Μείωση συντάξεων στα ευγενή ταμεία

Το χρηματοδοτικό κενό του ασφαλιστικού συστήματος για το 2014, οι μειώσεις των ασφαλιστικών εισφορών σε ΙΚΑ και στα Ταμεία των τραπεζών, όπως και η κατάργηση των φόρων υπέρ τρίτων, επιταχύνουν την προοπτική λήψης νέων επώδυνων μέτρων σε συντάξεις και όρια συνταξιοδότησης.

Παρά τις διαβεβαιώσεις κυβερνητικών παραγόντων περί του αντιθέτου, οι απώλειες εσόδων που σημαίνουν για το ασφαλιστικό σύστημα και οι δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η χώρα μας, σε συνδυασμό με την οικονομική κατάσταση των Ταμείων, εντείνουν τις πιέσεις της τρόικας για την ανάγκη λήψης νέων μέτρων.

Οι μειώσεις στις συντάξεις των ευγενών ταμείων (ΔΕΚΟ, τραπεζών), η αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης στα ίδια Ταμεία, η εφαρμογή της σταδιακής μείωσης των εργοδοτικών εισφορών υπέρ του ΙΚΑ και των τραπεζικών Ταμείων και η κατάργηση των εσόδων πολλών Ταμείων από φόρους υπέρ τρίτων είναι μερικά από τα μέτρα που ζητούν –επιμόνως –να ληφθούν οι εκπρόσωποι των δανειστών.

Οι μειώσεις στις εργοδοτικές εισφορές θα προκαλέσουν επιπλέον απώλειες εσόδων της τάξεως του 1 δισ. ευρώ τα επόμενα τρία έτη, ενώ απώλειες 2 δισ. ευρώ ετησίως αναμένεται να προκαλέσει η κατάργηση των λεγόμενων φόρων υπέρ τρίτων με τους οποίους χρηματοδοτούνται πολλά ασφαλιστικά ταμεία, όπως το ΙΚΑ, ο ΕΔΟΕΑΠ, το ΝΑΤ, τα Ταμείο Εμπόρων, Νομικών, Μηχανικών, Πετρελαιοειδών, Τσιμέντου, Ξενοδόχων, Εθνικής Αμυνας κτλ.
Στις απώλειες αυτές θα πρέπει να προστεθεί το χρηματοδοτικό κενό ύψους 1,8 δισ. ευρώ που προκύπτει για το 2014 από την περιορισμένη κρατική επιχορήγηση των ασφαλιστικών ταμείων.

«Αντίβαρο» το νομοσχέδιο

Ο υπουργός Εργασίας κ. Ι. Βρούτσης επιμένει ότι τα μέτρα νοικοκυρέματος του συστήματος που περιλαμβάνονται στο υπό κατάθεση νομοσχέδιο, σε συνδυασμό με την –υπό έγκριση –ρύθμιση χρεών προς τα Ταμεία, θα καλύψουν το χρηματοδοτικό κενό και θα αποφευχθούν οι νέες περικοπές κύριων συντάξεων.

Ωστόσο τα τεχνικά κλιμάκια της τρόικας έχουν διαφορετική προσέγγιση και επιμένουν ότι η λήψη νέων μέτρων είναι αναπόφευκτη.

Τα μέτρα που έχουν «πέσει» στο τραπέζι των συζητήσεων περιλαμβάνουν τα εξής:

Μείωση των κύριων συντάξεων των λεγόμενων ευγενών ταμείων της τάξεως του 8%-10%. Ταυτοχρόνως αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης για τις περιπτώσεις των ασφαλισμένων για τους οποίους ισχύουν όρια χαμηλότερα από τα γενικά όρια, τα οποία έχουν προσδιοριστεί στο 62ο έτος της ηλικίας με 40 έτη ασφάλισης και στο 67ο έτος όταν τα έτη ασφάλισης είναι λιγότερα. Για τις περιπτώσεις αυτές στο τραπέζι υπάρχουν δύο σενάρια μέτρων: είτε αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης και προσαρμογή τους στα γενικά όρια είτε μείωση των συντάξεων (επιβολή «πέναλτι») για όσους προχωρούν στην έξοδο προς τη συνταξιοδότηση κάνοντας χρήση των ευνοϊκών ορίων.

Τα μέτρα αυτά αποτελούν μέρος του αντισταθμίσματος των απωλειών που θα προκύψουν από τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί μέσω των μνημονίων, όπως:

1. Καθιέρωση ενιαίων εισφορών που αφορούν το σύνολο των ασφαλισμένων. Δηλαδή κατάργηση των ειδικών διατάξεων που διατηρούνταν μετά την ένταξη –παραδείγματος χάριν –των ειδικών ταμείων στο ΙΚΑ και οι οποίες προέβλεπαν διαφορετικές εισφορές και διαφορετικές παροχές. Οι ενιαίες εισφορές θα ισχύουν για όλους τους ασφαλισμένους ανά ταμείο κύριας ασφάλισης. Η μείωση φθάνει τις 10 ποσοστιαίες μονάδες στα ειδικά ταμεία που θα εξομοιωθούν με τις εισφορές του ΙΚΑ, γεγονός που θα προκαλέσει ετήσιες απώλειες 100 εκατ. ευρώ.

2. Μείωση των εργοδοτικών εισφορών του ΙΚΑ κατά 3,9% σταδιακά ως το 2016, αρχής γενομένης από το 2014. Η μείωση των εισφορών αυτών θα προκαλέσει απώλειες εσόδων ύψους 1 δισ. ευρώ ετησίως για τα ασφαλιστικά ταμεία και ως εκ τούτου θα πρέπει να αναζητηθούν ισοδύναμα μέτρα.

3. Φόροι υπέρ τρίτων. Πρόκειται για 350 φόρους, πολλοί εκ των οποίων χρηματοδοτούν ασφαλιστικά ταμεία και οργανισμούς. Η τρόικα ζητεί την κατάργηση των περισσοτέρων και τη μείωση στο ελάχιστο των υπολοίπων. Ηδη το υπουργείο Οικονομικών συγκρότησε επιτροπή για τη μελέτη του θέματος και αναμένεται να φέρει το πόρισμά της ως το τέλος του έτους. Πάντως η κατάργηση των φόρων υπέρ τρίτων δημιουργεί επιπλέον χρηματοδοτικό κενό της τάξεως των 2 δισ. ευρώ.

Οι περικοπές σε επικουρικές και εφάπαξ

Μεγάλης οικονομικής σημασίας για το ασφαλιστικό σύστημα είναι και οι περικοπές σε επικουρικές συντάξεις και εφάπαξ βοηθήματα που ετοιμάζονται και θα ισχύσουν από το 2014. Τα μέτρα αυτά έχουν αποφασιστεί και ψηφιστεί σε προηγούμενο χρονικό διάστημα και θα ισχύσουν πέραν των νέων μέτρων που ζητεί η τρόικα για τα ειδικά ταμεία. Συγκεκριμένα:

Το νέο έτος θα εφαρμοστούν οι «αυτόματες μειώσεις» στις επικουρικές συντάξεις των Ταμείων που συνεχίζουν να παρουσιάζουν έλλειμμα. Πρόκειται για την εφαρμογή της λεγόμενης «ρήτρας μηδενικού ελλείμματος». Η τρόικα έχει καταστήσει σαφές ότι δεν πρόκειται να υπάρξει πρόσθετη χρηματοδότησηστα επικουρικά ασφαλιστικά ταμεία. Οπότε θα πρέπει να βρουν τρόπο να καλύψουν ταελλείμματά τους. Συνεπώς η μείωση των παροχών (κατά μέσο όρο 20%) εμφανίζεται ως μονόδρομος. Επιπλέον σε όλα τα επικουρικά ταμεία δημιουργούνται «ατομικοί λογαριασμοί» ώστε οι συντάξεις να αντιστοιχούν απολύτως στις εισφορές που έχει καταβάλει ο ασφαλισμένος κατά τη διάρκεια του εργασιακού βίου του.

Από το 2014 τίθεται σε εφαρμογή ο νέος τρόπος υπολογισμού του εφάπαξ βοηθήματος. Το τελικό ποσό του εφάπαξ που θα διαμορφώνεται με τον νέο υπολογισμό θα εξαρτάται από μια σειρά παράγοντες, ενώ θα λαμβάνονται υπόψη τόσο τα οικονομικά του κάθε Ταμείου (π.χ. έσοδα από εισφορές) όσο και η αναμενόμενη αποχώρηση ασφαλισμένων προς τη σύνταξη (κύμα φυγής).

«Πακέτο Βρούτση» για αύξηση των εσόδων
Μάχη με τους δανειστές για να αποφευχθούν νέες περικοπές δίνει το υπουργείο Εργασίας
Δέκα μέτρα, από τα οποία προσδοκά επιπλέον εισπράξεις 500 εκατ. – 1 δισ. ευρώ, περιλαμβάνει το «πακέτο Βρούτση», το οποίο στοχεύει στην αύξηση των εσόδων των ασφαλιστικών ταμείων, ώστε να αποφευχθούν νέες περικοπές των συντάξεων και αυξήσεις ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης.

Το πακέτο μέτρων του υπουργείου Εργασίας –του οποίου την αποδοτικότητα εξετάζει η τρόικα –περιλαμβάνει τα εξής:

1.Διασταύρωση των ποσών που δηλώνονται από τους εργοδότες με αυτά που καταβάλλονται.Οσοι εργοδότες δεν έχουν καταβάλει τις προβλεπόμενες εισφορές δεν θα μπορούν να υποβάλουν Αναλυτική Περιοδική Δήλωση.Το όφελοςαπό την εφαρμογή του μέτρουυπολογίζεται σε 350εκατ. ευρώ.

2. Συμψηφισμός των οφειλών με την επιστροφή ΦΠΑ για όσους μπουν σε ρύθμισητων χρεών τους. Εκτιμάται ότι θα αποφέρει200 εκατ. ευρώ.

3. Επιβολή μέτρων αναγκαστικής είσπραξης σε όσους εργοδότες δεν εξοφλήσουν τα χρέη τους. Το Κέντρο Είσπραξης Ανεξόφλητων Οφειλών έχει αναλάβει την είσπραξη των χρεών των εργοδοτών προς το ΙΚΑ, ενώ ακολουθούν ο ΟΑΕΕ και το 2014 ο ΟΓΑ και το ΕΤΑΑ. Το όφελος αναμένεται να φθάσει τα 100 εκατ. ευρώ.

4. Διεύρυνση της ασφαλιστικής βάσης στον ΟΑΕΕ με «μεταφορά» σε αυτόν ασφαλισμένων. Στόχος να ενισχυθεί το Ταμείο των ελευθέρων επαγγελματιών με το ποσό των 100 εκατ. ευρώ.

5. Συμψηφισμό των κοινοτικών επιδοτήσεων με τις εισφορές που δεν καταβάλλονται στον ΟΓΑ από τους αγρότες. Οφελος 80 εκατ. ευρώ.

6. Αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής συνταξιούχων, με την απευθείας αναγραφή στη φορολογική τους δήλωση του ποσού της σύνταξης. Οφελος 80 εκατ. ευρώ.

7. Αλλαγή στη διαδικασία είσπραξης εισφορών στα επικουρικά (ΕΤΕΑ). Το μέτρο θα τεθεί σε ισχύ την 1η Δεκεμβρίου και θα αποδώσει 70 εκατ. ευρώ.

8. Αλλαγή –από τον επόμενο μήνα –της διαδικασίας είσπραξης εισφορών στα εφάπαξ. Οφελος 60 εκατ. ευρώ.

9. Διασταύρωση στοιχείων για αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας.Το πρόστιμα για κάθε αδήλωτο εργαζόμενο φθάνουν τα 10.550 ευρώ. Στόχος να εξοικονομηθούν 50 εκατ. ευρώ.

10. Ελεγχος των δικαιούχων των προνοιακών επιδομάτων. Εξοικονόμηση 30 εκατ. ευρώ από τον εντοπισμό δικαιούχων-«μαϊμού».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ