Τα γραφεία του Σωματείου Εργαζομένων Φύλαξης Ελλάδας (ΣΕΦΕ) είναι σε καθημερινή βάση γεμάτα. Εδώ έρχονται άνθρωποι που εργάζονται ως σεκιούριτι σε τράπεζες, καταστήματα, νοσοκομεία, συνοδοί σε χρηματαποστολές, στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος», σε ιδιωτικές κατοικίες κ.ο.κ. Ερχονται γιατί έχουν να καταγγείλουν κάτι ή να ενημερωθούν για ζητήματα που έχουν να κάνουν με τα δικαιώματά τους. Ανάμεσά τους και άνθρωποι που λίγα χρόνια ή ακόμη και μήνες πριν δεν είχαν ποτέ φανταστεί τον εαυτό τους με το χαρακτηριστικό μαύρο μπουφάν με τα ραμμένα διακριτικά και με ένα αλεξίσφαιρο γιλέκο που συνήθως δεν είναι συμβατό με τις διαστάσεις τους· οι περισσότεροι για να το αποκτήσουν υποχρεώθηκαν να καταβάλουν ένα ποσό ως εγγύηση, προϋπόθεση για να αναλάβουν υπηρεσία!
Περίπου 70.000 άνθρωποι αυτή τη στιγμή στη χώρα ως σεκιούριτι, σύμφωνα με το ΣΕΦΕ. Ασκούν το επάγγελμα μόνιμα ή περιστασιακά. Αρκετοί είναι άνεργοι. Και, όπως φαίνεται, ελάχιστοι μπορούν να δηλώσουν ευχαριστημένοι με τη δουλειά τους. Εργαζόμενοι που μένουν απλήρωτοι για μήνες, συμβάσεις που δεν τηρούνται, σπάσιμο των τριών βαρδιών του 24ώρου σε δύο –εξυπακούεται χωρίς την πληρωμή υπερωριών -, εταιρείες που εμφανίζουν ως νόμιμο εκπρόσωπο κάποιον υπερήλικο τρόφιμο γηροκομείου ώστε, ακόμη και αν αποκαλυφθούν οι παρανομίες τους, ουσιαστικά να μην μπορεί να επιβληθούν κυρώσεις, άλλες εταιρείες που ανήκουν σε απόστρατους αξιωματικούς της ΕΛ.ΑΣ. εξασφαλίζοντας έτσι ασυλία για τη δραστηριότητά τους. Είναι ο κόσμος των εταιρειών φύλαξης στην Ελλάδα, λένε όσοι τον γνωρίζουν από μέσα, με ή χωρίς κρίση, η οποία απλώς επιδείνωσε αυτά τα φαινόμενα.
«Ισως ακριβώς και λόγω των δυσκολιών που υπάρχουν σήμερα παρουσιάζει τέτοια κινητικότητα το επάγγελμα. Αγγελίες για δουλειά και θέσεις εργασίας υπάρχουν. Το ζήτημα είναι υπό ποιες συνθήκες θα βρεθείς να δουλεύεις. Κατά κάποιον τρόπο αντιμετωπίζουμε όλα τα προβλήματα που έχουν και οι καθαρίστριες, απλώς σε αυτό το επάγγελμα η πλειονότητα είναι άντρες» λέει ο Παναγιώτης, ο οποίος έχει περίπου δέκα χρόνια στον χώρο.
Οπως συμβαίνει και στις εταιρείες που ασχολούνται με τον καθαρισμό μεγάλων κτιρίων και εγκαταστάσεων (σε αρκετές μάλιστα περιπτώσεις διατηρούν ταυτόχρονα υπηρεσίες καθαρισμού και σεκιούριτι), μεγάλο κομμάτι του πελατολογίου των εταιρειών που προσφέρουν υπηρεσίες φύλαξης είναι οργανισμοί και φορείς του Δημοσίου. «Η επίκληση των οφειλών από το Δημόσιο είναι από τις αγαπημένες «καραμέλες» των εργοδοτών» σχολιάζει ο Βασίλης Χατζηδάκης, ο οποίος εργάζεται ως υπάλληλος σεκιούριτι για πολλά χρόνια. «Πρόσφατα έφυγα από εταιρεία που είχε αναλάβει τη φύλαξη μεγάλου νοσοκομείου της Αθήνας. Απασχολούσε περίπου 30 άτομα για αυτή τη δουλειά. Ημασταν απλήρωτοι για μήνες δεχόμενοι την εξήγηση ότι το νοσοκομείο οφείλει στον εργολάβο χρήματα. Τελικά ενημερωθήκαμε από τη διοίκηση του νοσοκομείου ότι η εταιρεία σεκιούριτι είχε εξοφληθεί κανονικά».
Λίγες εξαιρέσεις
Η γενική εντύπωση που επικρατεί είναι ότι, πέρα από δύο-τρεις εταιρείες που αποτελούν το ελληνικό παρακλάδι πολυεθνικών και όπου οι νόμιμες (αλλά κουτσουρεμένες λόγω μνημονίων) αποδοχές καταβάλλονται κανονικά και στην ώρα τους, οι κακές συνθήκες εργασίας και οι προβληματικές πληρωμές είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση στον κλάδο. «Μάλιστα, επειδή το τελευταίο διάστημα έχουν εισέλθει αρκετοί καινούργιοι άνθρωποι στο επάγγελμα, δημιουργούνται περισσότερες ευκαιρίες στους «αεριτζήδες» του χώρου. Υπάρχουν συγκεκριμένες εταιρείες που αφήνουν το προσωπικό τους απλήρωτο ελπίζοντας ότι ο εργαζόμενος θα φύγει χωρίς να διεκδικήσει τα δεδουλευμένα και ύστερα θα αντικατασταθεί από τον επόμενο που θα κάνει το ίδιο» εξηγεί ο πρόεδρος του ΣΕΦΕ Γιώργος Σκανιακός. «Κάποιοι άλλοι εμφανίζονται ακόμη πιο θρασείς αφού προσλαμβάνουν με την προϋπόθεση πως θα καθυστερούν στις πληρωμές τους –κάτι που ανακοινώνουν στον εργαζόμενο –για ένα τρίμηνο. Συνήθως τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα. Δυστυχώς, με τις συνθήκες φόβου που επικρατούν παντού, είναι δύσκολο να πείσεις τον εργαζόμενο να προχωρήσει σε μια καταγγελία. Κάποιοι φοβούνται ότι θα στιγματιστούν και δεν θα βρίσκουν πουθενά δουλειά. Η Επιθεώρηση Εργασίας δεν έχει ούτε το προσωπικό ούτε πολλές φορές τη διάθεση να κάνει κάτι για όλα αυτά».
Πριν από λίγες εβδομάδες ο τελικός Κυπέλλου του μπάσκετ σημαδεύτηκε από σοβαρά επεισόδια. Η διακοπή, η εκκένωση του γηπέδου από τους θεατές που ακολούθησε, η μετέπειτα παρέμβαση του υπουργού Δημόσιας Τάξης που ζήτησε ένορκη διοικητική εξέταση για τις παραλείψεις της Αστυνομίας είναι γνωστά. Αυτό που δεν είναι τόσο γνωστό είναι ότι οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που εργάστηκαν ως σεκιούριτι εκείνη την ημέρα στο γήπεδο του Ελληνικού «το κάναμε χωρίς ασφαλιστική κάλυψη, απλά και μόνο για ένα μεροκάματο και με το δέλεαρ του να δούμε το παιχνίδι» λέει ο «Λάμπρος», ένας από τους τυχερούς – άτυχους της συγκεκριμένης ημέρας. Δηλώνει προσωρινός στον χώρο, «όσο όμως δεν βρίσκω κάτι καλύτερο, τουλάχιστον η φύλαξη σε αθλητικές αναμετρήσεις είναι ένας τρόπος να γυρίσεις με κάποια χρήματα σπίτι σου».
Η εξαπάτηση ξεκινάει από την κατάρτιση
Σύμφωνα με όσα προβλέπει η νομοθεσία, προκειμένου να μπορεί να εργαστεί κανείς νομίμως ως σεκιούριτι απαιτείται η σχετική άδεια, για την οποία απαραίτητη προϋπόθεση είναι η παρακολούθηση κάποιων μαθημάτων σε Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης. «Κοστίζουν από 350 ως 600 ευρώ» εξηγεί ο κ. Σκανιακός. «Και εδώ όμως τίθεται το ζήτημα της αξιοπιστίας καθώς έχουν εμφανιστεί και περιπτώσεις ΚΕΚ που, χωρίς να συνεργάζονται με το Κέντρο Μελετών Ασφαλείας, φορέα που υπάγεται στο υπουργείο Δημόσιας Τάξης, διοργανώνουν τα σχετικά μαθήματα. Ετσι βρίσκονται άνθρωποι να έχουν πληρώσει αυτά τα χρήματα και να καταλήγουν με ένα χαρτί που δεν προσφέρει κανένα επαγγελματικό δικαίωμα» προσθέτει. Ο πρόεδρος του ΣΕΦΕ στέκεται παράλληλα σε άλλο ένα ζήτημα που απασχολεί κυρίως τους παλαιότερους στον κλάδο. Με βάση τα ισχύοντα, η άδεια που λήγει πριν από τον Οκτώβριο του 2013 μπορεί να ανανεωθεί αυτόματα για άλλη μία πενταετία. Για όσους θα ακολουθήσουν προβλέπονται εξετάσεις με θεματολογία αρκετά περίπλοκη –περιλαμβάνει, π.χ., πολλή νομική ορολογία. «Ειδικά για τους μεγαλύτερους ανθρώπους που έχουν μεν δεκαετίες εργασίας στην πλάτη τους αλλά έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που κάθησαν τελευταία φορά στα θρανία αυτός μπορεί να είναι ένας έμμεσος τρόπος να εξοβελιστούν από τον κλάδο» εκτιμά ο κ. Σκανιακός.
Σύμφωνα με όσα προβλέπει η νομοθεσία, προκειμένου να μπορεί να εργαστεί κανείς νομίμως ως σεκιούριτι απαιτείται η σχετική άδεια, για την οποία απαραίτητη προϋπόθεση είναι η παρακολούθηση κάποιων μαθημάτων σε Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης. «Κοστίζουν από 350 ως 600 ευρώ» εξηγεί ο κ. Σκανιακός. «Και εδώ όμως τίθεται το ζήτημα της αξιοπιστίας καθώς έχουν εμφανιστεί και περιπτώσεις ΚΕΚ που, χωρίς να συνεργάζονται με το Κέντρο Μελετών Ασφαλείας, φορέα που υπάγεται στο υπουργείο Δημόσιας Τάξης, διοργανώνουν τα σχετικά μαθήματα. Ετσι βρίσκονται άνθρωποι να έχουν πληρώσει αυτά τα χρήματα και να καταλήγουν με ένα χαρτί που δεν προσφέρει κανένα επαγγελματικό δικαίωμα» προσθέτει. Ο πρόεδρος του ΣΕΦΕ στέκεται παράλληλα σε άλλο ένα ζήτημα που απασχολεί κυρίως τους παλαιότερους στον κλάδο. Με βάση τα ισχύοντα, η άδεια που λήγει πριν από τον Οκτώβριο του 2013 μπορεί να ανανεωθεί αυτόματα για άλλη μία πενταετία. Για όσους θα ακολουθήσουν προβλέπονται εξετάσεις με θεματολογία αρκετά περίπλοκη –περιλαμβάνει, π.χ., πολλή νομική ορολογία. «Ειδικά για τους μεγαλύτερους ανθρώπους που έχουν μεν δεκαετίες εργασίας στην πλάτη τους αλλά έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που κάθησαν τελευταία φορά στα θρανία αυτός μπορεί να είναι ένας έμμεσος τρόπος να εξοβελιστούν από τον κλάδο» εκτιμά ο κ. Σκανιακός.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
