Μακράν από συναισθηματικές, κομματικές ή ιδεολογικές δεσμεύσεις, μια ορθολογική ανάλυση που να καλύπτει κατά το δυνατόν τα ουσιώδη χαρακτηριστικά της σύνθετης πολιτικής πραγματικότητας που βιώνομε οδηγεί στην επιλογή Αναστασιάδη για την προεδρία της Δημοκρατίας. Και το ευτυχέστερο σενάριο για την Κύπρο είναι η εκλογή του από τον πρώτο γύρο. Για δυο κυρίως μείζονα διακυβεύματα, συγκεκριμένα την οικονομία και το κυπριακό, μια ψυχρή πολιτική εκτίμηση δείχνει τον Αναστασιάδη ως τον ηγέτη που έχει το κόκαλο όσο και την κοινωνική στήριξη να πάρει τις κρίσιμες αποφάσεις που χρειάζεται ο τόπος και να σταθεί να τις υλοποιήσει. Το γιατί από τον πρώτο γύρο θα το εξετάσομε στο τέλος.
Ο Αναστασιάδης, συγκριτικά με τους άλλους υποψηφίους, βρίσκεται πλησιέστερα προς αυτό που, με κοινωνικούς κυρίως όρους, θα ονόμαζα κοινωνικό κέντρο, ένα χώρο ευρύτερο από τη συμβατική μεσαία τάξη που τείνει προς ορθολογικές προσεγγίσεις της πραγματικότητας κι αποτελεί συνήθως τη ραχοκοκαλιά μιας υγιούς κοινωνίας.
Εχοντας ο ίδιος επίγνωση της ανάγκης εκσυγχρονισμού του κράτους κι έχοντας και το κόκαλο να αναλάβει την ευθύνη συναινετικών αποφάσεων όπως έδειξε επί υπουργίας Καζαμία ως αντιπολίτευση, θα έχει και την απαραίτητη στήριξη ενός πλειοψηφικού κοινωνικού κέντρου για να προχωρήσει στις τομές που χρειάζεται η κυπριακή οικονομία. Επιπλέον, ως εκ της αδιαμφισβήτητης αξιοπιστίας του στον ευρωπαϊκό χώρο, θα είναι σε καλύτερη θέση να επιτύχει τη στήριξη της ΕΕ για έξοδο της χώρας μας από την οικονομική κρίση.
Στον βαθμό που ευσταθούν τα πιο πάνω, ο Αναστασιάδης θα είναι σε καλύτερη θέση να αξιοποιήσει τις δυνατότητες του φυσικού αερίου τόσο για την ανάκαμψη της οικονομίας όσο κυρίως για να το χρησιμοποιήσει ως καταλύτη για την επίλυση του κυπριακού. Δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει τα ενδεχόμενα επικίνδυνων περιπλοκών στην προσπάθεια αξιοποίησης του φυσικού αερίου χωρίς λύση (Βλ. τελευταία Εκθεση του γγ των ΗΕ και πρόσφατη δήλωση του αμερικανικού ΥπΕξ). Ούτε μπορεί κανείς να αγνοήσει ότι το φυσικό αέριο, με μια συνετή πολιτική θετικού αθροίσματος από μιαν αξιόπιστη και αποτελεσματική διπλωματία, μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μια βιώσιμη διαρκή λύση επανένωσης της Κύπρου. Οπως είναι δύσκολο να αγνοήσει κανείς ότι, χωρίς την ανεμπόδιστη αξιοποίηση του φυσικού αερίου σε σύντομο χρόνο, θα περιοριστούν δραστικά οι δυνατότητες ανάκαμψης της οικονομίας.
Σε ό,τι αφορά ιδιαίτερα στην πορεία επίλυσης του κυπριακού, ενόψει της έκδηλης εξάντλησης των ορίων των «κυπριακής ιδιοκτησίας» συνομιλιών, ο Αναστασιάδης βρίσκεται εκ του εμφανούς σε καλύτερη θέση από τους άλλους υποψηφίους να αξιοποιήσει την ευρωπαϊκή και ευρύτερα τη διεθνή διπλωματία σε μια διαδικασία που να οδηγεί τελικά σε απευθείας συνεννόηση με την Τουρκία. Μια διαδικασία τύπου «Οσλο» ή «Μεγάλης Παρασκευής» με μιαν αποτελεσματική μεσολάβηση των ευρωπαίων εταίρων μας, ιδιαίτερα αυτή την περίοδο που η ΕΕ δείχνει τάσεις αναθέρμανσης της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας, φαίνεται να είναι η μόνη πλέον εναλλακτική επιλογή για την επίτευξη μιας συμφωνημένης διευθέτησης. Μπροστά σε αυτή τη σύνθετη και συνάμα ρευστή πραγματικότητα, η Κύπρος χρειάζεται πρωτίστως μιαν αξιόπιστη ηγεσία, ικανή να πάρει αποφάσεις και να αναλάβει ευθύνες. Μια τέτοια ηγεσία θα έχει στο πλευρό της ένα πλειοψηφικό κοινωνικό κέντρο στο εσωτερικό καθώς και την ευρύτερη δυνατή στήριξη από τη διεθνή κοινότητα.
Τώρα, γιατί η εκλογή Αναστασιάδη από τον πρώτο γύρο.
Ξεκινώντας ανάποδα, εκλογή του στον δεύτερο γύρο θα συσπειρώσει γύρω του ολόκληρο τον πέραν του ΑΚΕΛ χώρο δημιουργώντας μια πανίσχυρη πλειοψηφία στην οποία θα έχουν αισθητή παρουσία οι δυνάμεις που ενδιαιτώνται στον χώρο του εθνικιστικού λαϊκισμού. Με μια τέτοια παρουσία προστιθέμενη στην αίσθηση της δύναμης, το κυβερνητικό μέτωπο που θα προκύψει θα είναι επιρρεπές στην ανάπτυξη αυταρχικών και, εν πάση περιπτώσει, μισαλλόδοξων τάσεων. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, θα επωμιστούν πραγματικά δύσκολο ρόλο ο Αναστασιάδης και η φιλελεύθερη αστική δεξιά του Δημοκρατικού Συναγερμού για να χαλιναγωγήσουν τον εθνικιστικό λαϊκισμό και να αμβλύνουν τις πολιτικές και κοινωνικές εντάσεις.
Εκλογή όμως του Αναστασιάδη από τον πρώτο γύρο με ένα ποσοστό της τάξης του 50% θα αναδιαμορφώσει προς ριζικά διαφορετικές κατευθύνσεις το πολιτικό σκηνικό. Πρώτον, θα λήξει η στρεβλωτική της πολιτικής ζωής παρουσία του λεγόμενου «ενδιάμεσου» χώρου. Οι δυνάμεις του λαϊκιστικού εθνικισμού πιθανότατα θα συσπειρωθούν στην εθνικιστική πέραν της κεντροδεξιάς αντιπολίτευση. Στον βαθμό που θα εμπεδωθεί αυτός ο διαχωρισμός, θα ωθείται το κυβερνητικό μέτωπο να σταθεροποιηθεί στον χώρο του κοινωνικού κέντρου. Αυτό θα του επιτρέπει μια διαλεκτική σχέση τόσο με τις δυνάμεις που θα βρίσκονται στα δεξιά του όσο κυρίως με τις δυνάμεις στα αριστερά του, δηλ. το ΑΚΕΛ. Μια τέτοια εξέλιξη θα δίνει στο κυβερνητικό μέτωπο ένα εξισορροπητικό και σταθεροποιητικό ρόλο, πράγμα που θα ενισχύσει τελικά τη συναινετική δημοκρατία. Επιπλέον, έχοντας ο νέος πρόεδρος στήσει ξανά γέφυρες επικοινωνίας με ένα ανασυνταγμένο μ.Χ (μετά-Χριστόφια) ΑΚΕΛ, θα έχει μεγαλύτερη ευχέρεια χειρισμών σε όλες τις μεγάλες προκλήσεις με προεξάρχουσα τη λύση του κυπριακού.
* Ο Χρυσόστομος Περικλέους είναι ερευνητής-συγγραφέας. Εχει επιμεληθεί το συλλογικό έργο, Κυπριακή Δημοκρατία: 50 Χρόνια επώδυνη πορεία. Εκδ. Παπαζήση.
