Το σοβαρότερο ρήγμα στις σχέσεις της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΠΑ μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, όταν έγινε γνωστό ότι οι 15 από τους 19 αεροπειρατές ήταν Σαουδάραβες, παρατηρείται σήμερα. Μάλιστα το ρήγμα αυτό ανάμεσα στους δύο συμμάχους, που τους δένουν τα πετρέλαια και η ασφάλεια, δεν δημιουργήθηκε ξαφνικά αλλά σιγοβράζει επί δύο χρόνια.
Το πιο κραυγαλέο δείγμα ότι οι σχέσεις έχουν πάρει την κάτω βόλτα είναι η άρνηση της Σαουδικής Αραβίας να καταλάβει μία από τις 10 μη μόνιμες θέσεις στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ στην οποία εξελέγη στις 18 Οκτωβρίου. Το Ριάντ περιέγραψε την ανήκουστη αυτή κίνηση ως «μήνυμα προς τις ΗΠΑ και όχι προς τον ΟΗΕ». Την αιτιολόγησε λέγοντας ότι αποτελεί διαμαρτυρία για τα δυο μέτρα και δυο σταθμά που εφαρμόζει ο ΟΗΕ, τον οποίο κατηγόρησε ότι δεν κάνει το καθήκον του στη Συρία και στο Παλαιστινιακό.
Η ακύρωση της αμερικανικής επέμβασης στη Συρία και η προσέγγιση με το Ιράν είναι τα κυριότερα αγκάθια στις σχέσεις του Ριάντ με την Ουάσιγκτον. Οι Σαουδάραβες αντιτίθενται προς την πολιτική που ακολουθεί ο Λευκός Οίκος στα δύο αυτά ζητήματα και είναι πικαρισμένοι γιατί θεωρούν ότι ο Μπαράκ Ομπάμα τους αγνοεί, συνεπώς τους προσβάλλει.
Ο επικεφαλής της Υπηρεσίας Πληροφοριών της Σαουδικής Αραβικής, πρίγκιπας Μπαντάρ μπιν Σουλτάν δήλωσε σε συζήτηση με ευρωπαίους διπλωμάτες ότι το Ριάντ θα πραγματοποιήσει «μεγάλη στροφή» στις σχέσεις με τις ΗΠΑ. Είναι γνωστό ότι ο πρίγκιπας Μπαντάρ, ο οποίος διετέλεσε επί 22 χρόνια πρέσβης της χώρας του στην Ουάσιγκτον, έχει κλίση στις μεγαλοστομίες. Δεν είναι σαφές αν ο βασιλιάς Αμπντάλα, ο 90χρονος μονάρχης της Σαουδικής Αραβίας, θα έθετε το ζήτημα με την ίδια ακριβώς διατύπωση, είναι όμως βέβαιον ότι μοιράζεται το ίδιο συναίσθημα, της ματαίωσης, επειδή η Ουάσιγκτον δεν δείχνει τη διάθεση να ακούσει τι έχει να πει το Ριάντ.
Αλλωστε και ο ίδιος ο βασιλιάς Αμπντάλα δήλωσε πρόσφατα στη διάρκεια γεύματος με άλλους εστεμμένους της περιοχής «πεπεισμένος ότι οι ΗΠΑ είναι αναξιόπιστες».
Πιο αναλυτικά, τα αγκάθια στις σχέσεις ΗΠΑ – Σαουδικής Αραβίας είναι τα εξής:
Πρώτον, η Συρία, όπου οι Σαουδάραβες επιθυμούν να απομακρυνθεί ο Μπασάρ αλ Ασαντ και να μειωθεί η επιρροή του Ιράν στη χώρα. Κατηγορούν τον Ομπάμα ότι ακολουθεί «αξιοθρήνητη» πολιτική και ότι χρησιμοποίησε τη συμφωνία με τη Ρωσία για τα χημικά όπλα για να αποφύγει τη στρατιωτική επέμβαση. Το Ριάντ είναι βαθιά απογοητευμένο από την ακύρωση της επέμβασης διότι θεωρεί ότι ενίσχυσε τον Ασαντ.
Δεύτερον, το Ιράν, από τους μεγαλύτερους εχθρούς της Σαουδικής Αραβίας (το πρώτο σιιτικό και η δεύτερη σουνιτική, ανταγωνίζονται για την επιρροή στη Μέση Ανατολή). Η εκλογή ενός μετριοπαθούς προέδρου στην Τεχεράνη και η προσέγγιση με την Ουάσιγκτον κάνουν το Ριάντ να ανησυχεί ότι τυχόν συμφωνία ΗΠΑ – Ιράν θα αγνοήσει τους φόβους των Σαουδαράβων: ότι μια Τεχεράνη που θα διακόψει το πυρηνικό πρόγραμμά της θα αφεθεί ελεύθερη να αναμοχλεύει προβλήματα όπου υπάρχουν σιίτες –στο Μπαχρέιν, στην Υεμένη, ακόμη και στην ίδια τη Σαουδική Αραβία.
Τρίτον, η Αίγυπτος. Τα μέλη του βασιλικού οίκου της Σαουδικής Αραβίας σοκαρίστηκαν από την ταχύτητα με την οποία η Ουάσιγκτον εγκατέλειψε τον πρώην σύμμαχό της Χόσνι Μουμπάρακ –τους έκανε να αναρωτηθούν αν θα εγκαταλείψει εξίσου γρήγορα και τους ίδιους αν ανατραπούν. Επιπλέον η Ουάσιγκτον έσπευσε να υποστηρίξει τον πρόεδρο Μοχάμεντ Μούρσι και τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, την οποία το Ριάντ απεχθάνεται, αν και ισλαμιστική, γιατί την υποψιάζεται ότι μηχανεύεται την ανατροπή των μοναρχιών στη Μέση Ανατολή.
Τέταρτον, το Μπαχρέιν που βρίσκεται στην «αυλή» της Σαουδικής Αραβίας. Το Ριάντ έχει καταστήσει σαφές ότι δεν θα ανεχθεί ποτέ μια σιιτική κυβέρνηση στο γειτονικό του βασίλειο. Η Ουάσιγκτον όμως επέκρινε τη βίαιη καταστολή των σιιτών διαδηλωτών στο Μπαχρέιν και πιέζει προκειμένου να δοθούν περισσότερα δικαιώματα στη σιιτική πλειοψηφία της χώρας.
Τέλος, υπάρχει το πετρέλαιο. Η Αμερική έχει δηλώσει την πρόθεσή της να γίνει ενεργειακά αυτάρκης, κυρίως χάρη στις εξελίξεις στην εξόρυξη φυσικού αερίου από σημεία απ’ όπου ήταν αδύνατον στο παρελθόν. Το Ριάντ φοβάται ότι ο ρόλος του εντός του OPEC θα αποκτά όλο και μικρότερη στρατηγική σημασία για την Ουάσιγκτον.
Σύμφωνα με τον Ντέιβιντ Ιγκνάσιους, κορυφαίο αρθρογράφο της «Washington Post», η Ουάσιγκτον πρέπει να θορυβηθεί όχι μόνο για το Ριάντ αλλά και για έναν άλλον λόγο: «Τις σαουδαραβικές ανησυχίες για την αμερικανική πολιτική στη Μέση Ανατολή τις μοιράζονται τέσσερις ακόμη παραδοσιακοί σύμμαχοι των ΗΠΑ στην περιοχή: η Αίγυπτος, η Ιορδανία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ισραήλ».
HeliosPlus
