Μία από τις βασικές αρχές της σύγχρονης πολιτειακής οργάνωσης, θεμέλιο του αστικού καθεστώτος, είναι μια φράση του 1768 από την οποία αφορμήθηκε η αμερικανική επανάσταση: No taxation without representation. Οχι φορολόγηση χωρίς αντιπροσώπευση. Δεν γίνεται να πληρώνει κανείς φόρους χωρίς να αντιπροσωπεύεται στις αποφάσεις για τη διάθεση αυτών των φόρων, χωρίς να συναποφασίζει πού θα πάνε τα χρήματα. Επομένως, αν φορολογείται κανείς, πρέπει να έχει το δικαίωμα της αντιπροσώπευσης, πολιτικά δικαιώματα, δικαίωμα να ψηφίζει. Δεν είναι η μόνη αρχή η οποία παραβιάζεται στη σημερινή Ευρώπη, και στην Ελλάδα βέβαια. Από τα εκατομμύρια των πολιτών που πληρώνουν τους φόρους τους πόσοι έχουν πολιτικά δικαιώματα;
Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες, αφού σιγά-σιγά, και μέσα στον 20ό αιώνα οι περισσότερες, δημιούργησαν ένα πολιτικό σώμα διευρύνοντας τη βάση των πολιτικών δικαιωμάτων, σήμερα βρίσκονται σε πορεία παλινδρόμησης. Ενα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού τους δεν είναι ούτε μπορεί να γίνει πολίτες. Αν πάτε στην Εφορία, θα στηθείτε σε μια σειρά όπου ακούγονται πολλές γλώσσες, όπου νέοι συνήθως άνθρωποι περιμένουν να τακτοποιήσουν τις φορολογικές τους υποθέσεις. Αν στηθείτε στην ουρά μπροστά στην εκλογική κάλπη, θα ακούτε μόνο ελληνικά και ο μέσος όρος ηλικίας είναι εμφανώς μεγαλύτερος. Γιατί αυτή η διαφορά;
Εκατομμύρια συμπολίτες μας που συνεισφέρουν στα συνολικά μας έξοδα κάνουν όλες τις δουλειές που δεν κάνουμε εμείς, γηροκομούν τους γονείς μας, φροντίζουν τα παιδιά μας, ξενυχτούν τους αρρώστους μας, φτιάχνουν την τροφή και μαζεύουν τα φρούτα μας, καθαρίζουν τα σπίτια μας, πληρώνουν ασύμμετρα χαράτσια για να βγάλουν χαρτιά και άδειες παραμονής, υφίστανται αποκλεισμούς και διακρίσεις, προσβολές άμεσες και έμμεσες, επιθέσεις. Οχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη. Με βάση ποια δικαιολογία και ποια αρχή; Οτι είναι «ξένοι», ότι είναι μελαψοί, ότι πιστεύουν σε άλλον θεό, ότι δεν ανήκουν στο «αίμα» μας; Τι από όλα αυτά δικαιολογεί ο πολιτισμός μας;
Οι ιδεολογίες του αποκλεισμού έχουν γίνει ο κανόνας πια στην Ευρώπη. Βλέπουμε παντού τις δυνάμεις της Ακροδεξιάς να ανεβαίνουν στο πολιτικό στερέωμα, να κερδίζουν εκλογές, να μπαίνουν σε κυβερνήσεις. Με κόσμο κουρασμένο από τις αρπακτικές πολιτικές των ευρωπαϊκών ελίτ, που κατ’ ευφημισμόν ονομάζονται «πολιτικές λιτότητας» ή «δημοσιονομικής πειθαρχίας», στρέφουν την οργή τους στους πιο αδύναμους και τα αφτιά τους στη σαγήνη της Ακροδεξιάς που μπορεί να τα λέει έξω από τα δόντια για τις τράπεζες και τους εξωνημένους πολιτικούς.
Ενάντια στην Ακροδεξιά
Αν ενδιαφέρει το μέλλον της Ευρώπης, αν μπορούμε να σκεφθούμε με ιστορική εμβέλεια, πέρα από τον ορίζοντα της τρέχουσας καθημερινής πολιτικής, είναι επιτακτική και επείγουσα η ανανέωση του σώματος των πολιτών, του εκλογικού σώματος που αποφασίζει για το μέλλον της Ευρώπης, για το μέλλον κάθε ευρωπαϊκής χώρας, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης. Διαφορετικά θα νικήσει η Ακροδεξιά ή θα γίνουν κανόνας μέσα σε κάθε πολιτικό σχηματισμό, στους θεσμούς, στην κοινωνία και στην εκπαίδευση οι απόψεις της. Το club της ευρωπαϊκής πολιτικής με δηλώσεις κοινοτικών αξιωματούχων που προτιμούν τους «οικείους», «τους δικούς μας», «αυτούς που ξέρουμε» στο τιμόνι των εθνικών κυβερνήσεων ή με την ανακύκλωση των Goldman Sachs boys στη διακυβέρνηση κοινοτικών θεσμών και των εθνικών χωρών δείχνει, σημειολογικά, μια παρηκμασμένη νοοτροπία, αυλικό καθεστώς, έχει την αύρα ancient régime. Η Ευρώπη χρειάζεται φρέσκο αέρα. Θα ‘λεγα ακόμη πιο τολμηρά, παίζοντας με το ιστορικό φαντασιακό, ότι η Ευρώπη χρειάζεται νέους βαρβάρους. Σαν και εκείνους που δημιούργησαν τη μεσαιωνική Ευρώπη ανατρέποντας την τάξη του παλιού, παρηκμασμένου ελληνορωμαϊκού κόσμου.
Ναι, είναι εδώ αυτοί οι νέοι βάρβαροι και πρέπει να τους αποδεχθούμε ως πολίτες. Με τις γλώσσες τους και την κουλτούρα τους, που δεν είναι σώνει και καλά ό,τι σχηματικά τους αποδίδουμε περιγράφοντάς τους με τη γνώριμη στους Ευρωπαίους αποικιοκρατική γλώσσα. Μαζί τους θα αλλάξει και η ευρωπαϊκή κουλτούρα. Δεν θα είναι μόνο ο παλιός ελληνορωμαϊκός και ιουδαιοχριστιανικός πολιτισμός, η Αναγέννηση και ο Διαφωτισμός. Θα είναι ένας καινούργιος κοσμοπολιτισμός παρόμοιος με αυτόν που συναντάς στο μετρό της Νέας Υόρκης, στους δρόμους του Σάο Πάολο, στα σταυροδρόμια της ΝΑ Ασίας, στους νέους νομάδες με τα laptop που μοιράζονται κοινές διαδικτυακές κοινότητες και προβληματισμούς συναιρώντας χώρο, χρόνο και κουλτούρες.
Η πρώτη-πρώτη πράξη κάθε προοδευτικής κυβέρνησης στην Ευρώπη πρέπει να είναι η διεύρυνση του σώματος των πολιτών. Αμεση απόδοση του δικαιώματος του πολίτη σε όσους πληρώνουν φόρους και είναι σταθερά εγκατεστημένοι στη χώρα υποδοχής τουλάχιστον για μία δεκαετία και στα παιδιά που έχουν γεννηθεί ή έχουν έλθει μικρά και έχουν εκπαιδευτεί στη χώρα εγκατάστασης. Χρειάζονται να δημιουργηθούν δομές γλωσσικής εκπαίδευσης και θετικές διακρίσεις (για ορισμένη περίοδο) για τη συμμετοχή αλλόφυλων και αλλόγλωσσων στον κρατικό μηχανισμό, στην Αστυνομία και στον στρατό. Είναι καιρός οι ευρωπαϊκές πολιτείες να πάψουν να θυμίζουν εθνοφυλετικά χανάτα. Αλλωστε, αν στην Ευρώπη συγκροτήθηκε η έννοια του πολίτη, ήταν η διαδικασία συμμετοχής στην πολιτεία που την καθόρισε και όχι το αίμα και η καταγωγή.
Ψήφος στα 16
Η Ευρώπη χρειάζεται ανανέωση του πολιτικού πληθυσμού της με την επέκταση του δικαιώματος ψήφου από τα 18 στα 16 χρόνια. Θα είναι ένα αντίδοτο στην αυξανόμενη γήρανση του πληθυσμού, το καθιέρωσαν οι Σκωτσέζοι στο δημοψήφισμα και σε τελευταία ανάλυση, ενώ θεωρούμε ώριμους τους 16ρηδες για να καθορίσουν από τώρα το μέλλον τους (και στύβουμε τα μυαλά τους με αλλεπάλληλες βασανιστικές εξετάσεις γι’ αυτό), γιατί δεν τους δίνουμε το δικαίωμα να έχουν και αυτοί μια γνώμη για αυτό το μέλλον;
Νέες πολιτικές στην Ευρώπη δύσκολα μπορούν να πραγματοποιηθούν με γερασμένα μυαλά, με ένα πολιτικό σώμα που αυξάνεται συνεχώς η ηλικία του. Επομένως «Αρατε πύλας οι άρχοντες υμών· και επάρθητε πύλαι αιώνιοι και εισελεύσονται οι αδελφοί οι ελάχιστοι».
Ο κ. Αντώνης Λιάκος είναι καθηγητής της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
