Το 2001 το πρώτο Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ) εγκαινιάστηκε από τον τότε πρωθυπουργό κ. Κώστα Σημίτη. Ισως πρόκειται για το μοναδικό… αρκτικόλεξο στην ιστορία της ελληνικής δημόσιας διοίκησης που για τους πολίτες δεν παραπέμπει αυτομάτως σε ταλαιπωρία. Πάνω από δέκα χρόνια μετά ο θεσμός που κατά καιρούς διαφημίστηκε ως πιλότος και για το υπόλοιπο Δημόσιο ακολουθεί μάλλον τη γενικότερη εικόνα παρακμής των υπηρεσιών του. Λιγότερο προσωπικό, ελλείψεις σε υλικοτεχνική υποδομή και ταυτόχρονα αυξημένες αρμοδιότητες για έναν θεσμό που εξυπηρετεί περίπου 2,5 εκατομμύρια ανθρώπους τον χρόνο.
Η αναμονή στο ΚΕΠ του Συντάγματος, το μεγαλύτερο της χώρας, δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλη. Παρ’ όλα αυτά οι εργαζόμενοι στα γκισέ δεν προλαβαίνουν κυριολεκτικά να σηκώσουν κεφάλι, καθώς οι εξυπηρετούμενοι παραμένουν για λίγη ώρα μπροστά τους, εναλλάσσονται όμως συνεχώς. Εδώ εξυπηρετούνται περίπου 180.000-190.000 άνθρωποι κάθε χρόνο, οι οποίοι έρχονται για επικυρώσεις, πιστοποιητικά γέννησης, βεβαιώσεις γνησίου υπογραφής και κάθε άλλου είδους διοικητική πράξη.
Ως πριν από δύο χρόνια στο συγκεκριμένο ΚΕΠ εργάζονταν περίπου 50 άτομα, σε πρωινή και απογευματινή βάρδια. Αυτή τη στιγμή, αφού πλέον δεν υπάρχουν συμβασιούχοι, έχουν απομείνει περίπου 30. «Την ίδια στιγμή οι διοικητικές πράξεις αρμοδιότητας των ΚΕΠ έχουν ξεπεράσει τις 1.100, όταν ο θεσμός ξεκίνησε ήταν περίπου 600. Από τα ΚΕΠ περνούν διαδικασίες που σχετίζονται με φορολογικά, ληξιαρχικά, εργασιακά, στρατολογικά και άλλου είδους θέματα. Πρόσφατα είχαμε το παράδειγμα τα πανεπιστήμια να στέλνουν σε εμάς φοιτητές και γονείς για μεταγραφές, μια διαδικασία που δεν προβλέπεται να γίνει μέσω ΚΕΠ» λέει η κυρία Μαρία Σανταμούρη, υπάλληλος σε ΚΕΠ του δήμου της Αθήνας. Αναφέρει μάλιστα και το σουρεαλιστικό παράδειγμα «γυναίκας που ήρθε εδώ για βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής για τον γιο της που νοσηλευόταν σε νοσοκομείο, καθώς οι διοικητικές υπηρεσίες του νοσοκομείου την παρέπεμψαν εδώ. Υπάρχει γενικά η εντύπωση πως τα ΚΕΠ είναι αυτό στο οποίο μπορούν να φορτώνονται όλες οι δουλειές του Δημοσίου» συμπληρώνει.
Οποια και να είναι η άποψη των υπαλλήλων για τον φόρτο εργασίας τους, το σίγουρο είναι ότι σε μεγάλο μέρος των πολιτών επικρατεί ακόμη η άποψη πως το ΚΕΠ είναι ένα «μέρος που θα κάνεις τη δουλειά σου γρήγορα και χωρίς άγχος, το αντίθετο από ό,τι συμβαίνει στις περισσότερες άλλες δημόσιες υπηρεσίες» λέει ο Παναγιώτης, ένας από τους πολίτες που βρέθηκαν εκείνη την ημέρα στο ΚΕΠ του Συντάγματος. Την ίδια στιγμή οι υπάλληλοι του ΚΕΠ στο Σύνταγμα παρατηρούν ότι «και οι πολίτες τον τελευταίο καιρό εκνευρίζονται όλο και πιο εύκολα, αποτέλεσμα ίσως και της γενικότερης συγκυρίας», όπως λέει η Αγγελική, η οποία έχει να αντιμετωπίσει καθημερινά «τόσο τις ανάγκες των πολιτών όσο και ορισμένες υπηρεσίες όπως οι ΔΟΥ, που δεν είναι πάντα συνεργάσιμες. Πάντως ακόμη υπάρχει εκτίμηση στον θεσμό. Πιστεύω πως αυτό έχει να κάνει και με το γεγονός ότι η εκπαίδευση των υπαλλήλων βασίστηκε ακριβώς στη λογική να είναι όσο το δυνατόν πιο εξυπηρετικοί προς τους πολίτες».
Συνολικά αυτή τη στιγμή στη χώρα λειτουργούν περίπου 1.150 ΚΕΠ, με τον αριθμό των υπαλλήλων σε αυτά να μην ξεπερνά τους 2.800. Αυτό σημαίνει ότι πολλά από τα ΚΕΠ σε αραιοκατοικημένα μέρη της επαρχίας λειτουργούν με έναν ή κανέναν υπάλληλο, μόνο για κάποιες ημέρες της εβδομάδας. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων Εργαζομένων στα ΚΕΠ κ. Κωνσταντίνο Βώνο, κομβικό σημείο για την υποβάθμιση του θεσμού «ήταν ο «Καλλικράτης», ο οποίος βέβαια συνέπεσε με την οικονομική κρίση. Αυτή τη στιγμή ο θεσμός πατάει σε δύο βάρκες, χωρίς να γίνονται πάντα σαφή τα όρια των αρμοδιοτήτων και των στόχων. Την ίδια στιγμή που το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης μεταφέρει νέες αρμοδιότητες στα ΚΕΠ, οι δήμαρχοι φροντίζουν, συχνά ανεπίσημα, να αποσπούν ανθρώπους από τα ΚΕΠ και να τους τοποθετούν σε άλλες υπηρεσίες. Εχει παρατηρηθεί το φαινόμενο υπάλληλοι των ΚΕΠ να εργάζονται στα δημοτολόγια, σε άλλες διοικητικές υπηρεσίες των δήμων, ακόμη και ως μετρητές σε δημοτικές εταιρείες ύδρευσης. Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, αρκετά ΚΕΠ της χώρας θα βάλουν λουκέτο».
«Εδώ και κάποια χρόνια ο θεσμός έχει αφεθεί στην τύχη του. Φορτώνεται συνέχεια με καινούργιες αρμοδιότητες, χωρίς να υπάρχει αντίστοιχη ενημέρωση και εκπαίδευση των εργαζομένων» λέει η κυρία Μαίρη Κιάσσου, εργαζόμενη στο ΚΕΠ Αμπελοκήπων. Παραδέχεται ότι το ωράριο των έξι ωρών ημερησίως δεν είναι από τα πλέον επίπονα, «όμως ό,τι και να συμβεί εδώ είναι μια δουλειά που θα φύγεις «σκασμένος» στο τέλος της ημέρας. Και βέβαια δεν είναι λίγες οι φορές που η εγκύκλιος για κάποια καινούργια διαδικασία που θα γίνει μέσω ΚΕΠ έρχεται μόλις το μεσημέρι της προηγούμενης ημέρας, κάτι που σημαίνει επιπλέον δουλειά στο σπίτι και πολλές φορές τελικά δυσκολίες στο να εξυπηρετηθούν οι πολίτες σωστά και άμεσα».
Θεσμοί «στα χαρτιά»
Σπατάλες, ελλείψεις και αναχρονισμοί
Είτε μιλάμε για τα μεγάλα ΚΕΠ των αστικών κέντρων είτε για τα μικρότερα της Περιφέρειας, γενική εντύπωση είναι ότι λόγω των πιεσμένων οικονομικών των δήμων φαινόμενα όπως χαλασμένα φωτοτυπικά και παλιοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές πολλαπλασιάζονται, την ίδια στιγμή που κάποιες δαπάνες που θα μπορούσαν να λείπουν συνεχίζονται και αυξάνονται.
«Ενα παράδειγμα σπατάλης είναι η ιστορία του ΑΜΚΑ. Στο δικό μας ΚΕΠ καταναλώνουμε σχεδόν ένα πακέτο χαρτί την ημέρα μόνο και μόνο για να τυπώνουμε αντίγραφα που αναγράφουν τον συγκεκριμένο αριθμό τον οποίο ζητούν τα ασφαλιστικά ταμεία από τους ασφαλισμένους, κάτι που θα μπορούσαν εύκολα να βρουν ηλεκτρονικά» λέει ο κ. Βυώνης που εργάζεται στο ΚΕΠ της οδού Ακαδημίας.
«Το πιο βασικό είναι να επεκταθεί όσο το δυνατόν γίνεται η ψηφιακή επικοινωνία μεταξύ των υπηρεσιών» λέει από την πλευρά της η προϊστάμενη στο ΚΕΠ του Συντάγματος. «Ακόμη και τώρα αναγκαζόμαστε να επικοινωνούμε ταχυδρομικά ή διά ζώσης με υπηρεσίες όπως, π.χ., είναι το υπουργείο Μεταφορών. Θεσμοί όπως η ψηφιακή υπογραφή έχουν μείνει «στα χαρτιά». Το αποτέλεσμα είναι ο χρόνος εξυπηρέτησης των πολιτών να καθυστερεί, ενώ εμείς ξοδεύουμε εργατοώρες που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν πολύ καλύτερα».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ