Το καλοκαιρινό καπελάκι με το οποίο την πρωτοείδαμε τον περασμένο Αύγουστο να ξεναγεί τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά στον Τύμβο Καστά και αργότερα ο μαύρος μπερές και το κόκκινο κασκόλ που έγιναν «σήμα κατατεθέν» σχεδόν σε κάθε δημόσια εμφάνισή της ταύτισαν στα μάτια του μέσου Ελληνα την Κατερίνα Περιστέρη με την εικόνα του επιστήμονα όπως συχνά προβάλλει μέσα από τις σελίδες των βιβλίων. Η ανασκαφέας της Αμφίπολης και προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών είναι το μοναδικό ίσως πρόσωπο του πολιτισμού που κατόρθωσε να υπερβεί τα όρια του χώρου και να συζητηθεί ευρύτατα εντός αλλά και εκτός συνόρων μέσα στο 2014…
Το βάρος της διαχείρισης της σημαντικότερης αρχαιολογικής ανακάλυψης από την εποχή του αείμνηστου Μανόλη Ανδρόνικου στη Βεργίνα και δη σε ένα εντελώς διαφορετικό μιντιακό –και όχι μόνο –τοπίο σαφώς δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Κατάφερε η εκ Καβάλας αρχαιολόγος να το σηκώσει και, αν ναι, σε ποιον βαθμό; Οι απόψεις διαφέρουν και καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα εκτιμήσεων: από τους διθυράμβους για την εντυπωσιακή αναμφίβολα ανακάλυψη (κάποια στιγμή στο Διαδίκτυο κυκλοφόρησαν ακόμη και φήμες περί πιθανής υποψηφιότητάς της για την Προεδρία της Δημοκρατίας) ως τις αιτιάσεις περί συμβολής σε μια ιστορία πολιτικής σκοπιμότητας.
Αντιπαραθέσεις και σχόλια
Φειδωλή στις δηλώσεις της η ίδια, ωστόσο δεν ήταν λίγες οι φορές κατά τη διάρκεια του τελευταίου τετραμήνου –όταν, δηλαδή, η κοινή γνώμη παρακολουθούσε με κομμένη την ανάσα τη σταδιακή αποκάλυψη των γοητευτικών ευρημάτων –που «σήκωσε το γάντι» επιχειρώντας να αποκρούσει υπαινιγμούς αλλά και ευθείες βολές. Χαρακτηριστική, μεταξύ άλλων, η απάντησή της στην επιστολή του ΔΣ του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων τον περασμένο Σεπτέμβριο η οποία καλούσε το υπουργείο Πολιτισμού «να παρέμβει για να σταματήσει η πίεση που ασκείται στην αρχαιολογική έρευνα λόγω της συνεχούς αναφοράς που γίνεται σε αυτήν, ακόμη και σε ανώτερο κυβερνητικό επίπεδο». Η κυρία Περιστέρη σχολίασε ότι η ανασκαφή «της» διεξάγεται με τον καλύτερο επιστημονικό τρόπο και επεσήμανε την πλήρη στήριξη της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΠΟΑ.
Ευρήματα και ερωτήματα
«Θεωρώ χρέος μου να ενημερώνω το ευρύ κοινό για την πορεία μιας ανασκαφής που βρίσκεται στο επίκεντρο της επικαιρότητας, για την οποία εκφράζεται ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αγάπη όχι μόνο από συναδέλφους αρχαιολόγους και συνεργάτες διαφόρων ειδικοτήτων αλλά και από το ευρύτερο κοινό που ξεπερνά τα όρια της Ελλάδας, με δελτία Τύπου και φωτογραφικό υλικό, όποτε κριθεί απαραίτητο» σημείωνε παρακάτω, για να προσθέσει αμέσως μετά: «Είμαστε σε εποχή που η ενημέρωση προχωρεί με γρήγορους ρυθμούς και είναι προτιμότερο να είναι έγκυρη και όχι ανακριβής. Με συγκινεί το παγκόσμιο ενδιαφέρον για την ανασκαφική μου έρευνα σε μια δύσκολη για τη χώρα μας εποχή που μόνο καλό κάνει, χωρίς την παραμικρή σκοπιμότητα».
Η αντιπαράθεση με τη συνάδελφό της κυρία Ολγα Παλαγγιά, η οποία υποστήριξε ότι το ταφικό μνημείο είναι ρωμαϊκό και όχι μακεδονικό, του τέλους του 4ου π.Χ. αιώνα, όπως η ανασκαφική ομάδα εξαρχής εκτίμησε, προκάλεσε ποικίλα σχόλια. Και όχι μόνο: η δυσαρέσκεια που εξέφρασε η Κατερίνα Περιστέρη για τις δημόσιες τοποθετήσεις αρχαιολόγων οι οποίοι μιλούν χωρίς να έχουν εικόνα της ανασκαφής, το γεγονός ότι συχνά ο λόγος της χαρακτηρίζεται από την αμεσότητα της προφορικής κουβέντας αλλά και το ότι η ίδια έχει αποφύγει να αποκλείσει ρητά το ενδεχόμενο ο «ένοικος» του μεγαλοπρεπούς τάφου να είναι ο Μέγας Αλέξανδρος συζητήθηκαν επίσης τους τελευταίους μήνες. Ετι περισσότερο η πρώτη επιστημονική ανακοίνωση των ανασκαφικών δεδομένων η οποία έγινε στο Αμφιθέατρο του ΥΠΠΟΑ στις 29 Νοεμβρίου και κατά την άποψη πολλών υπήρξε κατώτερη των προσδοκιών καθώς η γενικότερη εκτίμηση ήταν ότι άφησε σημαντικά κενά. Χαρακτηριστική η πολυσυζητημένη παρέμβαση της γενικής γραμματέως του υπουργείου κυρίας Λίνας Μενδώνη ύστερα από επανειλημμένες ερωτήσεις για τα οστά, τη θέση του σκελετού αλλά και για την καθυστέρηση στην ανθρωπολογική μελέτη. Είχε αποφασίσει να μη μιλήσει, όπως είπε, αλλά «με έχουν προκαλέσει και οι ερωτήσεις και οι απαντήσεις».
Λίγο μετά τη βράβευσή της με το «Μακεδονικό Βραβείο 2014» τον περασμένο Οκτώβριο, η Κατερίνα Περιστέρη περιέγραφε στους δημοσιογράφους την αγάπη της για την επιστήμη που υπηρετεί: «Η αρχαιολογία είναι πάντα μαγεία και πάντα είναι το άγνωστο… Δεν ξέρουμε τι θα μας κρύψει και τι θα μας βγάλει η αυριανή μέρα. Αυτή είναι η μεγάλη αλήθεια. Ποτέ δεν πρέπει να απογοητευόμαστε, αλλά πάντα πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι ότι θα βρούμε ωραία πράγματα…».
Νωρίτερα στη διάρκεια της εκδήλωσης η ίδια είχε αναφερθεί μεταξύ άλλων στους καθηγητές της στο Τμήμα Ιστορίας Τέχνης και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης: τον Γ. Δεσποίνη, τον Μ. Ανδρόνικο, τον Δ. Παντερμαλή, τον Δ. Θεοχάρη. Το βιογραφικό της είναι πλούσιο: μεταπτυχιακές σπουδές στη Γαλλία και αξιοσημείωτη επαγγελματική εμπειρία –μεταξύ άλλων ως επιστημονική συνεργάτις του Δ. Λαζαρίδη για τέσσερα χρόνια στην Αρχαία Αμφίπολη –ως τον διορισμό της έπειτα από γραπτό διαγωνισμό στην Αρχαιολογική Υπηρεσία το 1980, αρχικά στην ΙΘ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Θράκης και αργότερα στην ΙΗ’ ΕΠΚΑ Ανατολικής Μακεδονίας, όπου ανέπτυξε σημαντική ανασκαφική δραστηριότητα.
Η πορεία προς τον λόφο
Το 2004 ανέλαβε προϊσταμένη της νεοσύστατης τότε ΚΗ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Σερρών Κεντρικής Μακεδονίας, όπου παραμένει ως σήμερα, στη νέα μετεξελιγμένη μορφή της. Την περίοδο 2009-2010 δραστηριοποιείται στην ανασκαφή στο Αρχαϊκό Νεκροταφείο της περιοχής του Λόφου Καστά. Δύο χρόνια αργότερα, το 2012, ξεκινά για πρώτη φορά η ανασκαφή κάθετα του Λόφου. Την άνοιξη του 2014, λίγες ημέρες έπειτα από το Αρχαιολογικό Συνέδριο για την ανασκαφική δραστηριότητα στη Μακεδονία, η Κατερίνα Περιστέρη σχολίαζε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ την ανακάλυψη της εισόδου του ταφικού περιβόλου του Τύμβου: «Η είσοδος ήταν κολλημένη στον περίβολο και αγναντεύει, όπως και το λιοντάρι, την Αμφίπολη…» έλεγε. Μερικούς μήνες μετά ακολούθησαν οι Σφίγγες και κατόπιν οι Καρυάτιδες, το περίφημο ψηφιδωτό με την αναπαράσταση της αρπαγής της Περσεφόνης, ο κιβωτιόσχημος τάφος και, φυσικά, ο σκελετός. Η σταδιακή αποκάλυψη των γοητευτικών ευρημάτων πυροδότησε το κρεσέντο του ενδιαφέροντος. Ως την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές πολλά μένουν ακόμη να απαντηθούν…
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
