Μαχαιρώνουν, πυροβολούν και κάποιες φορές αποκεφαλίζουν τα θύματά τους. Τρομοκρατούν με τραμπουκισμούς και άγρια βία όποιον δεν τους φαίνεται αρκετά Σλάβος. Εχθροί τους είναι οι μετανάστες, οι μουσουλμάνοι, οι εβραίοι και οι ομοφυλόφιλοι. Στις συγκεντρώσεις τους χαιρετούν χιτλερικά και φωνάζουν «Η Ρωσία ανήκει στους Ρώσους!», «Σλάβοι – Ρώσοι – Δυνατοί!» και «Λευκή Δύναμη!». Ανήκουν στα δεκάδες «τάγματα εφόδου» ρατσιστών, νεοναζιστών και ακραίων εθνικιστών, που μετρούν 80.000 ενεργά μέλη στη Ρωσία του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν. Η δολοφονία ενός 25χρονου Ρώσου από αζέρο μετανάστη πυροδότησε, την περασμένη εβδομάδα, κύμα ρατσιστικής βίας στη Μόσχα. Είναι το τελευταίο σε μια μακρά σειρά επεισοδίων με νεοναζιστές, που μέσα σε πέντε χρόνια έχουν δολοφονήσει 350 ανθρώπους και έχουν τραυματίσει χιλιάδες. Το Κρεμλίνο, η αστυνομία και η Δικαιοσύνη δείχνουν μια ύποπτη ανεκτικότητα προς τους ακροδεξιούς που εγκληματούν. «Η Ρωσία έχει περισσότερους από 12 εκατ. μετανάστες, πολλοί εκ των οποίων είναι παράνομοι. Αυτό έχει παίξει ρόλο στη μετασοβιετική άνοδο του ρωσικού εθνικισμού. Αλλά τα πρόσφατα ξεσπάσματα ρατσιστικής βίας είναι επίσης αποτέλεσμα σκόπιμης χειραγώγησης από το Κρεμλίνο» λέει στο «Βήμα» ο Αντρέας Ούμλαντ, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Κιέβου και ειδικός σε ζητήματα ρωσικής πολιτικής.
«Ο πρόεδρος Πούτιν έχει δημιουργήσει αρκετές φιλοκυβερνητικές και κρατικώς χρηματοδοτούμενες οργανώσεις της εθνικιστικής νεολαίας. Ανάμεσά τους είναι η «Nashi» (Ενας από εμάς), η «Molodaya gvardiya» (Νέοι Φρουροί), το «Evraziiskii soyuz molodezhy» (Ευρασιατικό Κίνημα Νεολαίας), οι «Mestnye» (Οι Ντόπιοι) και η «Rossiya Molodaya» (Ρωσική Νεολαία). Ολες κάνουν συχνά βίαιες εκστρατείες εκφοβισμού» τονίζει ο Ούμλαντ.
Ο ρατσισμός είναι πίσω από χιλιάδες εγκλήματα μίσους κάθε χρόνο στη Ρωσία. Θύματα είναι συνήθως μετανάστες από τον Βόρειο Καύκασο και την Κεντρική Ασία, μουσουλμάνοι, εβραίοι και ομοφυλόφιλοι. Δράστες είναι νεοναζιστικές συμμορίες, που αριθμούν περί τα 85.000 μέλη στη Ρωσία. Είναι νέοι, συχνά έφηβοι, με ξυρισμένο κεφάλι και τατουάζ. Φοράνε μαύρα δερμάτινα παλτά, στρατιωτικές μπότες, στολές παραλλαγής και χαιρετούν ναζιστικά στις συγκεντρώσεις τους. Στην ιστοσελίδα format18.ru (οι αριθμοί 1 και 8 αντιστοιχούν στη σειρά που έχουν τα αρχικά του Αδόλφου Χίτλερ στην αλφάβητο) ανεβάζουν βίντεο με φρικιαστικές εικόνες από τις ρατσιστικές επιθέσεις τους.
Μεγαλύτερες οργανώσεις τους είναι το «Κίνημα Κατά της Παράνομης Μετανάστευσης» (DPNI) με σύμβολο που θυμίζει σβάστικα και, κυρίως, η «Σλαβική Ενωση», «Slaviyansky Sayuz» στα ρωσικά, με τα αρχικά «SS». Ειδικοί εκτιμούν τον αριθμό των ακροδεξιών ακτιβιστών της «SS» σε περίπου 50.000 άτομα, με μέσο όρο ηλικίας των μελών τα 15-16 χρόνια. Περισσότερα από 100 μέλη της έχουν συλληφθεί και αρκετά εκτίουν σήμερα ποινές ισόβιας κάθειρξης για δολοφονίες.
Σε τι πιστεύουν;
«Στη Ρωσία, όπως παντού, οι νεοναζιστές και η εθνικιστική άκρα Δεξιά χρησιμοποιούν τα ίδια θέματα και την ίδια επιθετική και δηλητηριώδη ρητορεία: κατά των μεταναστών, κατά των μουσουλμάνων, συχνά κατά των εβραίων και των ομοφυλοφίλων. Είναι πάντα «αυτοί εναντίον μας», στην οικονομία, στη θρησκεία, στην εθνικότητα, στη σεξουαλικότητα» μας λέει ο Ραλφ ντι Λονγκ, από τη ΜΚΟ United Against Racism (Ενωμένοι κατά του ρατσισμού), δίκτυο 560 οργανώσεων σε 46 χώρες στην Ευρώπη.
«Πιστεύουν ότι για όλα φταίνε οι άλλοι: για τις κρίσεις, για την κατάπτωση των παραδοσιακών αξιών, για τις αλλαγές στην κοινωνία. Ιδιες είναι και οι λύσεις που θέλουν: βίαιος διωγμός των ξένων και επιστροφή στις «εθνικές αξίες της μητέρας πατρίδας»» προσθέτει.
Ο ρατσισμός δεν είναι καινούργια υπόθεση στη Ρωσία. Ακόμη και επί κομμουνισμού υπήρχαν προκαταλήψεις για τους μη Σλάβους και για τους εβραίους, παρά την πολυεθνική δομή της σοβιετικής ζωής. Αλλά την τελευταία δεκαετία, εν μέσω φτώχειας, ανεργίας και ανασφάλειας, οι ξενοφοβικές ιδέες είναι ευρέως διαδεδομένες στην κοινωνία.
Ο ίδιος ο Πούτιν παίζει δυνατά το χαρτί του εθνικισμού, με δηλώσεις όπως «στη Ρωσία ζουν Ρώσοι. Οποιαδήποτε μειονότητα, από οπουδήποτε και αν προέρχεται, αν θέλει να ζει, να εργάζεται και να τρώει στη Ρωσία, θα πρέπει να μιλάει ρωσικά και θα πρέπει να σέβεται τους ρωσικούς νόμους».
Η αύξηση της μετανάστευσης από τις μουσουλμανικές περιοχές της Κοινοπολιτείας, σε συνδυασμό με τον μεγάλο αριθμό γεννήσεων στις κοινότητες αυτές, προκαλεί φόβο στους ρωσικής καταγωγής, κυρίως ορθόδοξους πολίτες, οι οποίοι βλέπουν τα δημογραφικά χαρακτηριστικά της χώρας να αλλάζουν.
Πολλοί Μοσχοβίτες δυσανασχετούν με τη μαζική άφιξη μεταναστών εργατών στην πρωτεύουσα. Κανείς δεν ξέρει πόσοι gastarbeiter ζουν σήμερα στη Μόσχα, μια μητρόπολη 12 εκατομμυρίων ανθρώπων. Οι εκτιμήσεις κυμαίνονται από ένα έως δύο εκατομμύρια. Στη συντριπτική πλειονότητα προέρχονται από τις φτωχές πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας: Τατζικιστάν, Ουζμπεκιστάν και Κιργιζία. Πολλοί φτάνουν στη Μόσχα από τις ταραγμένες επαρχίες της Τσετσενίας και του Νταγκεστάν, μερικοί από την Κίνα.
«Περισσότεροι από τους μισούς Ρώσους λένε ότι δεν εμπιστεύονται καθόλου την αστυνομία για την ασφάλειά τους από το έγκλημα. Λένε επίσης ότι ο περιορισμός της μετανάστευσης θα είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο για την προστασία τους. Σε αυτό το κλίμα, η άνοδος της ξενοφοβίας είναι σχεδόν αναπόφευκτη» λέει στο «Βήμα» η Ουλρίκε Τσίμερ, καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο πανεπιστήμιο Γουίντσεστερ στη Βρετανία, ειδική στα κινήματα της Ακροδεξιάς.
Για πολλούς Ρώσους οι ξένοι ευθύνονται για την εγκληματικότητα. Αλλά κάνουν λάθος. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Δικαιοσύνης, οι μη Ρώσοι πολίτες ευθύνονται για μόλις το 3% των εγκλημάτων που διαπράττονται στη Ρωσία. Παρ’ όλα αυτά, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Μοσχοβίτες ανησυχούν για τους μετανάστες περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο.
Οι αιτίες της ακροδεξιάς βίας
«Καπιταλισμός σε κρίση χωρίς εναλλακτική πολιτική»
«Πώς εξηγείτε την άνοδο του νεοναζισμού σε μια χώρα όπως η Ρωσία;» ρώτησε το «Βήμα» τον Μαρτίν Βαρσάφσκι, πρόεδρο του Ιδρύματος για την Ασφαλή Δημοκρατία, και ειδικό στην ακροδεξιά βία στη Ρωσία.
«Βλέπουμε, πράγματι, κάτι που εκ πρώτης όψεως φαίνεται παράλογο. Μετά τους 20 εκατομμύρια ανθρώπους που θυσιάστηκαν στον αγώνα κατά του ναζισμού και τον ένθερμο αντιφασισμό που επικράτησε μετά τον πόλεμο, δύσκολα θα φανταζόταν κανείς ότι οι Ρώσοι θα υπέκυπταν στην ιδεολογία που σκότωσε τόσο πολλούς συγγενείς τους. Αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα. Μόνο τους τελευταίους μήνες, ομάδες νεοναζιστών σκότωσαν 25 ανθρώπους και τραυμάτισαν περισσότερους από 150. Για ποιον λόγο; Απλώς και μόνο επειδή τα θύματα ανήκαν σε κάποια εθνοτική μειονότητα. Οι νεοναζιστές έχουν εξαπλωθεί σε όλη τη Ρωσία. Δημοσιεύουν περίπου 200 ενημερωτικά δελτία την εβδομάδα για την προώθηση της ακροδεξιάς ιδεολογίας τους» τονίζει.
Και εξηγεί: «Οι περισσότεροι αναλυτές έχουν καταλήξει σε δύο εξηγήσεις για το ανησυχητικό φαινόμενο: στην κρίση του καπιταλισμού και στην έλλειψη μιας καλύτερης εναλλακτικής πολιτικής λύσης. Η καπιταλιστική κρίση, η οποία έχει εξαπλωθεί σε όλο και περισσότερα μέρη της Ευρώπης, δεν περιορίζεται στο οικονομικό επίπεδο, στη φτώχεια και στην ανεργία. Βλέπουμε νεοναζισμό και σε πλούσιες κοινωνίες, με υψηλά ποσοστά απασχόλησης. Υπάρχουν επίσης συναισθηματικές, ψυχολογικές και πολιτισμικές πτυχές στο πρόβλημα. Περνάμε μια σοβαρή κρίση ταυτότητας, καθώς διευρύνεται το χάσμα μεταξύ εχόντων και μη εχόντων και ενισχύονται οι φυλετικές συγκρούσεις, λόγω μεγάλης μετανάστευσης».
Η έλλειψη δημοκρατικών παραδόσεων και η μεγάλη κοινωνική και οικονομική αστάθεια που ακολούθησαν το τέλος της Σοβιετικής Ενωσης άνοιξαν τον δρόμο για τις νεοναζιστικές ομάδες στη Ρωσία. «Το «σιδηρούν παραπέτασμα» μπορεί να έπεσε, αλλά στη θέση του υψώθηκαν η διαφθορά και οι μεγάλες κοινωνικές ανισότητες. Ρώσοι έφηβοι, που νιώθουν απόβλητοι της κοινωνίας, επειδή έχουν μείνει έξω από το νέο οικονομικό σύστημα, αντιδρούν με μια ακραία επιθετικότητα, που ούτε η κυβέρνηση ούτε η κοινωνία είναι προετοιμασμένες να ελέγξουν» προσθέτει ο Βαρσάφσκι.
«Οι ίδιοι οι γονείς που πασχίζουν να προσαρμοστούν στις κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές γύρω τους δεν ξέρουν πώς να ασχοληθούν με τα προβλήματα των παιδιών τους. Και όπως πρώην ακτιβιστές της οργάνωσης νεολαίας Κομσομόλ (απομεινάρι του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ενωσης) την εγκατέλειψαν για να μπουν στον κόσμο των επιχειρήσεων, έτσι πολλοί από τους νέους της Ρωσίας, εγκαταλελειμμένοι, χωρίς ελκυστικές επιλογές, έχουν στραφεί τώρα στον νεοναζισμό. Ορισμένοι πολιτικοί έχουν επίσης ευθύνες για την άνοδο της βίαιης, ξενοφοβικής συμπεριφοράς. Ο Πούτιν ενισχύει τον ρωσικό εθνικισμό για να αποσπάσει την προσοχή από προβλήματα όπως η φτώχεια» μας λέει.
Και καταλήγει: «Η αλήθεια είναι πως το σημερινό πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον στη Ρωσία έχει γίνει ιδανικό για την ανάπτυξη του νεοναζισμού. Κόμματα υπερεθνικιστών, όπως το Rodina (Πατρίδα), έχουν βρει απήχηση με σύνθημα «Να ξεβρωμίσουμε την πόλη μας από τα σκουπίδια». Και δεν εννοούν τόσο τους βρώμικους δρόμους της Μόσχας, όσο τους σκουρόχρωμους μετανάστες, και εν γένει τους ξένους που έχουν εγκατασταθεί στη Ρωσία».
Ξενοφοβία, εθνικισμός και στο βάθος πολιτική εκμετάλλευση και κρατικά κονδύλια Η κοινή γνώμη μαζί τους
Ερευνες δείχνουν ότι περισσότεροι από το 50% του πληθυσμού υποστηρίζουν την ιδέα ότι «οι Ρώσοι θα πρέπει να έχουν προνόμια έναντι των άλλων εθνοτικών ομάδων». Ενας στους δύο πιστεύει ότι οι εθνικές μειονότητες θα πρέπει να περιοριστούν ή ακόμη και να αποβληθούν από την πόλη του.
Αποκεφαλισμός on camera
Με μαχαίρια, τσεκούρια και όπλα δρουν δεκάδες νεοναζιστικά «τάγματα εφόδου» σε όλη τη Ρωσία. Το πιο ανατριχιαστικό βίντεο που έχουν ανεβάσει στο Internet δείχνει την εκτέλεση ενός τατζίκου μετανάστη. Φαίνεται καθαρά, γονατισμένος, δεμένος και φιμωμένος σε ένα δάσος, να εκλιπαρεί για έλεος τους μασκοφόρους που τελικά τον αποκεφαλίζουν μπροστά στην κάμερα.
Με χρηματοδότη την Gazprom
«Νάσι» («Ενας από εμάς») ονομάζεται το εθνικιστικό, νεολαιίστικο κίνημα του Κρεμλίνου. Εχει καταγγελθεί ότι τα πιο φανατικά από τα 100.000 μέλη συγκροτούν «τάγματα εφόδου» για την υπεράσπιση του «τσάρου» Πούτιν με βία, φραστική ή σωματική, σε όποιον τολμά να ασκήσει κριτική. Φέρεται να τα χρηματοδοτεί και η Gazprom, ο κρατικός γίγας του φυσικού αερίου.
«Μην ταΐζετε τον Καύκασο!»
Χιλιάδες πολίτες – οικογένειες, μαθητές, συνταξιούχοι, ακροδεξιοί, οπαδοί του Πούτιν αλλά και της αντιπολίτευσης – παίρνουν μέρος, κάθε Νοέμβριο, στην ετήσια εθνικιστική «Ρωσική Πορεία». Στηρίζουν την εκστρατεία «Σταματήστε να ταΐζετε τον Καύκασο!», ζητώντας να καταργηθούν οι ομοσπονδιακές επιδοτήσεις στις φτωχές πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες εκεί.
Ατιμώρητοι δολοφόνοι
Χωρίς μεγάλη δημόσια κατακραυγή και συχνά με την ανοχή της αστυνομίας, μέλη ρατσιστικών και νεοναζιστικών ομάδων ξυλοκοπούν και δολοφονούν τα θύματά τους ανενόχλητα. Τα τελευταία πέντε χρόνια έχουν σκοτώσει 350 ανθρώπους και έχουν τραυματίσει χιλιάδες, κυρίως μετανάστες από τον Καύκασο και την Κεντρική Ασία.
Τρεις φρικιαστικές ιστορίες μισαλλοδοξίας, ακραίου εθνικισμού και καθημερινής τυφλής βίας στους δρόμους και στο Διαδίκτυο
Δεν έμοιαζε με Σλάβο, τον σκότωσαν με έξι μαχαιριές στην πλάτη… Αθώος ο 15χρονος νεοναζί δολοφόνος
«Τον γιο μου τον σκότωσαν με έξι μαχαιριές στην πλάτη επειδή δεν έμοιαζε Σλάβος. Είχε καστανά μαλλιά και σκούρο δέρμα» λέει η Σβετλάνα Αϊβασιάν, μια γυναίκα από την Αρμενία, που ζει με την οικογένειά της στη Μόσχα από το 1993. «Γυρνούσε από τη δουλειά, αργά το βράδυ. Το τρένο σταμάτησε ξαφνικά –κάποιος είχε πατήσει το κουμπί έκτακτης ανάγκης. Ενα αγόρι μπήκε με φόρα στο βαγόνι και τον μαχαίρωσε, φωνάζοντας «Δόξα στη Ρωσία». Ο γιος μου πέθανε επί τόπου. Ηταν 18 ετών. Ο δολοφόνος συνελήφθη. Είναι ένας 15χρονος Ρώσος, από μια στερημένη οικογένεια. Στο σπίτι του βρήκαν νεοναζιστικά πράγματα –φωτογραφίες, βιβλία, βίντεο, σβάστικες. Ηταν μέλος της νεοναζιστικής οργάνωσης Σλαβική Ενωση. Στην πρώτη δίκη τον αθώωσαν. Κάναμε έφεση και περιμένουμε» λέει η Αϊβασιάν.
Τρεις σφαίρες για τον αδιάφθορο δικαστή
Οι «Λευκοί Λύκοι» πήραν εκδίκηση με 3 σφαίρες, δολοφονώντας τον αδιάφθορο δικαστή που είχε καταδικάσει σε βαριές ποινές νεοναζιστές και μαφιόζους. Ο 47χρονος Εντουάρντ Τσουβάσοφ έπεσε νεκρός έξω από το σπίτι του στη Μόσχα, λίγο πριν από τις 9 π.μ., καθώς έφευγε για τη δουλειά, τον Απρίλιο του 2010. Ηταν πρόεδρος στη δίκη 12 μελών της υπερεθνικιστικής ομάδας των «Λευκών Λύκων», οι οποίοι είχαν κατηγορηθεί για μια σειρά από ανατριχιαστικές δολοφονίες μεταναστών από την Κεντρική Ασία. Τα θύματα τα είχαν ξυλοκοπήσει μέχρι θανάτου ή τα είχαν μαχαιρώσει πολλές φορές. Κατέγραφαν τις δολοφονίες σε κινητά τηλέφωνα και ανέβαζαν τα βίντεο στο Internet. Ο Τσουβάσοφ τους καταδίκασε όλους έως και 23 χρόνια στη φυλακή.
Παγιδεύουν γκέι μέσω Facebook
Μέλη εξτρεμιστικών οργανώσεων παριστάνουν τους γκέι στο ρωσικό Facebook (vk.com) και κλείνουν ραντεβού με έφηβους ομοφυλόφιλους. Οταν εκείνοι εμφανίζονται, τους βασανίζουν καταγράφοντας τις αποτρόπαιες σκηνές με κάμερα. Από τα πιο φρικιαστικά είναι ένα 20λεπτο βίντεο που δείχνει νεαρούς ρώσους νεοναζιστές να έχουν πιάσει έναν 15χρονο γκέι και να τον τρομοκρατούν. Κάποια στιγμή ένας από τους βασανιστές φέρνει ένα μπουκάλι με ούρα και περιλούζει το κεφάλι του παιδιού. Μετά αρχίζουν να τον κλωτσάνε αλύπητα. Το βίντεο κόβεται εκεί. Τέτοιες επιθέσεις έχουν αυξηθεί αφότου ο Βλαντίμιρ Πούτιν πέρασε δύο νόμους που περιορίζουν τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων στη Ρωσία. Πρόσφατα ένας 23χρονος γκέι βασανίστηκε μέχρι θανάτου από ακροδεξιούς, που τον βίασαν πρώτα με τρία μπουκάλια μπίρας.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ