Από τη πρώτη στιγμή της τραγικής δολοφονίας ήθελα να γράψω. Πάντα άλλωστε η αγανάκτηση της στιγμής δίνει στην «πένα» προστιθέμενη αξία. Λίγες όμως στιγμές αργότερα θυμήθηκα τα λόγια ενός πολύ αγαπημένου μου καθηγητή στις ΗΠΑ. «Όταν οι άλλοι μιλούν, εσύ να σιωπάς. Όταν οι άλλοι γράφουν, πήγαινε για καφέ. Και τον καφέ σου θα ευχαριστηθείς και πιο δίκαιος θα είσαι στο κείμενο σου όταν αποστασιοποιηθείς χρονικά».
Αυτό που θα απασχολήσει το κείμενο είναι η γενικότερη ανομική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα όχι τα τελευταία 3 χρόνια άλλα τις τελευταίες 3 δεκαετίες…
Ως κοινωνιολόγος γαλουχήθηκα με τον ορισμό της Ανομίας κατά τον μεγάλο Durkheim. Κυρίως με αυτόν της έλλειψης κοινωνικού ήθους (Social ethic). Μίλησε επίσης για την σύγκρουση των προσωπικών δεδομένων και επιδιώξεων με αυτά της κοινωνίας. Αναρωτιέμαι πως θα χαρακτήριζε την σύγχρονη ελληνική κοινωνία… Αν είχε την υπομονή να τη ζήσει πρώτα.
Αντιλαμβάνομαι ότι η εμφάνιση της Χρυσής Αυγής με τις συγκεκριμένες καταδικαστέες φασιστικές πρακτικές μας δίνει ένα πολύ καλό κοινωνικό άλλοθι. Επιτέλους μπορούμε να δείξουμε με το δάχτυλο κάποιον (αγαπημένο εθνικό μας σπορ αυτό) και να τον στοχοποιήσουμε για όλα τα δεινά της φυλής μας.
Ημασταν άραγε τόσο αθώοι πριν την εμφάνιση της ΧΑ; Μήπως ήμασταν μια ευνομούμενη κοινωνία, με σεβασμό στην ιδιωτική και δημόσια περιουσία και ειρηνικούς τρόπους επίλυσης των κοινωνικών μας προβλημάτων; Αν ήμασταν, τότε μάλλον μεγάλωσα σε άλλη χώρα.. Διότι ακόμα θυμάμαι (αν και ήμουν μόλις 14 ετών) τα μαχαιρώματα στα εκλογικά περίπτερα της Ομόνοιας των κομμάτων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ στις εκλογές του 1985. Τα αποδίδαμε στο θυμικό μας και στο «αίμα μας που βράζει» και τα θάψαμε κάτω απ το χαλί…
Ακόμα θυμάμαι τα «ξεβρακώματα» των συνδικαλιστών των λεωφορείων σε ιδιοκτήτες το 1992. «Δίκαιο είναι το δίκιο του εργάτη» αναφωνήσαμε και συνεχίσαμε να ζούμε σαν να μη συμβαίνει τίποτα… Θυμάμαι επίσης το Πολυτεχνείο να καίγεται κάθε 17 Νοεμβρίου από «αντιεξουσιαστες» (και όχι φυσικά από εγκληματίες…) και όλη η κοινωνία σχεδόν να… καμαρώνει για την επαναστατημένη νέα γενιά.
Θυμάμαι καθηγητές να δέρνονται ανηλεώς μέσα στους χώρους των Πανεπιστημίων ή να κτίζονται οι πόρτες των γραφείων τους διότι έτσι αντιλαμβάνονται κάποιοι το άσυλο ιδεών και την Δημοκρατία. Θυμάμαι ένα μεγάλο ποσοστό συμπολιτών μας να λέει «καλά τους έκαναν» απευθυνόμενα στα θύματα της 17Ν. Δε θυμάμαι, αλλά βλέπω καθημερινά ακόμα και τώρα, συμπολίτες μας να μαχαιρώνονται για μια θέση πάρκινγκ ή να γρονθοκοπούν ο ένας τον άλλον για μια παράβαση του ΚΟΚ…
{{{ moto }}}
Ως αντιδιάστολή, θυμάμαι –και δε θα ξεχάσω ποτέ – την παρέλαση Ναζιστών μέσα από Εβραϊκή συνοικία του Σικάγο. Θυμάμαι ακόμα τα επιθετικά βλέμματα εκατέρωθεν, άλλα χωρίς να ανοίγει μύτη…
Κάποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι αυτά συμβαίνουν και αλλού. Προφανώς (αν και σε μικρότερη ένταση και όχι τόσο μαζικά). Σε καμιά προηγμένη χώρα όμως δεν υπάρχει το παράδοξο φαινόμενο να τυγχάνουν τόσο μεγάλης αποδοχής οι παραβατικές συμπεριφορές. Στην Ελλάδα θεωρείται κοινωνική καταξίωση να επιβάλλεις το «δίκαιο» σου με την πυγμή (κυριολεκτικά) με τον ίδιο τρόπο που θεωρείται (τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα) «μαγκιά» να κλέβεις την εφορία και το κράτος.
Η επιβολή δια της δύναμης μας επιστρέφει στο αρχέγονο αίσθημα της επικράτησης του ισχυρού από το οποίο ποτέ δεν απαλλαγήκαμε και μας υπερτονίζει το δήθεν επαναστατικό πνεύμα που έχουμε μέσα μας και το οποίο εκδηλώνουμε με ψευτομαγκιές καθημερινά. Είτε είναι για να επιβάλλουμε τις ιδέες μας είτε για να βρούμε ευκολότερα θέση πάρκινγκ…
Είναι άραγε να απορεί κανείς που σ αυτή τη..φιλήσυχη χώρα βρήκε πρόσφορο έδαφος η εγκληματική συμμορία της ΧΑ; Η ΧΑ και οι φασίστες της μας δίνουν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να κάνουμε κάτι που ούτε η οικονομική κρίση ούτε το Μνημόνιο κατάφερε. Να κοιτάξουμε καλά στον καθρέφτη, να δούμε την άσχημη αντανάκλαση του και να αποφασίσουμε επιτέλους να μην δίνουμε καμιά ηθική νομιμοποίηση στη βία από όπου και αν προέρχεται. Να πάψουμε να θεωρούμε ανεκτή τη βία στα φανάρια και τη βία στον εργασιακό μας χώρο. Διότι όταν κάνεις εκπτώσεις στα μικρά και καθημερινά, ολισθαίνεις ασυναίσθητα ηθικά και η συσσωρευμένη ανοχή οπλίζει χέρια ημίτρελων φανατικών.
*Ο Κωνσταντίνος Δούβλης είναι διδάκτωρ Κοινωνιολογίας – Εγκληματολογίας του University of Essex, UK, ειδικευμένος σε θέματα Αστυνόμευσης, Ασφάλειας και αντεγκληματικής πολιτικής στις ΗΠΑ (Loyola University of Chicago).
