Τοπία της ελιάς και της θάλασσας
Μπορεί η παράδοση, που όλοι μας την έχουμε συνδεδεμένη με τα δύσκολα και συχνά στερημένα χρόνια στην επαρχία, να έχει βασική ουσία της την πολυτέλεια; Αν με τον όρο «πολυτέλεια» εννοούμε την καλή ζωή, δηλαδή ό,τι αυθεντικό, ηθικό και ποιοτικό αποπνέει ένας τόπος, τότε η απάντηση υπάρχει εδώ, στο ακρογιάλι της Μεσσηνίας από τη μεριά του Ιονίου, στο «Navarino Dunes» της Costa Navarino, στα ξενοδοχεία «The Westin Resort» και «The Romanos Luxury Collection Resort». Πουθενά αλλού στην Ελλάδα, ίσως και σε μετρημένα στα δάχτυλα του ενός χεριού σημεία στον κόσμο ολόκληρο, δεν υπάρχει πιο χειροπιαστό και ανάγλυφο παράδειγμα ότι η ελληνικότητα και η παράδοση κρύβουν στην ουσία της την καλή ζωή. Δείτε την πιο μικρή λεπτομέρεια του παστελιού με το οποίο σού εύχονται «καλό βράδυ» μαζί με μια μικρή ιστορία για τη filoxenia γύρω από την Πύλο από την εποχή του Ομήρου ως σήμερα. Το παστέλι είναι παραδοσιακό κέρασμα στη Μεσσηνία και το ήξεραν καλά οι επιβάτες του τρένου που τα προμηθεύονταν από τους πλανόδιους πωλητές όταν το τρένο σταματούσε στο Ζευγολατιό, εκεί που φτιάχνουν τα καλύτερα. Αυτό το έζησε και ο καπετάν Βασίλης Κωνσταντακόπουλος που οραματίστηκε αυτόν τον γιγαντιαίο χώρο φιλοξενίας χτισμένο από πέτρα της περιοχής και λεπτομέρειες της παραδοσιακής ζωής της, δεμένο με τον μεγαλύτερο ελαιώνα, τις αμμουδιές του και τα αρχέγονα τοπία του. Είναι μοναδικό οι παίκτες του γκολφ να παίζουν σε ένα από τα καλύτερα γήπεδα στον κόσμο ανάμεσα στις γέρικες ελιές που πάντα ράβδιζαν εδώ, όπως μαρτυρούν οι πινακίδες της Γραμμικής Β που βρέθηκαν στο ανάκτορο του Νέστορα, και στη θάλασσα της «αμμουδερής» Πύλου όπως τραγουδούσε ο Ομηρος. Ο ελληνολάτρης γάλλος δημοσιογράφος Ρενέ Πυό έγραφε στη δεκαετία του 1930 στο βιβλίο του «Ελλάδα, γη αγαπημένη των θεών», ταξιδεύοντας για την Πύλο: «Το τοπίο είναι μεγαλειώδες, αξίζει να χτιστούν εδώ βίλες και ένα ξενοδοχείο για ονειροπόλους, φίλους της ηρεμίας και των μεγάλων οριζόντων». Και τώρα λειτουργεί εδώ αυτό το ξενοδοχείο της ήρεμης πολυτέλειας και των μεγάλων οριζόντων…
Στον πηγαιμό για την αμμουδερή Πύλο
Τώρα ο δρόμος για τη Μεσσηνία έγινε ακόμη πιο άνετος με το κομμάτι του νέου αυτοκινητoδρόμου που άνοιξε στα Παραδείσια. Και δεν εξαφανίστηκε η «γουρνοπούλα» και συνεχίζει να δίνει χρώμα σε αυτόν τον δρόμο. Είδαμε ένα αυτοκινούμενο όχημα με αυτό το χαρακτηριστικό για την περιοχή, κυριολεκτικά, φαγητό του δρόμου, αριστερά όπως βγαίνουμε από τον αυτοκινητόδρομο «Μορέας» (235 χλμ. από την Αθήνα) και πηγαίνουμε από τον παλιό δρόμο για το Καλό Νερό (30 χλμ. από την έξοδο). Και εξακολουθούν να υπάρχουν οι ιδιαίτερες πινελιές που χάνονται από τους γρήγορους, κλειστούς, αυτοκινητοδρόμους, όπως το Κοπανάκι με τα πέτρινα σπίτια του.
Από το Καλό Νερό ο δρόμος πιάνει την ακτογραμμή και ταξιδεύει νότια μέσα στα τοπία της ελιάς και της θάλασσας, προς Κυπαρισσία (7 χλμ.) και Φιλιατρά (8 χλμ. μετά). Μέσα στα Φιλιατρά υπάρχει η πρώτη πινακίδα για το «Navarino Dunes» που σε οδηγεί προς τον Μάραθο από τον παραλιακό δρόμο (10 χλμ.). Αυτή η θαλασσινή νότα του ελαιώνα είναι το καλύτερο προοίμιο της περιοχής. Στα τραπέζια του Νίκου Θαλασσινού στον «Αργύρη» και των Βασίλη και Γιώργου Μίγγα συναντώνται όλα τα καλά του Ιονίου, του ελαιώνα, των κήπων ανάμεσα στα ελαιόδεντρα και του αμπελότοπου γύρω από το Πυργάκι, πίσω από τους Γαργαλιάνους. Εσχάτως προέκυψαν και τα μικρά μπουκαλάκια του τσίπουρου Νταραίος από τα Φιλιατρά, που το δοκιμάσαμε με μεζέ μπακαλιαράκια τηγανητά στο ουζερί και ψητοπωλείο των Θανάση και Παναγιώτη Ρέκου.
Ο Βασίλης Μίγγας μάς υποδέχθηκε με ένα απίθανο χταπόδι στιφάδο και μας ξεπροβόδισε με την εξαιρετική καραβίδα γιουβέτσι. Ο Νίκος Θαλασσινός μαγειρεύει εκείνη την ώρα μοναδική ψαρόσουπα, αλλά αυτή τη φορά μάς εντυπωσίασε με μια πιατέλα με ψητά θαλασσινά, τον δικό του γαύρο μαρινάτο και, όπως πάντα, με τη σαλάτα του, με όλα τα χορταρικά της περιοχής, παντζάρια, πατάτες και παστό ψαράκι, τις στρογγυλές τηγανητές πατάτες, την ψητή φέτα και το ψημένο ψωμί με ελαιόλαδο. Ολα αυτά ταίριαζαν θαυμάσια με τη λευκή μαλαγουζιά του Παναγιωτόπουλου από τα αμπέλια στο Πυργάκι.
Ολα αυτά συμβαίνουν απέναντι από τη νήσο Πρώτη που κλείνει τον ορίζοντα του Ιονίου απέναντι από τον Μάραθο και μας συντροφεύει ως λίγο πιο έξω καθώς πηγαίνουμε προς Πύλο. Η Πρώτη βρίσκεται στην ατζέντα των φιλοξενουμένων στα ξενοδοχεία της «Navarino Dunes», καθώς εκεί διοργανώνονται εξορμήσεις για καταδύσεις από τη Navarino Sea, υπό την επίβλεψη της Ελένης Σιάρτα, και περιηγήσεις στη μικρή αμμουδιά, όπου υπάρχει ένα ναυάγιο, και στις βραχώδεις ακτές όπου οι παλιοί πειρατές έχουν αφήσει το «επισκεπτήριό» τους στο Γραμμένο. Στην Πρώτη καταλήγει και η διαδρομή με ποδήλατα, μία από τις πολλές εξορμήσεις που διοργανώνει η Navarino Outdoors. Οι ποδηλάτες ξεκινούν από τη Βάλτα, διέρχονται από την πλατεία των Γαργαλιάνων και κατεβαίνουν στον Μάραθο (14 χλμ. άσφαλτος), απ’ όπου περνούν απέναντι με τη βάρκα του Γιάννη Τεριζάκη (www.proticruises.gr, τηλ. 6972 316.745).
Γενικώς όλα τα αξιοθέατα της περιοχής περνούν μέσα από τις δραστηριότητες της Navarino Outdoors, η οποία έχει τη βάση της μέσα στο «The Westin Resort» (48 χλμ. από το Καλό Νερό), στην άκρη του γηπέδου του γκολφ, που τώρα από το χωριό Τραγάνα φαίνεται να «κυματίζει» στη λοφογραμμή με φόντο το πέλαγος. Αυτή η εικόνα με την Βοϊδοκοιλιά, το Παλαιόκαστρο στην άκρη του Κορυφάσιου Ακρου, τη λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας, τη Σφακτηρία, τον ελαιώνα με την Πύλο στην άκρη, είναι από τις δυνατότερες εικόνες που μπορεί να δει ο περιηγητής.

Χταπόδι στιφάδο από τον Μάραθο
Ο Βασίλης Μίγγας μαγειρεύει σπιτικά, χρησιμοποιώντας το εξαιρετικό λάδι της περιοχής. Και φυσικά η κάθε εποχή έχει τα φαγητά της, όπως τώρα η Σαρακοστή. Το χταπόδι λοιπόν έχει την τιμητική του και έτσι μελωμένο όπως το μαγειρεύει ο κ. Βασίλης έχει για χάρη του την τιμητική του και το ψωμί.

υλικά
1.200 γραμμ. χταπόδι φρέσκο,
1 κιλό κρεμμυδάκια φρέσκα ολόκληρα,
½ κεφάλι σκόρδο,
2 κουταλιές της σούπας πελτέ,
1 ποτήρι του κρασιού ξίδι,
λάδι, μπαχάρι, γαρίφαλα
πιπέρι, αλάτι

εκτέλεση
Ο κ. Βασίλης βράζει το χταπόδι στο ζουμί του. Πετά το ζουμί και τεμαχίζει το χταπόδι σε μικρά κομμάτια. Στρώνει κάτω στο τσουκάλι τα κομμένα κρεμμυδάκια (και τα φύλλα τους), από πάνω τα κομμάτια του χταποδιού και μετά όλα τα άλλα υλικά, μαζί με δύο ποτήρια νερό. Τα αφήνει να σιγοβράσουν περίπου μία ώρα.
Ενα παγκόσμιο μεσσηνιακό χωριό
Τα τοπία της ελιάς συνεχίζονται κατά κάποιον τρόπο και μέσα στην αχανή έκταση όπου σαν ένα ολόκληρο χωριό –μεσσηνιακό και παγκόσμιο ταυτοχρόνως –βρίσκονται οι δύο ξενοδοχειακές μονάδες του «Navarino Dunes», με τους πράσινους λοφίσκους του γηπέδου του γκολφ να το περιτριγυρίζουν. Οι ελιές συνεχίζονται κατά κάποιον τρόπο και στην κεντρική πλατεία του «The Westin Resort» με τα γλυπτά ελαιόδενδρα στη σκιά του πύργου, του παρατηρητηρίου, που δεσπόζει στην πλατεία, στην Agora και σε όλο τον «οικισμό». Στην αγορά υπάρχει, όπως σε κάθε χωριό που σέβεται τον εαυτό του, η εκκλησία, όπου θα γίνουν όλες οι ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας, η περιφορά του Επιταφίου και η Ανάσταση, και, όπως πάντα, απέναντι είναι τα τραπεζάκια του παραδοσιακού καφενείου και του παντοπωλείου, όπου διατίθενται τα παραδοσιακά προϊόντα της Navarino Icons: λάδι, ελιές, μέλι, πετιμέζι, παστέλι, χυλοπίτες, τσίπουρο, κρασιά.
Τα κρασιά μπορεί ο φιλοξενούμενος να τα δοκιμάσει παραδίπλα, στην «Enoteca», όπου ο σομελιέ Μάνος Κεντικελένης τον συνεπαίρνει σε ένα γοητευτικό ταξίδι στους αμπελώνες του Μοριά. Το ταξίδι αρχίζει κάπως έτσι: «Το «Κύπελλο του Νέστορα» είναι ένα αγγείο που βρέθηκε σε τάφο της νεκρόπολης της Πιθηκούσας, του σημερινού νησιού Ισκια, στη Δυτική Ιταλία. Χρονολογείται από τη Γεωμετρική Εποχή (750-700 π.Χ.). Δισκοπότηρο με επίγραμμα τριών στίχων στη Γραμμική Β’, την πρώτη γραφή στον κόσμο με συλλαβές. «Του Νέστορα το κύπελλο είναι καλό για να πίνεις. Αλλά όποιος πιει από το κύπελλο αυτό αμέσως θα καταληφθεί από την επιθυμία έρωτα για την όμορφη στεφανωμένη Αφροδίτη»». Από τους αμπελώνες της Costa Navarino στο Μουζάκι παράγονται με την οινογνωσία του Σκούρα τρία κρασιά: το λευκό (σαρντονέ με ροδίτη) και κόκκινο (καμπερνέ) «1927» και το λευκό (σαρντονέ σε βαρέλι) «Κοτύλι».
Το 1927 έγινε δίπλα στον κόλπο του Ναβαρίνου η περίφημη ναυμαχία που σήμανε την ίδρυση του νεότερου ελληνικού κράτους. Γενικώς η ιστορία είναι παρούσα στην ατμόσφαιρα και όχι μόνο με τα πολύτιμα λευκώματα των περιηγητών, τις παλιές γκραβούρες, τις ενδυμασίες και τα άρματα που εκτίθενται πολύ διακριτικά στους χώρους παραμονής των επισκεπτών του «The Westin Resort». Κυρίως είναι οι αρχαιολογικοί χώροι που το περιβάλλουν. Μερικές εκατοντάδες μέτρα πριν από την είσοδο έχουν ανασκαφεί μυκηναϊκοί τάφοι. Αυτή η εποχή περιγράφεται καλύτερα από οπουδήποτε αλλού με το μυκηναϊκό ανάκτορο (αποκαλείται του Νέστορα) στον Εγκλιανό και το μουσείο της Χώρας, με την πλουσιότερη συλλογή πινακίδων της Γραμμικής Β. Σε αυτές τις πινακίδες μνημονεύονται ιδέες περιποίησης και θεραπείας με αρωματικά λάδια που οι ειδικοί τις εφαρμόζουν στο Anazoe Spa του «The Westin Resort».
Στην κορυφή της του αρχαίου Κορυφάσιου Ακρου βρίσκεται το Παλαιόκαστρο του Ναβαρίνου. Σφύζουν οι επάλξεις από τις μνήμες, σφύζει και κάτω η ζωή στη λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας, το σπίτι χιλιάδων πουλιών, πλήθος άλλων υδρόβιων πλασμάτων αλλά και του «εξωτικού» αφρικανικού χαμαιλέοντα. Εδώ είναι το μοναδικό σημείο εκτός Αφρικής όπου ζει, όπως μοναδικός είναι ο συνδυασμός φύσης και ιστορίας σε αυτή τη γωνιά του Μοριά. Ολες οι εκφάνσεις της ζωής στη λιμνοθάλασσα παρουσιάζονται πολύ παραστατικά στο Navarino Natura Hall. Ο σεβασμός στο περιβάλλον είναι ένα από τα όσια της ιδέας της Costa Navarino που ακολουθήθηκε με ευλάβεια στα κτίσματα που σχεδίασε ο Αλέξανδρος Τομπάζης, τα οποία καταλαμβάνουν ένα πολύ μικρό κομμάτι του οικοπέδου, αλλά και στα δένδρα και στα φυτά που καλύπτουν τον μεγαλύτερο τόπο. Επειδή την αμμουδιά μπροστά στα ξενοδοχεία επισκέπτονται οι σπάνιες χελώνες Caretta Caretta για να γεννήσουν τα αβγά τους, τα φώτα είναι αόρατα από την παραλία για να μην αποπροσανατολίζουν τα χελωνάκια ώστε να φθάσουν έγκαιρα στη θάλασσα για να αρχίσουν το μακρύ ταξίδι τους που πάλι θα τα φέρει εδώ για να συνεχίσουν τη διαιώνιση, ελπίζουμε, του απειλούμενου με εξαφάνιση είδους τους.
Από τα διακεκριμένα δωμάτια με θέα τη θάλασσα βλέπεις τα κύματα του Ιονίου σαν ξαφνική παραξενιά της μικρής, αποκλειστικά δικής του, πισίνας που υπάρχει μπροστά στη διαφανή πρόσοψη. Και όταν κατεβείς από το ξύλινο μονοπάτι, εκεί που το ποτάμι που έρχεται από τα βουνά στο βάθος σμίγει με το Ιόνιο, η αίσθηση αυτής της παραλίας είναι υπέροχη, ειδικά αν κυματίζει. Τη βλέπεις μέσα στην αλισάχνη να χάνεται πίσω από τη μακρινή συστάδα των δένδρων και ξέρεις ότι συνεχίζεται στο πλάι όλης σχεδόν της διαδρομής που έκανες ερχόμενος από το Καλό Νερό, με ιδιαίτερη νότα την αμμουδιά του Λαγκούβαρδου, τη μοναδική με κύματα όπου μπορούν να ταξιδέψουν πάνω τους οι σέρφερ. Εδώ κοντά, δίπλα στη λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας, βρίσκεται μια άλλη ιδιαίτερη νότα της ακρογιαλιάς του ελαιώνα, η επίσης μοναδική παραλία της Βοϊδοκοιλιάς, ένας αμμουδερός κύκλος που θα ήταν τέλειος αν δεν έλειπε ένα μικρό τόξο για να μπορεί να εισβάλλει η θάλασσα, συχνά με πανέμορφα κύματα, και να την κάνει ακόμη πιο όμορφη και πιο ζωντανή.
Ο γύρος της υδρογείου από τραπέζι σε τραπέζι
Στο εστιατόριο «Morias», όπου σερβίρεται το πρωινό του «The Westin Resort», ο μακρύς μπουφές φαίνεται να κάνει με τις γεύσεις του τον γύρο του κόσμου. Βέβαια η αφετηρία είναι πάλι εδώ, στη Μεσσηνία, με μια αντιπροσωπευτική γεύση του τόπου, τον καγιανά, με αβγά, μεσσηνιακό παστό, τοπικό τυρί σφέλα και ψιλοκομμένο μαϊντανό. Και το ταξίδι συνεχίζεται και με άλλες ελληνικές γεύσεις όπως η μπουγάτσα με κιμά ή κρέμα ή η χορτόπιτα.
Ομως εκεί όπου το γευστικό ταξίδι πάει όντως πολύ μακριά, είναι στο εστιατόριο «Flame» που έχει ως βασικό υλικό του το κρέας «Κόμπε». Πολύ αντιπροσωπευτικό είναι το Κόμπε μπέργκερ σερβιρισμένο πάνω σε δίσκο από ξύλο ελιάς μαζί με λαχανικά. Το ειδικό μοσχαρίσιο κρέας είναι από τη μακρινή Αμερική, αλλά τα λαχανικά είναι από τον διπλανό κήπο. Το ίδιο και η παντοσύναχτη σαλάτα Flame, με χόρτα εποχής, ψητά παντζάρια, φιλέτα εσπεριδοειδών, τυρί ροκφόρ, «χώμα» ελιάς, καρύδια και πετιμέζι. Η γεύση του κήπου και γενικώς του τόπου υπάρχει σε πολλά φαγητά, όπως το κοτόπουλο ελευθέρας βοσκής αρωματισμένο με θυμάρι, λεμόνι και βασιλικό, η ανάμεικτη σαλάτα με ντομάτα «χοντροκατσαρή» και κόκκινο κρεμμύδι ή η χοιρινή πανσέτα σιγομαγειρεμένη με σταμναγκάθι, πουρέ πρασοσέλινου, ψητό πράσινο μήλο και βούτυρο φουντουκιού.
Το κάθε ταξίδι έχει νόημα όταν υπάρχει επιστροφή στην αφετηρία. Το ίδιο και το γευστικό. Και εδώ η αφετηρία υπάρχει και η επιστροφή έχει πολύ ωραία γεύση. Σε ένα παραδοσιακό σπίτι που αναπαλαίωσε η Costa Navarino στην είσοδο της Πύλου, με θέα το ηλιοβασίλεμα στον κόλπο του Ναβαρίνου και τη Σφακτηρία, οι κυρίες Λούλα και Αννα μυούν τους επισκέπτες στα μυστικά της μεσσηνιακής παραδοσιακής κουζίνας. Σε υποδέχονται εγκάρδια, με χαμόγελο και λαλαγγίδες, τηγανίτες περιχυμένες με πετιμέζι ή και τριμμένη, ξερή μυζήθρα. Μετά σηκώνουν τα μανίκια για να ετοιμάσουν τη χορτόπιτα με τη βοήθεια των επισκεπτών που στύβουν το σπανάκι, τα σέσκουλα, τα φρέσκα κρεμμυδάκια, την καυκαλήθρα, την αγγουρίτσα, τον μάραθο και ό,τι άλλο μυρωδικό χόρτο υπάρχει. Μετά προσθέτουν φέτα, λάδι, αλάτι, πιπέρι, δυο αβγά χτυπημένα και λίγο ρύζι. Τα ζυμώνουν ξανά και η γέμιση είναι έτοιμη. Στον πάτο του ταψιού απλώνουν τον μισό χυλό από καλαμποκάλευρο, νερό, αλάτι και λίγο λάδι, που έχουν ετοιμάσει, προσθέτουν τη γέμιση και τη σκεπάζουν με τον άλλο μισό. Επειτα πασπαλίζουν την πίτα με σουσάμι. Είναι έτοιμη να μπει στον φούρνο.
Οσο η χορτόπιτα θα ψήνεται στον φούρνο στους 180ο για μία ώρα, η Λούλα και η Αννα ετοιμάζουν τη γαλόπιτα με γάλα, χοντρό σιμιγδάλι, ζάχαρη, αβγά, ξύσμα λεμονιού και βανίλια, που είναι το παραδοσιακό γλυκό της Μεσσηνίας. Τη ρίχνουν και αυτή στον φούρνο και αμέσως φέρνουν τον πλάστη για να φτιάξουν τα χυλοπιτένια μακαρόνια που σερβίρονται «καμένα» με αρωματικό λίπος του παστού, ξερή μυζήθρα και κανέλα. Πριν όμως φτιάχνουν τα μακαρόνια εξαρχής, από το αλεύρι, τα αβγά, το γάλα, το αλάτι. Τα ζυμώνουν, τα κάνουν μπάλα και αφήνουν το ζυμάρι να ξεκουραστεί μισή ώρα. Μετά ανοίγουν φύλλο και το κόβουν με το μαχαίρι. Κανονικά τα απλώνουν σε ένα σεντόνι πάνω στο κρεβάτι για να ξεραθούν, αλλά τώρα τα βράζουν αμέσως και τα καίνε. Στο μεταξύ είναι έτοιμες οι πίτες και ο καγιανάς, και όλοι μαζί μπορούν να κάτσουν στο τραπέζι, όπως ακριβώς μια οικογένεια. Και αυτό είναι μια από τις μεγάλες δυνάμεις του παραδοσιακού τραπεζιού. Οι συνδαιτυμόνες δεν τρέφονται μόνο, δεν ευφραίνονται απλώς, αλλά συζητούν, επικοινωνούν και εν τέλει δένονται.
Καταρράκτες μέσα στην πολυσύνθετη φύση
Τα νερά που κατεβαίνουν προς τη λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας ακολουθούν μια μακρά πορεία, που σε ορισμένα σημεία γίνεται πολύ θεαματική. Στο περίφημο Πολυλίμνιο, οι διαδοχικοί καταρράκτες δημιουργούν ένα τοπίο σπάνιας ομορφιάς. Αλλά και ο πιο κοντινός, μοναχικός, καταρράκτης του Καλάμαρη είναι εντυπωσιακός. Μπορείς να φτάσεις εκεί, με αυτοκίνητο ή με τα πόδια, με πορεία μέσα στην αυθεντική, πολυσύνθετη, μεσσηνιακή φύση.
Μέσα στο χωριό Γιάλοβα (11 χλμ. από το Navarino Dunes) συναντάμε την πινακίδα προς Σχινόλακα, ένα χωριό με παλιά σπίτια πιο ψηλά (3 χλμ.), που μας δείχνει τη διακλάδωση αριστερά. Οταν την ακολουθήσουμε βρίσκουμε ύστερα από 1 χλμ. μιαν άλλη, στην αρχή ενός χωματόδρομου. Είναι βατός και για συμβατικά αυτοκίνητα και έπειτα από 2 χλμ. τερματίζει στην αρχή του μονοπατιού για τον καταρράκτη. Εμείς προτιμήσαμε να αφήσουμε το αυτοκίνητο στην άσφαλτο και να κάνουμε ολόκληρη τη διαδρομή ως τον καταρράκτη με τα πόδια. Κάναμε με χαλαρό και εξερευνητικό περπάτημα περίπου μιάμιση ώρα για να πάμε και να γυρίσουμε.
Ηταν μια πορεία μέσα στην άνοιξη, καθώς οι ελιές, οι λεμονιές και τα άλλα οπωροφόρα δένδρα μπλέκονται γοητευτικά με τα άγρια, όπως τους ανθισμένους ασπάλαθους. Από εκεί που τελειώνει ο χωματόδρομος, το μονοπάτι χώνεται, κυριολεκτικά, μέσα στην «άγρια» φύση, πρώτα στα καλάμια και μετά στα βάτα και στα ψηλότερα δένδρα. Τα καλάμια στην αρχή είναι πολύ χρήσιμα γιατί μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε ως στήριγμα που είναι τελικά αναγκαίο στο βρεγμένο, γλιστερό και κατηφορικό έδαφος. Γλιστερές είναι και οι πέτρες γύρω από τη λίμνη όπου πέφτει από ψηλά ο καταρράκτης, περνώντας και αυτός μέσα από την «τροπική» βλάστηση.
Επιστρέψαμε στον κεντρικό δρόμο προς Πύλο και αμέσως μετά τη Γιάλοβα (2 χλμ.) ακολουθήσαμε την πινακίδα προς Πύλα (3 χλμ.). Στην είσοδο του χωριού, κάτω από μια τεράστια χαρουπιά, υπάρχουν δύο παγκάκια, από τα οποία μπορεί να απολαύσει την πιο πανοραμική εικόνα του κόλπου του Ναβαρίνου, των νησιών που τον αγκαλιάζουν, της Βοϊδοκοιλιάς και της λιμνοθάλασσας της Γιάλοβας που σε προσκαλεί κοντά της αστράφτοντας σαν τεράστιος καθρέφτης.
Η λιμνοθάλασσα της ζωής και της ομορφιάς
Αριστερά αυτή τη φορά στον κεντρικό δρόμο της Γιάλοβας, απέναντι από την πινακίδα προς τον καταρράκτη του Καλάμαρη, υπάρχει η άλλη πινακίδα που σε οδηγεί προς Χρυσή Ακτή και Βοϊδοκοιλιά. Πιο κάτω ο δρόμος διακλαδώνεται προς Χρυσή Ακτή (3 χλμ.) και Βοϊδοκοιλιά (5 χλμ.). Ακολουθούμε τον κλάδο προς Χρυσή Ακτή και κάπου 2 χλμ. μετά υπάρχει η δεξιά η πινακίδα που δείχνει το παρατηρητήριο των πουλιών. Από εκεί νωρίς το πρωί καλύτερα ή το απόγευμα μπορείς να παρακολουθήσεις τη ζωή να σεργιανά στα ρηχά νερά, παράλληλα με το βήμα ενός ψηλόλιγνου καλαμοκανά, τον χορό του αργυροτσικνιά καθώς ψαρεύει ή ακόμη πιο σπάνια το πέταγμα των πιο φανταχτερών πουλιών της Ευρώπης, των φλαμίνγκος, που έρχονται από μακριά.
Επί χιλιετίες έφθαναν εδώ οδοιπόροι, ήρωες του Τρωικού Πολέμου, κατακτητές, στρατιώτες των μεγάλων δυνάμεων της Ευρώπης, ρομαντικοί φιλέλληνες, περιηγητές, μεταναστευτικά πουλιά. Ο πιο παράξενος ταξιδιώτης από όλους αυτούς ανήκει στο ζωικό βασίλειο και είναι ο αφρικανικός χαμαιλέοντας. Ο τρόπος που έφθασε εδώ παραμένει αξεδιάλυτο μυστήριο. Πιθανόν να τον έφεραν οι Ρωμαίοι από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, την πατρίδα του αντιβασιλέα Ιμπραήμ που έκανε την περιοχή του Ναβαρίνου ορμητήριό του, οι οποίοι είχαν αυτά τα ζώα ως κατοικίδια. Μερικές εκατοντάδες τέτοια, ακριβοθώρητα, εξωτικά ζώα ζουν τώρα στη Χρυσή Ακτή της Γιάλοβας, απέναντι από την Πύλο, στον κόλπο που κλείνουν η χερσόνησος του Κορυφάσιου με το Παλαιόκαστρο στην κορυφή, η Σφακτηρία, το Χελωνάκι και τα άλλα νησιά με τα μνημεία των Αγγλων, των Γάλλων και των Ρώσων που έπεσαν στην περίφημη ναυμαχία του Ναβαρίνου, η οποία σήμανε τη δημιουργία του νέου ελληνικού κράτους.
Ψηλά πάνω από τη λιμνοθάλασσα ορθώνεται η χερσόνησος που στεφανώνεται από το Παλαιόκαστρο, το κάστρο που έχτισαν οι Φράγκοι από το 1281 ως το 1289. Στο τέρμα του δρόμου, κάπου 2,5 χλμ. από το παρατηρητήριο των πουλιών και τις αμμουδιές του χαμαιλέοντα, απέναντι από το άκρο της Σφακτηρίας, υπάρχει πινακίδα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας που δείχνει το μονοπάτι που ανηφορίζει στο γρανιτένιο Κορυφάσιον Ακρον ως τα τείχη του Παλαιόκαστρου. Ακολουθώντας το όλο και ανοίγει η ματιά σου προς το Ιόνιο πέλαγος. Ετσι, απορροφημένος από τη θέα, φτάνεις έπειτα από περίπου μία ώρα κάτω από τους ψηλούς πύργους και τις πολεμίστρες που αναδύονται από τους πολύχρωμους, πυκνούς, μεσογειακούς θάμνους. Περιδιαβάζεις τις πολεμίστρες που βάζουν μια δαντέλα στο απέραντο γαλάζιο, μέχρι που φτάνεις στην άκρη, πάνω από τη Βοϊδοκοιλιά. Η καταπληκτική θέα της ολοστρόγγυλης παραλίας σε μαγνητίζει και έτσι αρχίζεις να κατεβαίνεις από την άλλη μεριά του κάστρου προς το μέρος της. Γρήγορα όμως καταλαβαίνεις ότι θα πρέπει να εγκαταλείψεις τη θέα της Βοϊδοκοιλιάς και να αφοσιωθείς στη σύντομη (περίπου 20 λεπτά) αλλά δύσκολη κατάβαση μέχρι να πατήσεις στα λιβάδια πρώτα και μετά στους σίγουρους αμμόλοφους με τα κέδρα και να δεις από κοντά αυτά τα φανταστικά, εγγεγραμμένα, ημικύκλια που δημιουργούν τα κύματα με τους αφρούς τους και που τα αποθέτουν στην αμμουδιά. Πλησιάζεις σε απόσταση αναπνοής αυτά τα κύματα που πριν από λίγο θαύμαζες από ψηλά τους περίτεχνους συνδυασμούς των αφρών τους προτού βρεθείς στη δροσερή αγκαλιά τους.
Περίπου στη μέση της κατάβασης περνάς από τη σπηλιά του Νέστορα, όπως τη λένε στην περιοχή. Την ανέφερε και ο Παυσανίας και οι αρχαιολόγοι βρήκαν ίχνη νεολιθικής κατοίκησης. Πήρε όμως το όνομά της από τον μυθικό βασιλιά ο οποίος «κυριαρχεί» σε όλη την περιοχή. Ο μύθος θέλει τον Ερμή να κρύβει σε αυτή τη σπηλιά τις αγελάδες που έκλεψε από τον Απόλλωνα.
Από τη Βοϊδοκοιλιά το μονοπάτι διατρέχει την ακτή της χερσονήσου που σηκώνει το κάστρο έχοντας προς τη μεριά της Γιάλοβας τη λιμνοθάλασσα. Ετσι γυρίζεις ξανά στην αφετηρία της ανάβασης (20 λεπτά).

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ