέψης ή συγκέντρωσης και επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου.

Οι εθελοντές έλαβαν επί 12 εβδομάδες είτε ένα τυποποιημένο εκχύλισμα ροντιόλα είτε σερτραλίνη είτε ένα ψευδοφάρμακο (placebo), χωρίς ούτε οι ίδιοι αλλά ούτε και οι ερευνητές να γνωρίζουν τι τους χορηγείται. Παράλληλα οι επιστήμονες εξέταζαν τις μεταβολές που εμφάνιζαν με τον χρόνο με βάση τρεις μεθόδους αξιολόγησης που χρησιμοποιούνται παγκοσμίως για την κατάθλιψη και συνέκριναν τις «επιδόσεις» της κάθε ομάδας.

Παρόμοια αποτελέσματα, λιγότερες παρενέργειες

Οπως έδειξε η μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Phytomedicine», οι ασθενείς στους οποίους χορηγήθηκε σερτραλίνη ήταν περισσότερο πιθανόν να αναφέρουν βελτίωση των συμπτωμάτων τους ως τη 12η εβδομάδα θεραπείας από ό,τι εκείνοι στους οποίους χορηγήθηκε ροντιόλα, αλλά η διαφορά αυτή ήταν τέτοια ώστε να μη θεωρείται στατιστικά σημαντική. Η ομάδα της σερτραλίνης εμφάνισε 1,9 φορές περισσότερες πιθανότητες βελτίωσης και η ομάδα της ροντιόλα 1,4 φορές περισσότερες πιθανότητες βελτίωσης σε σχέση με την ομάδα του placebo. Ωστόσο οι ασθενείς που πήραν σερτραλίνη είχαν διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν παρενέργειες (κυρίως ναυτία και σεξουαλική δυσλειτουργία) από εκείνους που πήραν ροντιόλα –συγκεκριμένα 63% έναντι 30% αντίστοιχα από κάθε ομάδα ανέφεραν παρενέργειες.

Οι επιστήμονες θεωρούν ότι τα ευρήματά τους δείχνουν πως η ροντιόλα μπορεί να αποτελέσει μια καλύτερη θεραπεία για τις ήπιες ως μέτριες μορφές κατάθλιψης σε σχέση με τη σερτραλίνη αν εξετάσει κάποιος το ζήτημα υπό το πρίσμα του λόγου οφέλους/κινδύνου που προσφέρει η κάθε ουσία. Με άλλα λόγια, θεωρούν ότι, αν και η ροντιόλα εμφανίστηκε ελαφρώς λιγότερο αποτελεσματική από τη σερτραλίνη, το γεγονός ότι προσφέρει οφέλη με πολύ λιγότερες πιθανότητες παρενεργειών είναι σημαντικό. Για τον λόγο αυτόν θεωρούν ότι η αντικαταθλιπτική δράση της «χρυσής ρίζας» πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω με μεγαλύτερες δοκιμές.

«Τα αποτελέσματά μας είναι προκαταρκτικά αλλά υποδηλώνουν ότι η βοτανοθεραπεία ίσως έχει τη δυνατότητα να βοηθήσει ασθενείς με κατάθλιψη που δεν μπορούν να ανεχθούν τα συμβατικά αντικαταθλιπτικά λόγω των παρενεργειών τους» δήλωσε ο καθηγητής Μάο. «Θα χρειαστούν ωστόσο μεγαλύτερες μελέτες προκειμένου να αξιολογηθούν πλήρως τα οφέλη και οι κίνδυνοι της ροντιόλα σε σχέση με τα συμβατικά αντικαταθλιπτικά».