Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη δανειστική βιβλιοθήκη της Βρετανίας μετά τη βιβλιοθήκη του Μπέρμιγχαμ. Το εντυπωσιακό της κτίριο, μια νεοκλασική ροτόντα σχεδιασμένη από τον αρχιτέκτονα Βίνσεντ Χάρις που μιμείται το Πάνθεον της Ρώμης, έμοιαζε -γράφει πολύ παραστατικά ο βρετανικός Guardian– να έχει ξεστρατίσει στον δρόμο προς τη Ρώμη ή την Αθήνα.
Τα τελευταία χρόνια η οροφή του κτιρίου αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα και οι περισσότερες από τις επικίνδυνες σκάλες του ήταν απροσπέλαστες, φθορές που καταδίκαζαν σε αχρησία το 70% των χώρων της θαυμάσιας ροτόντας. Το 2010 η βιβλιοθήκη έκλεισε για το κοινό και ξεκίνησε μια μεγάλη επιχείρηση αποκατάστασης και ανακαίνισης του διατηρητέου κτιρίου με σεβασμό στην αρχιτεκτονική του και στην ιστορία του και συμβαδίζοντας με την παράδοση και τη φυσιογνωμία της πόλης ενώ παράλληλα ανασχεδιάστηκαν οι εσωτερικοί χώροι προκειμένου να εξυπηρετήσουν τις ψηφιακές ανάγκες των επισκεπτών του 21ου αιώνα και να φιλοξενήσουν τις νέες υπηρεσίες της βιβλιοθήκης.
Έπειτα από τέσσερα χρόνια εργασιών και δαπάνη 50 εκατομμυρίων στερλινών, η βιβλιοθήκη άνοιξε για το κοινό το Σάββατο 22 Μαρτίου, αρκετά έγκαιρα για να γιορτάσει τα ογδοηκοστά γενέθλιά της. Λειτούργησε για πρώτη φορά το 1934, επί βασιλείας Γεωργίου Ε΄, ο οποίος εγκαινιάζοντας τότε τη βιβλιοθήκη είχε πει ότι το «έξοχο κτίριο» προσέφερε «θαυμάσιες ευκαιρίες» στην πόλη.
Οι αρχιτέκτονες φρόντισαν να αποκαταστήσουν την παλιά αίγλη του κτιρίου, ιδίως του μνημειώδους κεντρικού κυκλικού αναγνωστηρίου του, χωρητικότητας 300 θέσεων ανάγνωσης, στον θόλο του οποίου δεσπόζει περιμετρικά η παροιμία του Σολομώντα: «Η σοφία είναι το πρώτιστο. Απόκτησε σοφία, και μαζί με όλα όσα αποκτάς, απόκτησε κατανόηση. Να έχεις μεγάλη εκτίμηση για αυτήν, και θα σε εξυψώσει. Θα σε δοξάσει επειδή την αγκαλιάζεις. Θα βάλει στο κεφάλι σου στεφάνι θελκτικότητας, στέμμα ωραιότητας θα σου χαρίσει».
Μεγάλη έμφαση δόθηκε στην προσέλκυση νεαρών αναγνωστών, γι’ αυτό σε μια υπόγεια έκταση 6.000 τ.μ. δημιουργήθηκαν χώροι παιδικής βιβλιοθήκης -οι οποίοι αναπαριστούν σκηνές από το παιδικό μυθιστόρημα Ο μυστικός κήπος (1911) της γεννημένης στο Μάντσεστερ Φράνσις Χόντγκσον Μπάρνετ- καθώς και αίθουσα για παιχνίδια εξοπλισμένη με υπολογιστές και κονσόλες Playstation.
Τα πεποικιλμένα φατνώματα και το υπέροχο βιτρό της εισόδου που απεικονίζει χαρακτήρες από τα έργα του Σαίξπηρ συντηρήθηκαν με υπομονή, οι χώροι όπου φυλάσσεται το αρχειακό υλικό της βιβλιοθήκης και τα σπάνια βιβλία και χειρόγραφα -μεταξύ των οποίων μία από τις πρώτες εκδόσεις του Σαίξπηρ του 1632 και ένα αντίγραφο του Ιουστινιάνειου Κώδικα του 12ου αιώνα- φυλάσσονται σε άριστες συνθήκες σε χώρους εξοπλισμένους με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας.
Άριστη ηχομόνωση, ένα καφέ στο οποίο σερβίρονται τοπικά προϊόντα και ένα φωτεινό αίθριο με ποικίλες διαδραστικές εφαρμογές όπου οι χρήστες της βιβλιοθήκης μπορούν να πληροφορηθούν την ιστορία της πόλης συμπληρώνουν την εικόνα της ανακαινισμένης βιβλιοθήκης του Μάντσεστερ, έναν χώρο γνώσης, αναψυχής, έμπνευσης και δημιουργικότητας που είναι βεβαίως πλήρως προσβάσιμος σε άτομα με ειδικές ανάγκες. Το έργο και οι εργασίες συντήρησης μας δίνουν πολλές ιδέες για την ανακαίνιση του δικού μας νεοκλασικού κοσμήματος, του κτιρίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης των αδελφών Βαλλιάνου –όταν έρθει η ώρα.
Μεγαλοπρεπής και σύγχρονος, ο νέος χώρος τιμά επίσης τους ίδιους τους χρήστες της βιβλιοθήκης. Σε ειδική προθήκη εκτίθενται περιτυλίγματα σοκολάτας των τελευταίων 80 ετών, τα οποία βρέθηκαν σφηνωμένα κάτω από τα καθίσματα του αναγνωστηρίου.
