Υστερα από σχεδόν 200 αμερικανικές αεροπορικές επιδρομές κατά του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) στο Ιράκ από τον Αύγουστο και μία εβδομάδα αεροπορικών βομβαρδισμών στη Συρία, οι τζιχαντιστές δεν έχουν χάσει ούτε σπιθαμή από το Χαλιφάτο τους. Αντίθετα, έχουν αποκεφαλιστεί τουλάχιστον δύο ακόμη όμηροι και, το κυριότερο, η «αίγλη» του ISIS ανάμεσα στους μουσουλμάνους της Δύσης έχει ενισχυθεί και ο αριθμός των εθελοντών που θέλουν να στρατολογηθούν στις τάξεις του έχει αυξηθεί.
Οι τελευταίες εκτιμήσεις μιλούν για 3.000 Ευρωπαίους που πολεμούν για το ISIS, το Μέτωπο Αλ Νούσρα (πρόκειται στην Αλ Κάιντα) και άλλες τζιχαντικές οργανώσεις στη Συρία και στο Ιράκ. Εχει ενδιαφέρον ότι πριν από λίγους μήνες ο αριθμός των ευρωπαίων τζιχαντιστών υπολογιζόταν γύρω στις 2.000 αλλά η ανακήρυξη του χαλιφάτου και οι στρατιωτικές επιτυχίες του ISIS λειτούργησαν σαν διαφήμιση υπέρ του.
Από τη Γαλλία προέρχονται οι περισσότεροι (700 μαχητές) και ακολουθούν η Βρετανία (400) και η Γερμανία (270). Αλλοι όμως θεωρούν τους υπολογισμούς αυτούς συντηρητικούς και ανεβάζουν, για παράδειγμα, τον αριθμό των γερμανών τζιχαντιστών ακόμη και σε 450.
Από τους 31.000 μαχητές που πολεμούν για το ISIS, οι 12.000 είναι ξένοι (οι περισσότεροι από μουσουλμανικές χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής). Ολοι αυτοί περνούν στη Συρία και από εκεί στο Ιράκ μέσω μίας και μοναδικής οδού: της Τουρκίας που μοιράζεται σύνορα 900 χλμ με τη Συρία. Τα σύνορα αυτά είναι διάτρητα και από τις δύο πλευρές: προς τη Συρία περνούν ξένοι μαχητές, όπλα και πυρομαχικά και προς την Τουρκία το λαθραίο πετρέλαιο που πουλάει το ISIS από τις πετρελαιοπηγές που ελέγχει στη Συρία και στο Ιράκ για να χρηματοδοτεί τις δραστηριότητές του, οι τραυματισμένοι μαχητές του που περιθάλπονται σε τουρκικά νοσοκομεία και τα κύματα προσφύγων.
Από το περασμένο Σάββατο, όταν το ISIS απελευθέρωσε τους 49 τούρκους ομήρους, τα χέρια της Τουρκίας είναι λυμένα για να συνδράμει τη διεθνή συμμαχία των ΗΠΑ εναντίον του ISIS. Η Αγκυρα διαβεβαιώνει ότι ενίσχυσε τις περιπολίες κατά μήκος των συνόρων και ζητάει βοήθεια από τον υπόλοιπο κόσμο για να τα ελέγξει καλύτερα.
Τα προβλήματα όμως παραμένουν. Κατ’ αρχάς ένα 30% των Τούρκων αντιμετωπίζει με συμπάθεια το ISIS ενώ 1.000 Τούρκοι πολεμούν στις τάξεις του και η στρατολόγηση τούρκων πολιτών, που αντλεί από αυτό το 30%, αναμένεται να εκτοξευθεί. Από την άλλη, η σχεδόν ελεύθερη διακίνηση όπλων, μαχητών και άλλων λαθραίων στα σύνορα με τη Συρία επί δύο και πλέον χρόνια έχει παγιώσει ένα δίκτυο συμπαθούντων, βοηθών και λαθρεμπόρων που έχει πλέον γιγαντωθεί και είναι δύσκολο να διαλυθεί από τη μια ημέρα στην άλλη.
Ωστόσο, ακόμη και αν η Τουρκία έκανε το παν για να ελέγξει τα σύνορα στην πράξη είναι αδύνατον, πρώτον, να σφραγιστεί μια μεθόριος εκατοντάδων χιλιομέτρων και, δεύτερον, να εξασφαλιστεί ότι μέσα στα κύματα προσφύγων που περνούν από τη Συρία δεν θα εισχωρούν τζιχαντιστές. Μόνο το περασμένο σαββατοκύριακο λόγω της επίθεσης του ISIS στο Κόμπανι (το μεσαίο από τα τρία καντόνια των Κούρδων της Συρίας και το πιο ευάλωτο γιατί, εκτός του ότι συνορεύει με την Τουρκία από Βορρά, περικυκλώνεται από το Ισλαμικό Κράτος) 130.000 πρόσφυγες πέρασαν στην Τουρκία.

«Η ανθρωπιστική κατάσταση στο Κόμπανι είναι δραματική» λέει στο «Βήμα» ο Ιμπραήμ Μουσλέμ, μέλος του διπλωματικού γραφείου του PYD (του κόμματος που κυβερνά το συριακό Κουρδιστάν ή Ροτζάβα) και εκπρόσωπός του στην Ελλάδα. «Από την τουρκική πλευρά δεν βοηθούν γιατί, ύστερα από τόσους πρόσφυγες (σ.σ. πάνω από ένα εκατομμύριο), έχει ξεσηκωθεί ένα κίνημα εναντίον τους. Τα σύνορα οι Τούρκοι τα ανοίγουν με το ζόρι. Αλλά η λαοθάλασσα που συγκεντρώθηκε τα έσπασε και πέρασε στην Τουρκία».

«Τα σύνορα έχουν σχεδόν καταργηθεί» συνεχίζει. «Οι Κούρδοι της Τουρκίας κάνουν μια προσπάθεια να τα ελέγξουν: σχηματίζουν μια ανθρώπινη ασπίδα για να μη στέλνει η Τουρκία βοήθεια στους ισλαμιστές» –κατά καιρούς έχουν εντοπισθεί όπλα να περνούν προς Συρία ακόμη και μέσα σε ασθενοφόρα. Ο κ. Μουσλέμ κάνει έκκληση προς τη Δύση για αντιαρματικά όπλα («Το ISIS έχει περικυκλώσει την Κόμπανι με 50 τανκς») και προς την Ελλάδα για ανθρωπιστική βοήθεια.
Και ενώ τα συροτουρκικά σύνορα γίνονται εκ των πραγμάτων όλο και περισσότερο διάτρητα, η Ευρώπη προσπαθεί να συμμαζέψει την κατάσταση εντός της επικράτειάς της. Λόγω της αυξημένης πιθανότητας για επιθέσεις εναντίον ευρωπαϊκών στόχων, η γαλλική κυβέρνηση ενίσχυσε τα μέτρα ασφαλείας στα μέσα μεταφοράς και στα εμπορικά κέντρα ενώ το υπουργείο Εξωτερικών συμβουλεύει τους Γάλλους να αποφύγουν τα ταξίδια σε 30-40 χώρες μεταξύ των οποίων η Ινδονησία, η Μαλαισία, οι Φιλιππίνες κ.λπ.
Παρόμοιο «φόρτο εργασίας» έχουν και οι αρχές ασφαλείας της Βρετανίας η οποία αποφάσισε την Παρασκευή να συμμετάσχει στους αεροπορικούς βομβαρδισμούς στο Ιράκ, της Γερμανίας που ήδη δικάζει τον πρώτο από τους 114 μαχητές που επέστρεψαν από τη Συρία και άλλων ευρωπαϊκών χωρών.


Η εικόνα του πολέμου


Απόκλιση εδάφους – αέρος

Το αμερικανικό σχέδιο να βομβαρδίζει η διεθνής συμμαχία από αέρος και να πολεμούν στο έδαφος οι ντόπιοι δεν φαίνεται να λειτουργεί. Για παράδειγμα οι πεσμεργκά, οι κούρδοι μαχητές του Βόρειου Ιράκ, αποφάσισαν να απωθήσουν το ISIS ως ένα σημείο και μετά σταμάτησαν.
Ολοι γίνονται δεκτοί

Το ISIS εμπνέει κυρίως τη μουσουλμανική νεολαία ανά τον κόσμο. Πολλοί μαχητές μιμούνται φίλους τους που πήγαν στη Συρία και τους ακολουθούν στο μέτωπο. Αντίθετα προς άλλες τζιχαντικές οργανώσεις, το ISIS δέχεται ανεκπαίδευτους Ευρωπαίους που δεν μιλούν αραβικά.
Εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες

Μέσα σε λίγες εβδομάδες, το ISIS ανάγκασε 600.000 Ιρακινούς να εκτοπισθούν από τη Μοσούλη, μέσα σε ένα σαββατοκύριακο έδιωξε 130.000 Κούρδους από τη Συρία. Πολλοί από αυτούς θα καταλήξουν στην ΕΕ μέσω Λιβύης – Ιταλίας ή Τουρκίας – Ελλάδας.

Το fair play των απαγωγέων του Ισλαμικού Κράτους
Πώς η Αγκυρα ελευθέρωσε 49 ομήρους χωρίς να πληρώσει λύτρα
Τη στιγμή που Ηνωμένες Πολιτείες, Βρετανία και Γαλλία με φρίκη παρακολουθούν πολίτες τους να αποκεφαλίζονται από τους εξτρεμιστές του Ισλαμικού Κράτους, η Τουρκία διαπραγματεύθηκε και πέτυχε την απελευθέρωση 46 τούρκων και τριών ιρακινών ομήρων, που είχαν απαχθεί από τους τζιχαντιστές στην ιρακινή πόλη της Μοσούλης πριν από περίπου τρεις μήνες. Τα πώς και τα γιατί της επιχείρησης παραμένουν αδιευκρίνιστα καθώς η τουρκική κυβέρνηση αρνείται να αποκαλύψει λεπτομέρειες.
Οι όμηροι, μεταξύ των οποίων τούρκοι διπλωμάτες, στρατιώτες και παιδιά (όπως ένα μωρό τριών μηνών, που γεννήθηκε λίγο προτού βρεθεί στα χέρια των τζιχαντιστών), αφέθησαν ελεύθεροι μέσα σε μία νύχτα, από την πόλη Ράκα στην Ανατολική Συρία, όπου τους είχαν μεταφέρει. Τα εύσημα πήγαν πρωτίστως στην τουρκική υπηρεσία πληροφοριών, MIT.
Τουρκικά μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν ότι δεν δόθηκαν λύτρα, ούτε υπήρξε κάποια συμφωνία με τους απαγωγείς. Αναφορές κάνουν λόγο για μεταφορά των ομήρων σε οκτώ διαφορετικές τοποθεσίες προτού αφεθούν ελεύθεροι. Τούρκοι αξιωματούχοι, μιλώντας υπό το καθεστώς της ανωνυμίας, έριξαν λίγο περισσότερο φως στις συνθήκες απελευθέρωσης των ομήρων. Σύμφωνα με έναν αξιωματούχο, οι πράκτορες της MIT γνώριζαν συνέχεια πού βρίσκονταν οι όμηροι και μάλιστα μιλούσαν τακτικά στο τηλέφωνο μαζί τους.
Ο ίδιος είπε ότι δεν γνωρίζει γιατί οι όμηροι αφέθησαν ελεύθεροι τη δεδομένη στιγμή, αλλά εκτιμά ότι το Ισλαμικό Κράτος δεν ήθελε να προκαλέσει την οργή της Τουρκίας αν εκείνοι πάθαιναν κάτι στη διάρκεια των αμερικανικών βομβαρδισμών στην περιοχή. Τα καυτά ερωτήματα ωστόσο παραμένουν: αν η Τουρκία πράγματι δεν έδωσε κάποιο αντάλλαγμα στο Ισλαμικό Κράτος, πώς κατάφερε να πείσει τους τζιχαντιστές να απελευθερώσουν τους ομήρους;
Για την Τσεϊλάν Οζμπουντάκ, πολιτική αναλύτρια και τηλεοπτική σχολιάστρια στην Τουρκία, είναι δύο βασικοί παράγοντες που έπαιξαν ρόλο. Οπως έγραψε σε άρθρο της στο «Al Arabiya», αν και η Τουρκία θα μπορούσε κάλλιστα να έχει πληρώσει τους απαγωγείς προκειμένου να σώσει τις ζωές 46 πολιτών της, το μυστικό βρίσκεται τόσο στην «ήπια ισχύ» της ΜΙΤ όσο και στη φύση της οργάνωσης του Ισλαμικού Κράτους. Οπως εξηγεί, η Μοσούλη βρισκόταν υπό την οθωμανική επιρροή επί σχεδόν τέσσερις αιώνες –αλλά και μετά την πτώση του Σαντάμ Χουσεΐν, η τουρκική κληρονομιά στην πόλη ήταν εμφανής. Σε αυτή βασίστηκε η ΜΙΤ, όπως και στην επιρροή της στις φυλές της περιοχής και τους ηγέτες τους.
Η συμμετοχή του λεγόμενου HumInt (Human Intelligence, η συγκέντρωση πληροφοριών στην «πιάτσα») «ξεπερνά σε αξία τη συγκέντρωση πληροφοριών από τους δορυφόρους ή τις απειλές για βομβαρδισμό ολόκληρης της περιοχής χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο» έγραψε η «Οζμπουντάκ». Για την ίδια, είναι ακόμη ένας σημαντικός παράγοντας που η Δύση συνεχίζει να αγνοεί: το Ισλαμικό Κράτος δεν είναι μια ομάδα ανοργάνωτων αγρίων, αλλά λειτουργεί κάτω από μια συγκεκριμένη δομή και ιδεολογία. Επομένως, στη σχέση του με την Τουρκία ακολουθεί κανόνες: όσο δεν βρίσκονταν σε στρατιωτικό πόλεμο μεταξύ τους, η δολοφονία Τούρκων δεν ήταν αποδεκτή. Η Τουρκία με τη σειρά της, που γνωρίζει τους κώδικες και λειτούργησε βάσει αυτών, πέτυχε την απελευθέρωση των ομήρων χωρίς να «ανοίξει ρουθούνι».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ