71ο Φεστιβάλ Βενετίας: Τιμή στα «400 κτυπήματα»

Η τελευταία σκηνή της γαλλικής ταινίας «Τα 400 κτυπήματα» («Les 400 copups», 1959) του Φρανσουά Τριφό ανήκει στην ανθολογία των ομορφότερων φινάλε της ιστορίας του κινηματογράφου. Στο βλέμμα του ατίθασου μικρού Αντουάν Ντουανέλ (Ζαν-Πιερ Λεό) που ενώ βρίσκεται μόνος στην παραλία κοιτάζει κατευθείαν στον φακό της μηχανής (άρα κατά μία έννοια, εμάς, τους θεατές) είναι αποτυπωμένη η απορία αλλά συγχρόνως μια παράξενη δύναμη. Ο Αντουάν έχει μόλις ξεφύγει από το αναμορφωτήριο και το αύριο απλώνεται αινιγματικό μπροστά του…

Η ίδια η ταινία στην εποχή της ήταν ένας μεγάλος θρίαμβος. Απέσπασε το βραβείο σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ των Καννών, μια υποψηφιότητα για σενάριο γραμμένο κατευθείαν για την οθόνη (Τριφό, Μαρσέλ Μουσί) και υπήρξε μια λαμπρή αφετηρία στη σταδιοδρομία του Τριφό, ενός από τους «βαρόνους» του γαλλικού Νέου Κύματος. Σε πολλές από τις μετέπειτα ταινίες του, ο Ζαν-Πιερ Λεό, το παιδί-θαύμα των «400 κτυπημάτων», ακολούθησε τον σκηνοθέτη παίζοντας και πάλι τον ίδιο ήρωα, τον Αντουάν Ντουανέλ.

Εφέτος, η εν λόγω σκηνή υπήρξε πηγή έμπνευσης του Σιμόνε Μάσι, του καλλιτέχνη που ανέλαβε για τρίτη χρονιά τη δημιουργία της επίσημης αφίσας του φεστιβάλ κινηματογράφου της Βενετίας, το οποίο γίνεται πλέον 71 χρονών. Στην αφίσα βλέπουμε πετούμενα ψάρια (σαν πουλιά), μια νότα φαντασίας στην οποία αποκρυσταλλώνεται η ανησυχία του Αντουάν, «ενώ προετοιμάζεται να βουτήξει στη θάλασσα της ζωής», όπως αναφέρει ο καλλιτέχνης.

Ο Σιμόνε Μάσι, που γεννήθηκε στην Πέργκολα το 1970, θεωρείται ένας από τους τελευταίους «πιονέρους» του stop motion κινουμένου σχεδίου. Εργάζεται ανεξάρτητος και έχει υπογράψει 19 ταινίες μικρού μήκους, πολλές από τις οποίες είναι εντελώς χειροποίητες από τον ίδιο. Μετρά παραπάνω από 200 βραβεία σε μεγάλα φεστιβάλ της Ιταλίας και άλλων χωρών και σε διεθνές επίπεδο θεωρείται ένας από τους πιο ευφάνταστους σκηνοθέτες ταινιών κινουμένου σχεδίου μικρού μήκους.

Πέρυσι, η κινηματογραφική Μόστρα είχε αποτίσει φόρο τιμής στον Θόδωρο Αγγελόπουλο (1935-2012) και στον Φεντερίκο Φελίνι (1920-1993) με την επίσημη αφίσα του. Επίσης μια δημιουργία του Μάσι, η αφίσα παρέπεμπε στην εικόνα του Μπρούνο Γκαντς σε σκηνή από την ταινία του Αγγελόπουλου «Μια αιωνιότητα και μια ημέρα» (1998), ενώ ο ρινόκερος μέσα στο πλοίο που διακρίνεται στ’ αριστερά της αφίσας είναι μια σαφής αναφορά σε μια από τις πιο παράξενες ταινίες του Φελίνι, το «Και το πλοίο φεύγει» (1983).

Ο Μάσι, που έχει κερδίσει το βραβείο David di Donatello το 2012 για μικρού μήκους ταινία του, είναι επίσης ο δημιουργός των εισαγωγικών γραφικών που προηγούνται των επίσημων προβολών της Μόστρα και παρουσιάζουν χειρόγραφα σχέδια μεγάλων σκηνοθετών του κινηματογράφου όπως ο Αγγελόπουλος, ο Φελίνι, ο Ερμάνο Ολμι, ο Βιμ Βέντερς και ο Αντρέι Ταρκόφσκι.