«Γουότσον έλα ’δώ, σε χρειάζομαι»

Ετος κοσμογονικό στην παγκόσμια τηλεπικοινωνία ήταν το 1915. Εμεινε στην Ιστορία όχι μόνο επειδή τότε έγινε το πρώτο τηλεφώνημα ανάμεσα στη δυτική και στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ διανύοντας μέσα από καλώδιο 5.800 χιλιόμετρα, αλλά και διότι η ανθρώπινη φωνή διέσχισε, επίσης για πρώτη φορά, τον Ατλαντικό Ωκεανό, ενώνοντας τον Νέο Κόσμο με τη Γηραιά Ηπειρο μέσα σε λίγα λεπτά.

Πράγματα πρωτάκουστα, επαναστατικά, που έφεραν τα πάνω – κάτω στον τρόπο με τον οποίον μιλάμε από απόσταση μεταξύ μας.

Και ο κόσμος άλλαξε…

«Γουότσον, έλα ‘δώ, σε χρειάζομαι». Στις 25 Ιανουαρίου του 1915 οι συνομιλητές ήταν ίδιοι, αλλά οι συνθήκες πολύ διαφορετικές. Και η δημοσιότητα; Στιγμιαία και τεράστια.

Στη μια άκρη της γραμμής ήταν πάλι ο Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ, καθισμένος αναπαυτικά στην πολυθρόνα του στα κεντρικά γραφεία της AT&T, στη Νέα Υόρκη.

Ηδη διάσημος, ο εφευρέτης είχε ιδρύσει στο μεταξύ αυτόν τον κολοσσό, που μονοπώλησε επί δεκαετίες τις τηλεπικοινωνίες στις ΗΠΑ.

Το άλλο ακουστικό το κρατούσε, πάλι, ο αφοσιωμένος βοηθός του Τόμας Γουότσον. Μόνο που αυτή τη φορά δεν τους χώριζαν δυο-τρία δωμάτια στο ίδιο σπίτι.

Ο Γουότσον βρισκόταν χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, στο Σαν Φρανσίσκο, στη δυτική ακτή. Και όμως, η απάντηση ακούστηκε δυνατά και καθαρά: «Τώρα θέλω μια εβδομάδα για να έρθω».

Σαμπάνιες, χειροκροτήματα, γέλια για το αστείο. Και πρωτοσέλιδα στη στιγμή. Οι «New York Times» χαιρέτισαν την πρώτη διηπειρωτική τηλεφωνική σύνδεση από τη μια άκρη της Αμερικής στην άλλη, γράφοντας για ένα γεγονός που άλλαξε τον ρουν της Ιστορίας πριν από ακριβώς 100 χρόνια.

Λίγους μήνες αργότερα, τον Οκτώβριο του 1915, ο θρίαμβος συνεχίστηκε με την πρώτη επιτυχημένη σύνδεση από ραδιοτηλέφωνο ανάμεσα σε δύο ηπείρους, από το Αρλινγκτον της Βιρτζίνια στο Παρίσι της Γαλλίας.

Αυτή η συναρπαστική περιπέτεια είχε αρχίσει τον Μάρτιο του 1876, με το πρώτο τηλεφώνημα στην Ιστορία.

Αλλά τότε οι Μπελ και Γουότσον βρίσκονταν λίγα μέτρα μακριά ο ένας από τον άλλον. Οταν ο εφευρέτης τού είπε «έλα ‘δώ, σε χρειάζομαι» ο βοηθός του άνοιξε δύο πόρτες και μπήκε σχεδόν αμέσως στο άλλο γραφείο.

Ενθουσιασμένοι αγκαλιάστηκαν. Το πείραμα είχε, επιτέλους, πετύχει.

Είχε ξεκινήσει, όπως συμβαίνει σχεδόν πάντα στην επιστήμη, με μια πρωτότυπη παρατήρηση και πολλή καλή τύχη. Οι δυο τους πρόσεξαν ότι όταν εδονείτο από διάφορους ήχους ένα έλασμα από ατσάλι επηρέαζε το ρεύμα ενός ηλεκτρομαγνήτη. Σε κάποιο άλλο σημείο ένας άλλος ηλεκτρομαγνήτης επηρεαζόταν επίσης από αυτές τις αλλαγές του ρεύματος. Με τη σειρά του, έκανε το επόμενο έλασμα να πάλλεται, και ούτω καθεξής.

Κάπως έτσι, από έλασμα σε έλασμα, μέσω μιας γραμμής, διαβιβάστηκε η πρώτη πλήρης πρόταση που ακούστηκε στο τηλέφωνο, με τη διάσημη πρόσκληση προς τον Γουότσον.

Ο «πόλεμος» της πατρότητας

Η πατρότητα της εφεύρεσης του τηλεφώνου οδήγησε σε αμερικανοκαναδικό «πόλεμο», που κορυφώθηκε το 2002, καθώς ο Καναδάς αντέδρασε σε απόφαση του Κογκρέσου των ΗΠΑ ότι ο Iταλοαμερικανός Αντόνιο Μέουτσι είναι ο εφευρέτης της συσκευής και επέμεινε ότι δημιουργός του είναι ο Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ.

Οι καναδοί βουλευτές αποφάσισαν να «υπερασπιστούν» τον Μπελ αφότου το αμερικανικό Κογκρέσο με ψήφισμά του υποστήριξε πως η τιμή ανήκει στον Αντόνιο Μέουτσι που είχε μεταναστεύσει στις ΗΠΑ από την Ιταλία.

Οι αμερικανοί βουλευτές ισχυρίστηκαν ότι ο Μέουτσι είχε υποβάλει αίτηση για να κατοχυρώσει την ευρεσιτεχνία του το 1871 αλλά ήταν πολύ φτωχός και δεν κατάφερε να ανανεώσει το αίτημά του το 1874 και έτσι η πατέντα πήγε στον Μπελ.

Η τότε υπουργός Εθνικής Κληρονομιάς του Καναδά, Σίλα Κοπς, υποστήριξε ότι οι Αμερικανοί προσπαθούν να ξαναγράψουν την ιστορία για πολιτικούς λόγους και τόνισε ότι «ο Μπελ είναι το παράδειγμα του καναδού εφευρέτη που με την επινοητικότητα και την επιμονή του συνέβαλε στην ανάπτυξη της γνώσης και στην πρόοδο της ανθρωπότητας».

Η καναδική Βουλή των Κοινοτήτων υιοθέτησε ψήφισμα με το οποίο αναγνωρίζεται επισήμως ο Μπελ ως εφευρέτης του τηλεφώνου. Οπως και αυτό των αμερικανών βουλευτών, το ψήφισμα έχει μόνο τυπικό χαρακτήρα.