Η Δύση πρέπει οπωσδήποτε να μιλήσει με ενιαία φωνή απέναντι στη Ρωσία στην ουκρανική κρίση, δηλώνει στη συνέντευξη που παραχώρησε στο «Βήμα της Κυριακής» ο ναύαρχος Τζέιμς Σταυρίδης. Σήμερα πρύτανης της Σχολής Φλέτσερ για τη Νομική και τη Διπλωματία του Πανεπιστημίου Ταφτς της Βοστώνης, ο πρώην επικεφαλής των συμμαχικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη θεωρείται ένας από τους κορυφαίους αναλυτές διεθνών θεμάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο ελληνικής καταγωγής ναύαρχος Σταυρίδης βλέπει αρνητικές επιπτώσεις στη συνεργασία Δύσης – Ρωσίας σε διεθνή ζητήματα όπως το Ιράν και η Συρία. Για τα θέματα της περιοχής μας εκτιμά ότι η Νοτιοανατολική Ευρώπη και ειδικότερα η Ανατολική Μεσόγειος θα εξακολουθήσουν να χαρακτηρίζονται από αστάθεια, ενώ οι εδαφικές διαφορές πρέπει να παραπεμφθούν στα διεθνή δικαστήρια ώστε να ανοίξει διάπλατα ο δρόμος για την πλήρη εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων. Καλεί, τέλος, τις ΗΠΑ να επικυρώσουν τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).
Πώς κρίνετε την αντίδραση της Δύσης στην ουκρανική κρίση;
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ έχουν χειριστεί την κρίση στην Ουκρανία σχετικά καλά, δεδομένων των συνθηκών. Είναι σημαντικό να μιλάμε με ενιαία φωνή επί του γεγονότος ότι η Ρωσία έχει παραβιάσει το διεθνές δίκαιο, εισέβαλε σε ένα κυρίαρχο κράτος χωρίς δικαιολογία και προσάρτησε ένα μέρος της Ουκρανίας. Διπλωματικές, πολιτικές και οικονομικές πιέσεις είναι όλες κατάλληλες. Σε ό,τι αφορά το στρατιωτικό σκέλος, θα έπρεπε να συνεργαστούμε με τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις σε θέματα πληροφοριών, λογιστικής υποστήριξης, εξοπλισμού και κυβερνοχώρου».
Με βάση την εμπειρία σας, τι επιδιώκει η Μόσχα και προσωπικά ο Πούτιν; Ποιο πρέπει να είναι το πλαίσιο της λύσης; Η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ πρέπει να περιλαμβάνεται σε αυτό;
«Η Ρωσία επιδιώκει την κυριαρχία στην άμεση σφαίρα γύρω από τα σύνορά της. Η Ουκρανία είναι στρατηγικά πάρα πολύ σημαντική για τη Ρωσία. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο για την Κριμαία, δεδομένου του υψηλού αριθμού ρωσόφωνων στην περιοχή. Η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ ή όχι είναι πριν από όλα απόφαση του λαού της χώρας που θα πρέπει να καταθέσει αίτηση για αυτό. Επί κυβερνήσεως Γιανουκόβιτς απέσυραν την αίτησή τους. Αν ξανακάνουν αίτηση, αυτή θα πρέπει να περάσει πάλι μέσω της διαδικασίας ενός Σχεδίου Δράσης για την Ενταξη και να εγκριθεί από όλα τα κράτη-μέλη».
Πόσο θα επηρεάσει η κρίση στην Ουκρανία τη συνεργασία Δύσης – Ρωσίας σε άλλα διεθνή ζητήματα;
«Οι δυσκολίες στις σχέσεις με τη Ρωσία σε ό,τι αφορά την Ουκρανία θα κάνουν πραγματικά δυσχερέστερη την επίτευξη προόδου στη Συρία και στο Ιράν. Εύχομαι ότι η ανάγκη να υπάρξει πρόοδος σε αυτή την περιοχή θα οδηγήσει τόσο τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ όσο και τη Ρωσία να συνεργαστούν, παρά τη βαθιά διαφωνία τους για την Ουκρανία».
Γιατί η Ουάσιγκτον αποδίδει τόση σημασία στην επίλυση του προβλήματος με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν;
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανησυχούν βαθιά για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν εξαιτίας μιας σειράς λόγων. Οι δύο βασικοί όμως είναι οι σχέσεις της ιρανικής κυβέρνησης με την τρομοκρατική οργάνωση Χεζμπολάχ και οι δηλώσεις του Ιράν ότι θα εξαφανίσει το Ισραήλ, έναν ισχυρό σύμμαχο των ΗΠΑ, από τον χάρτη».
Από το 2011 η νοτιοανατολική γειτονιά της Ευρώπης έχει βυθιστεί στην αστάθεια. Μπορούν οι Ευρωπαίοι να τη διαχειριστούν μόνοι τους;
«Η Νοτιοανατολική Ευρώπη είναι πολύ ασταθής. Υπάρχει ένα μείγμα παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των ιστορικών τριβών Ελλάδας – Τουρκίας, της τρομοκρατίας που εκπορεύεται από τη Λεβαντίνη, των αραβικών επαναστάσεων και του χάους στη Συρία, των πολιτικών προκλήσεων στον Λίβανο, των αμφισβητούμενων θαλασσίων ορίων, του εντοπισμού σημαντικών θαλασσίων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, της παράνομης μετανάστευσης, του εμπορίου ναρκωτικών κτλ. Δεν υπάρχει απλή λύση, είναι όμως σημαντικό όλα τα κράτη της περιοχής να εργαστούν μαζί και όπου μπορούν να διατηρήσουν δίαυλο διαλόγου. Υπάρχει ρόλος για το ΝΑΤΟ, με τα δύο μέλη του, την Ελλάδα και την Τουρκία, καθώς και με τα υπόλοιπα στα Βαλκάνια».
Σας ανησυχούν οι εσωτερικές εξελίξεις στην Τουρκία και οι πιθανές επιπτώσεις τους στην εξωτερική πολιτική της;
«Τα εσωτερικά γεγονότα στην Τουρκία προκαλούν προβληματισμό και όλοι επιθυμούμε μια σταθερή και ευημερούσα Τουρκία εντός της Ατλαντικής Συμμαχίας. Παρά το γεγονός ότι υπήρξαν διαδηλώσεις και άλλες εκφράσεις αβεβαιότητας, η Τουρκία συνεχίζει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο εντός της Συμμαχίας, από το Αφγανιστάν ως τα Βαλκάνια, όπως επίσης και στις επιχειρήσεις εναντίον της πειρατείας».
Η Ανατολική Μεσόγειος αναπτύσσεται σε μία από τις στρατηγικά σημαντικότερες περιοχές του κόσμου λόγω και του εντοπισμού υδρογονανθράκων. Υπάρχει ρόλος και, αν ναι, ποιος για την Ελλάδα και την Κύπρο;
«Οι υδρογονάνθρακες στην Ανατολική Μεσόγειο είναι σε γενικές γραμμές καλό πράγμα, κυρίως ως πηγή εσόδων. Ωστόσο, δεδομένων των εδαφικών διαφορών, προσθέτουν άλλο ένα στοιχείο διαφωνίας σε μια περιοχή του κόσμου όπου ήδη υπάρχουν αρκετές εντάσεις. Το κλειδί για τα κράτη θα είναι να λύσουν τις διαφορές τους στα διεθνή δικαστήρια και να αποφύγουν συμπεριφορές που δεν είναι αναγκαίες».
Υπάρχει μεγάλη συζήτηση για τον ρόλο της θαλάσσιας ισχύος στον 21ο αιώνα. Ως άνθρωπος που έχει αφιερώσει πολλά χρόνια της ζωής του στη θάλασσα, ποιες πιστεύετε ότι είναι οι τάσεις και τα διακυβεύματα;
«Θα υπάρξει μεγάλη έμφαση σε ναυτικές επιχειρήσεις σε όλον τον κόσμο κατά τον 21ο αιώνα. Το 95% των προϊόντων παγκοσμίως διακινείται μέσω θαλάσσης, με αποτέλεσμα να υπάρχουν τόσο ευκαιρίες (ενέργεια, πετρέλαιο και φυσικό αέριο, ορυκτός πλούτος) όσο και προκλήσεις (πειρατεία, εμπόριο ναρκωτικών, διακίνηση όπλων μαζικής καταστροφής αλλά και συμβατικών όπλων). Υπολογίζεται ότι περίπου το 70% του παγκοσμίου πληθυσμού ζει κοντά στη θάλασσα, κυρίως σε μεγαλουπόλεις στα παράλια των ωκεανών. Ολα αυτά σημαίνουν ότι το Πολεμικό Ναυτικό μας πρέπει να συνεργαστεί με τους εμπορικούς στόλους μας. Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας είναι ζωτικής σημασίας και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έπρεπε να την επικυρώσουν, ενώ κράτη με θαλάσσια παράδοση όπως η Ελλάδα έχουν ειδικές ευθύνες στη διατήρηση της θαλάσσιας ασφάλειας».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ