Δεν είναι μικρή υπόθεση να απασχολείς τους αναγνώστες για περισσότερο από 50 χρόνια και σπανίως να τους απογοητεύεις. Ο Τζον Λε Καρέ, ο δημιουργός του Τζορτζ Σμάιλι, εμφανίστηκε στη λογοτεχνία το 1961. Πριν από ακριβώς μισό αιώνα εξέδωσε το πιο εμβληματικό κατασκοπευτικό μυθιστόρημα «Ο κατάσκοπος που γύρισε από το κρύο» εγγράφοντας με τρόπο αξεπέραστο τους παράλληλους κόσμους του Ψυχρού Πολέμου στην ανθρώπινη συνθήκη και τη σύγχρονη λογοτεχνία.
Το Τείχος του Βερολίνου μας άφησε χρόνους, καινούργια μέτωπα αναδύθηκαν, ο κόσμος άλλαξε όμως ο ίδιος επιμένει να τον παρακολουθεί με το παρατηρητικό και υποψιασμένο βλέμμα του ανθρώπου των μυστικών υπηρεσιών που κάποτε υπήρξε -οι σκοτεινές όψεις της οικονομικής παγκοσμιοποίησης αλλά και οι νέες μορφές τρομοκρατίας έγιναν τα όψιμα πεδία της έμπνευσής του. Σήμερα είναι 82 ετών, παραμένει λογοτεχνικά παραγωγικός και (όποτε χρειάζεται) πολιτικά παρεμβατικός. Τον Μάιο του 2013 πρόκειται να κυκλοφορήσει (Viking Press) το εικοστό τρίτο μυθιστόρημά του με τον τίτλο «A Delicate Truth» –«Μια λεπτή αλήθεια» σε ελεύθερη απόδοση.
Από το Γιβραλτάρ στην Κορνουάλη
Το μυθιστόρημα έχει στο κέντρο του μια μυστική αντιτρομοκρατική επιχείρηση με την κωδική ονομασία «Άγρια ζωή» (Wildlife) και διαδραματίζεται (μεταξύ 2008 και 2011) στο Γιβραλτάρ, μια από τις τελευταίες υπερπόντιες κτήσεις της άλλοτε βρετανικής αυτοκρατορίας, και στην Κορνουάλη, την νοτιοδυτική εσχατιά της Γηραιάς Αλβιώνος που βρέχεται από τον Ατλαντικό –εκεί μάλιστα κατοικεί και ο ίδιος ο συγγραφέας. Σκοπός της συγκεκριμένης επιχείρησης είναι η απαγωγή ενός εμπόρου όπλων και «υψηλής σημασίας» οπαδού της Τζιχάντ.
Ένας φιλόδοξος βρετανός υπουργός Εξωτερικών, ο επιστήθιος φίλος του που ασχολείται με συμβάσεις αμυντικών εξοπλισμών και ένας σκιώδης πράκτορας της CIA (και της ευαγγελικής ακροδεξιάς) εμπλέκονται σε αυτή την υπόθεση που τελικά θα στοιχειώσει τον προσωπικό γραμματέα του υπουργού. Ο τελευταίος, ονόματι Τόμπι Μπελ, θα κληθεί να επιλέξει ανάμεσα στην αλήθεια και το καθήκον όταν η δική του αμφιλεγόμενη δράση διασταυρωθεί με αυτήν του Σερ Κρίστοφερ Πρόμπιν, ενός βετεράνου διπλωμάτη που έχει γίνει το «κόκκινο τηλέφωνο» του υπουργού.
Όλα αυτά μέσα σε ένα όργιο φημών για ιδιωτικούς στρατούς, εταιρικούς ανταγωνισμούς, δωροδοκίες και εκτεταμένη διαφθορά. Κοντά σε αυτά υπάρχει πάντοτε η μάχη ανάμεσα στο καλό και το κακό, τα έντονα ηθικά διλήμματα, η ενοχή, η προδοσία και (τουλάχιστον) ένα ερωτικό ειδύλλιο –λίγοι συγγραφείς μπορούν να εξισορροπήσουν αυτά τα πράγματα σε μια αφήγηση με ελεγχόμενη δράση και φροντισμένη γλώσσα.
Από τον Καύκασο στο Αμβούργο
Η σχέση του Τζον Λε Καρέ με τον κινηματογράφο είναι μακρά και στις περισσότερες περιπτώσεις επιτυχημένη. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η ατμοσφαιρική μεταφορά στη μεγάλη οθόνη του μυθιστορήματός του «Κι ο κλήρος έπεσε στον Σμάιλι» από τον σουηδό σκηνοθέτη Τόμας Άλφρεντσον. Εννέα βιβλία του έχουν γίνει ταινίες (πέραν των τηλεοπτικών σειρών) και αναμένεται μια δέκατη μέσα στο 2013.
Ο σπουδαίος ολλανδός φωτογράφος και καλός σκηνοθέτης Άντον Κόρμπιν (ας θυμηθούμε το «Control» (2007) για τον Ιαν Κέρτις των Joy Division αλλά και τον «Αμερικάνο» (2010) με πρωταγωνιστή τον Τζορτζ Κλούνεϊ) ολοκλήρωσε τα γυρίσματα της τρίτης ταινίας του που βασίζεται στο μυθιστόρημα του Τζον Λε Καρέ «Α Most Wanted Man» (2008) –στα ελληνικά κυκλοφορεί με τον τίτλο «Ο Νο1 καταζητούμενος» από τις εκδόσεις Bell/ Χαρλένικ Ελλάς. Πρόκειται για μια ιστορία που εκτυλίσσεται στο Αμβούργο, έχει φόντο του τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» και βασικό πρωταγωνιστή έναν βασανισμένο ρωσοτσετσένο λαθρομετανάστη που κουβαλά ένα μυστηριώδες παρελθόν και εγείρει υποψίες (κατά τα φαινόμενα είναι μουσουλμάνος) ότι βρίσκεται σε «εντεταλμένη» ριζοσπαστική υπηρεσία.
Η διανομή των ρόλων είναι –για μια ακόμη φορά –ενδιαφέρουσα. Ο Φίλιπ Σίμορ Χόφμαν υποδύεται στην ταινία τον Γκίντερ Μπάχμαν, τον «καλό» πράκτορα των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών που συγκροτεί με τον Γουίλιαμ Νταφόε (τον ιδιοκτήτη μιας βρετανικής τράπεζας ονόματι Τόμι Μπρου) και την Ρέιτσελ ΜακΆνταμς (την δικηγόρο Άναμπελ Ρίχτερ που αγωνίζεται για τα ανθρώπινα δικαιώματα) μια συμμαχία υπεράσπισης του Ίσα Καρπόφ (Γκριγκόρι Ντομπρίγκιν) την ώρα που μαίνεται ένας πόλεμος αντικατασκοπείας ανάμεσα σε Η.ΠΑ., Μεγάλη Βρετανία και Γερμανία που δεν υπολογίζει τις παράπλευρες απώλειες των αθώων.
Μια νέα ελληνική έκδοση 43 χρόνια μετά
Το πρώτο μυθιστόρημα του Ντέιβιντ Κόρνγουελ (όπως είναι το πραγματικό όνομα του συγγραφέα) που κυκλοφόρησε ποτέ στην Ελλάδα ήταν το «Μια μικρή πόλη στη Γερμανία» από τις εκδόσεις «Γρηγόρη» το 1970. Στην αγγλική γλώσσα τυπώθηκε το 1968. Οι εκδόσεις «Καστανιώτη» ετοιμάζονται να εκδώσουν και πάλι (μέσα στο 2013) αυτό το καλογραμμένο κατασκοπευτικό θρίλερ με τον τίτλο «Μια μικρή γερμανική πόλη» σε νέα μετάφραση της Ιλάειρας Διονυσοπούλου.
Το μυθιστόρημα τοποθετείται στη Βόννη στα τέλη της δεκαετίας του 1960. Ένας κατώτερος υπάλληλος της Βρετανικής Πρεσβείας γίνεται καπνός έχοντας αρπάξει κάποια σημαντικά έγγραφα. Ο Άλαν Τέρνερ που εργάζεται στο βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών αναλαμβάνει τη διαλεύκανση της υπόθεσης. Υποψιάζεται ότι ο εξαφανισμένος είναι μυστικός πράκτορας των Γερμανών. Το παρελθόν όμως επιφυλάσσει σκοτεινές αποκαλύψεις που αφορούν τη σχέση ορισμένων μεγαλοβιομηχάνων της Δυτικής Γερμανίας με το ναζιστικό καθεστώς.
