Tο εναρκτήριο λάκτισμα για την εφαρμογή του θεσμού της «Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών», βάσει του οποίου ένα εκατομμύριο πολίτες από ολόκληρη την Ευρώπη θα μπορούν να συστρατεύονται σχετικά με κάποιο ζήτημα που θεωρούν σημαντικό και να ζητούν από την Επιτροπή να αναλάβει δράση σε σχέση με αυτό, δόθηκε σήμερα από τις Βρυξέλλες.
Τον εν λόγω θεσμό παρουσίασαν κατά τη διάρκεια ειδικής Ημερίδας οι αντιπρόεδροι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρος Σέφκοβιτς και Γιώργος Παπαστάμκος.
Ο θεσμός της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών (ΕΠΠ) θεσπίστηκε με τη Συνθήκη της Λισαβόνας. Θα επιτρέπει σε ένα εκατομμύριο πολίτες από το ένα τέταρτο τουλάχιστον των κρατών μελών της ΕΕ να ζητήσουν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις για νομοθετικές πράξεις σε τομείς στους οποίους η Επιτροπή έχει την σχετική εξουσία.
Ο κανονισμός που διέπει τις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες πολιτών εκδόθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2011. Ωστόσο, κατόπιν αιτήματος ορισμένων κρατών μελών που χρειάσθηκαν περισσότερο χρόνο για τη σύσταση των μηχανισμών βεβαίωσης των δηλώσεων υποστήριξης, οι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα να δρομολογήσουν ΕΠΠ μόνον από την 1η Απριλίου 2012
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σύμφωνα με τον Κανονισμό για την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών είναι αρμόδιο για την οργάνωση των Δημοσίων Ακροάσεων των αιτημάτων που κατορθώνουν να συγκεντρώνουν 1 εκατομμύριο υπογραφές από τουλάχιστον 7 διαφορετικά κράτη μέλη.
Οπως τονίζεται σε σχετική ανακοίνωση που εκδόθηκε σήμερα στις Βρυξέλλες η καταχώριση των πρωτοβουλιών συνιστά καίριο αρχικό στάδιο της όλης διαδικασίας. Από τη στιγμή της καταχώρισης, η επιτροπή πολιτών θα έχει στη διάθεσή της 12 μήνες για τη συγκέντρωση των αναγκαίων δηλώσεων υποστήριξης από τουλάχιστον επτά κράτη μέλη.
Ο ελάχιστος απαιτούμενος σε κάθε κράτος μέλος αριθμός υπογραφόντων θα πρέπει να είναι ίσος προς τον αριθμό των βουλευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που εκλέγονται στο αντίστοιχο κράτος μέλος επί 750. Κάθε πολίτης με δικαίωμα ψήφου στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (σήμερα, σε όλα τα κράτη μέλη το σχετικό όριο τίθεται στο 18ο έτος της ηλικίας, με εξαίρεση την Αυστρία, όπου τίθεται στο 16ο έτος) μπορεί να ταχθεί υπέρ μιας πρωτοβουλίας πολιτών.
Ο αριθμός των δηλώσεων υποστήριξης πρέπει να βεβαιώνεται από τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών. Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα έχει στη διάθεσή της τρεις μήνες για να εξετάσει την πρωτοβουλία και να αποφασίσει τι συνέχεια θα δώσει.
Η Επιτροπή θα συναντά τους διοργανωτές, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να εξηγήσουν λεπτομερώς τα θέματα που θίγονται στην πρωτοβουλία τους. Οι διοργανωτές θα έχουν επίσης την ευκαιρία να παρουσιάσουν την πρωτοβουλία τους σε δημόσια ακρόαση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Ακολούθως, η Επιτροπή θα εκδίδει ανακοίνωση στην οποία θα εξηγεί τα συμπεράσματά της επί της πρωτοβουλίας, τις ενέργειες στις οποίες σκοπεύει, ενδεχομένως, να προβεί, καθώς και το σκεπτικό της.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως υπογραμμίζει σε ανακοίνωσή της κατέβαλε «εργώδεις προσπάθειες προκειμένου η όλη διαδικασία να είναι όσο το δυνατόν απλούστερη για τους πολίτες και ταυτόχρονα να διασφαλίζονται τα εχέγγυα που είναι απαραίτητα προκειμένου να μην καταχωρίζονται πρωτοβουλίες οι οποίες είναι προδήλως καταχρηστικές, επιπόλαιες, κακόβουλες, αντίθετες στις ευρωπαϊκές αξίες ή εκτός του πεδίου αρμοδιοτήτων της Επιτροπής». Επίσης, έχουν θεσπισθεί ρυθμίσεις με στόχο τη δέουσα προστασία των δεδομένων των πολιτών που τάσσονται υπέρ τέτοιων πρωτοβουλιών.
Παρουσιάζοντας τον νέο ευρωπαϊκό θεσμό ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Μάρος Σέφκοβιτς έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Νιώθω ιδιαίτερη ικανοποίηση, διότι, έπειτα από τόσες σκληρές προσπάθειες και μακρά αναμονή, οι Ευρωπαίοι θα μπορούν επιτέλους να δρομολογούν «πρωτοβουλίες πολιτών», ζητώντας την καταχώρισή τους στον δικτυακό τόπο της Επιτροπής. Προσωπικά, ανυπομονώ πολύ να δω τι είδους ιδέες πρόκειται να προτείνουν οι πολίτες.»
«Πρόκειται για ένα άνευ προηγουμένου βήμα διεύρυνσης της συμμετοχικής δημοκρατίας. Οι πολίτες θα έχουν πλέον στα χέρια τους ένα ισχυρό εργαλείο που θα τους επιτρέπει να επηρεάζουν την ατζέντα των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων. Ελπίζω ότι ο συγκεκριμένος θεσμός θα ενθαρρύνει επίσης την ανάπτυξη ενός πραγματικού ευρωπαϊκού «δήμου», με την αρχαία έννοια της λέξης, καθώς πολίτες από διάφορες χώρες θα συστρατεύονται για τη συζήτηση ζητημάτων που έχουν μεγάλη σημασία για καθέναν από αυτούς.»
Από πλευράς Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ο Γ.Παπαστάμκος υπογράμμισε ότι «η θέσμιση της Πρωτοβουλίας των Ευρωπαίων Πολιτών συνιστά ένα καινοτόμο ενωσιακό εγχείρημα αυξημένων προσδοκιών για την ευρωπαϊκή δημόσια γνώμη, απροσδιόριστου, ωστόσο, αντικτύπου για τη δικαιοπαραγωγική λειτουργία της ΕΕ». Ανέφερε επίσης ότι «συμβάλλει στη συγκρότηση μιας «ευρωπαϊκής δημόσιας σφαίρας» από την οποία δύναται να εκκινήσει μία εκ των κάτω προς τα άνω»θεμελίωση του ενωσιακού οικοδομήματος».
Κατά τον Αντιπρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου «οι πολίτες των 27 κρατών μελών προσ-καλούνται και προ-καλούνται να αναπτύξουν προ-νομοθετική πρωτοβουλία, σφυρηλατώντας κατά τρόπο άμεσο και απτό την ευρωπαϊκή τους ταυτότητα».
Ο Γ. Παπαστάμκος επεσήμανε τον ρόλο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την εγγραφή της Πρωτοβουλίας των Ευρωπαίων Πολιτών στη Συνθήκη της Λισαβόνας. Ο Έλληνας Αντιπρόεδρος τόνισε ότι «η ουσιώδης συνεισφορά των Μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατέστησε το θεσμό περισσότερο «φιλικό», απλό και λιγότερο γραφειοκρατικό για τους Πολίτες ».
Σε σχέση με τις «υψηλές» προσδοκίες που καλλιεργούνται από οργανωμένες εκφάνσεις της κοινωνίας των πολιτών σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών, ο Γ. Παπαστάμκος τόνισε ότι «οφείλουμε σε κάθε περίπτωση να εξηγήσουμε στους Πολίτες που επιθυμούν να αναλάβουν Πρωτοβουλίες ότι το δικαίωμά τους αυτό καλείται:
»Πρώτον να υπακούει στις αρχές, στις αξίες και στο κεκτημένο της Ένωσης, και δεύτερον να κινείται στο πλαίσιο των προκαθορισμένων αρμοδιοτήτων που έχουν εκχωρήσει τα κυρίαρχα Κράτη Μέλη στην ΕΕ. Το εν λόγω δικαίωμα δεν υποκαθιστά τον ρόλο των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, αλλά εντάσσεται συμπληρωματικώς στο υφιστάμενο πλαίσιο της δικαιοπαραγωγικής λειτουργίας της».
