Η τρόικα απασφάλισε τη «βόμβα» του Ασφαλιστικού

Την «ωρολογιακή βόμβα» του ασφαλιστικού συστήματος, το οποίο από εφέτος εισέρχεται σε μια νέα περίοδο ελλειμμάτων, απασφάλισε η τρόικα, προειδοποιώντας την κυβέρνηση ότι αν δεν λάβει εγκαίρως μέτρα, από το 2016 πολλά Ταμεία δεν θα είναι σε θέση να εγγυηθούν τις συντάξεις.

Οι τροϊκανοί αμφισβήτησαν τη δυνατότητα της χώρας να διατηρήσει το πρωτογενές πλεόνασμα που πέτυχε στον προϋπολογισμό του 2013, και μάλιστα να το αυξήσει τα επόμενα χρόνια, με δεδομένα την υψηλή ανεργία και το «μπουμ» των συνταξιοδοτήσεων που έχει συντελεστεί στα χρόνια της κρίσης.

Εξονυχιστικός έλεγχος

«Πώς θέλετε να μοιράσετε το πρωτογενές πλεόνασμα, όταν δεν καταβάλλετε τις συντάξεις;» ήταν το καυστικό σχόλιο από την πλευρά των δανειστών στη σύσκεψη για τον έλεγχο των οικονομικών των Ταμείων που έγινε στο υπουργείο Οικονομικών. Εκεί η τρόικα ζήτησε στοιχεία για τη ροή των συνταξιοδοτήσεων και τον χρόνο απονομής οριστικών συντάξεων.

Η διαπίστωση σόκαρε. Στο ΙΚΑ, το οποίο αποτελεί τον κορμό του ασφαλιστικού συστήματος, εκκρεμούν περίπου 200.000 αποφάσεις συνταξιοδότησης (για κύριες και επικουρικές συντάξεις), με αποτέλεσμα να αλλοιώνεται η οικονομική πραγματικότητα του Ταμείου.

Η τρόικα, με προφανή στόχο την αμφισβήτηση των προβλέψεων της κυβέρνησης, ζήτησε να ληφθούν ισοδύναμα μέτρα για την κάλυψη της νέας «τρύπας» (380 εκατ. ευρώ ετησίως) που θα δημιουργηθεί στα Ταμεία από τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3,9 μονάδες από τον ερχόμενο Ιούλιο, αλλά και να αντιμετωπιστεί επειγόντως η οικονομική κατάσταση του ΟΑΕΕ, όπου επίσης εκκρεμούν χιλιάδες αίτησης συνταξιοδότησης (ο ακριβής αριθμός δεν προσδιορίστηκε).

Μάλιστα η τρόικα «κάρφωσε» τους υπουργούς λέγοντας ότι αρνήθηκαν να επιβάλουν την εισφορά αλληλεγγύης στους αυτοαπασχολουμένους που θα απέδιδε 600 εκατ. ευρώ το 2014 και κάθε έτος που θα κρινόταν αναγκαία η εφαρμογή του μέτρου.

Σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες στο κείμενο των 25 σελίδων που θα συντάξει η τρόικα ως «πόρισμα» του τρέχοντος ελέγχου θα καταγράφεται η απειλή βιωσιμότητας του συστήματος, ενώ η κυβέρνηση ζήτησε η διατύπωση και οι συστάσεις να είναι «κομψές», ώστε να μη δημιουργηθεί μείζον πρόβλημα, δεδομένου ότι η χώρα έχει ήδη εισέλθει σε προεκλογική περίοδο.

Πίσω από τη διατύπωση «η χώρα θα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στο ασφαλιστικό σύστημα» κρύβεται η μεγάλη απειλή.

Η ακτινογραφία

Στον εξονυχιστικό έλεγχο που έγινε διαπιστώθηκε ότι οι εισπράξεις των Ταμείων ακολούθησαν φθίνουσα πορεία τα χρόνια της κρίσης και έφθασαν στο ναδίρ τον περασμένο Μάιο.

Η αύξηση της απασχόλησης στον τουρισμό, τα μέτρα Βρούτση, τα οποία ελήφθησαν υπό την πίεση της τρόικας, και η δειλή αύξηση της απασχόλησης στα δημόσια έργα έδωσαν ώθηση στα έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές.

Ωστόσο τους πρώτους δύο μήνες του 2014 διαπιστώθηκε ότι ενώ ο αριθμός των ασφαλισμένων σταθεροποιήθηκε, τα έσοδα από εισφορές φθίνουν ξανά, δεδομένου ότι όλοι οι νέοι ασφαλισμένοι αλλά και μεγάλος αριθμός των εργαζομένων που υπέστησαν δραματικές μειώσεις στους μισθούς τους καταβάλλουν πλέον χαμηλότερες εισφορές με βάση τις νέες αποδοχές.

Ετσι το έλλειμμα του ΙΚΑ, το οποίο για το 2014 υπολογιζόταν σε 1,1 δισ. ευρώ και στις αρχές του χειμώνα φαινόταν ότι θα περιοριστεί κάτω από τα 800 εκατ. ευρώ, οι τελευταίες προβλέψεις το ανεβάζουν ξανά πάνω από 1,1 δισ. ευρώ.

Η τρόικα αναζήτησε και τα στοιχεία της είσπραξης των ανεξόφλητων οφειλών που είναι η μεγάλη πληγή όχι μόνο για το ΙΚΑ αλλά και για τον ΟΑΕΕ. Δυστυχώς διαπιστώθηκε ότι σε αυτή τη ρύθμιση εντάχθηκε ελάχιστος αριθμός οφειλετών και –το κυριότερο –η απόδοση του μέτρου δεν απέφερε περισσότερα από 20 εκατ. ευρώ (!).

Μπροστά στο αδιέξοδο των αριθμών η κυβέρνηση δεσμεύθηκε ότι θα εντείνει τις προσπάθειες ώστε να επιταχυνθεί η είσπραξη εσόδων από τη ρύθμιση, ώστε να μπουν στα ταμεία 340 εκατ. ευρώ ως το τέλος του έτους.