Στρίβοντας για Ασία, ξέχασε την Ευρώπη

Ενοχλημένοι είναι ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα και οι σύμβουλοί του στον Λευκό Οίκο για την «άδικη κριτική», όπως την ονομάζουν, που ασκούν εναντίον τους οι λεγόμενοι σοβαροί Ρεπουμπλικανοί, οι οποίοι τους κατηγορούν ότι εγκαταλείπουν την Ευρώπη και τη Ρωσία και στρέφουν την εξωτερική πολιτική τους προς τον ευρύτερο ασιατικό χώρο δίχως να έχουν εξασφαλίσει σοβαρούς και αξιόπιστους μηχανισμούς στην περιοχή, προκαλώντας ταυτόχρονα προβλήματα στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Πηγές καλά ενημερωμένες βεβαιώνουν ότι η «ασιατική στροφή» στην κατεύθυνση της εξωτερικής πολιτικής της Αμερικής έγινε χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και, όπως ήταν επόμενο, προκάλεσε αντιδράσεις στον στενό κύκλο της υπουργού Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον. Σημειώνουν σχετικά ότι η υπουργός απέφυγε ως σήμερα να υιοθετήσει δημόσια αυτή τη στροφή, απέφυγε να αναφερθεί καν στο θέμα κατά την πρόσφατη κατάθεσή της στο Κογκρέσο και, αντίθετα, διαβεβαίωσε τους Ευρωπαίους σε τρεις διεθνείς συναντήσεις ότι «η υποστήριξη της Ευρώπης και ειδικά της ΕΕ αποτελεί πάντοτε πρώτη προτεραιότητα της πολιτικής Ομπάμα». Αν δεν υπήρξε εκ μέρους της κάποια δημόσια αντίδραση, αυτό πρέπει να αποδοθεί στην επιφυλακτικότητα που κρίνει ότι πρέπει να δείξει εν όψει των εκλογών του Νοεμβρίου και της πιθανότητας να καταλάβει εκείνη τη θέση του αντιπροέδρου σε νέα κυβέρνηση Ομπάμα.

Κυβερνητικές πηγές κατηγορούν τον «κύκλο Μπέικερ – Σκόουκροφτ» ότι αυτός υποδαυλίζει τις αντιδράσεις. Ο Τζέιμς Μπέικερ, υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Τζορτζ Μπους (πατέρα), και ο Μπρεντ Σκόουκροφτ, σύμβουλος και στους προέδρους Μπους και Φορντ, είναι εκφραστές της ακραίας συντηρητικής γραμμής των Ρεπουμπλικανών απέναντι στην Κίνα, στο Βιετνάμ, στο Πακιστάν και στη Βόρεια Κορέα. Με τον πρέσβη, πρώην αντιπρόσωπο των ΗΠΑ στον ΟΗΕ Τζον Μπόλτον και μέσω της «Wall Street Journal» υποστηρίζουν μονίμως ότι η εγκατάλειψη της Ευρώπης και της Ρωσίας από τον πρόεδρο Ομπάμα είναι «λάθος που θα πληρώσει (η Αμερική) όταν σε μία δεκαετία το πολύ» η κρίση στις σχέσεις της με την Κίνα θα φθάσει σε σημείο έκρηξης. Τότε «δεν θα έχουμε συμμάχους», προειδοποιεί ο διπλωμάτης.

Αμερικανός διπλωμάτης ο οποίος μόλις επέστρεψε στην Ουάσιγκτον ύστερα από πολύχρονη υπηρεσία σε χώρες της Απω Ανατολής δήλωσε την περασμένη Κυριακή στο δίκτυο του ABC, ανώνυμα όπως συνηθίζεται τελευταία, ότι η «στροφή προς την Ασία» την οποία διακήρυξε τον Ιανουάριο ο πρόεδρος Ομπάμα μάλλον προβλήματα δημιουργεί στις σχέσεις της Ουάσιγκτον όχι μόνο με το Πεκίνο αλλά και με το Τόκιο, τη Σεούλ και τη Μανίλα. Την επομένη στην ιστοσελίδα του (συντηρητικού) πολιτικού οργανισμού «Politico» ένας σχολιαστής σημείωνε πως οι ελπίδες του Λευκού Οίκου ότι η Ιαπωνία θα προχωρήσει σε εξοπλιστικά προγράμματα – σαν αντίβαρο στους εξοπλισμούς της Κίνας – είναι εντελώς αβάσιμες επειδή δεν υπάρχουν διαθέσιμα κονδύλια «ούτε για εκσυγχρονισμό της αστυνομίας και της ακτοφυλακής, ούτε και για τον αντιτρομοκρατικό μηχανισμό».

Ο πρόεδρος Ομπάμα αρχίζει μεθαύριο μια περιοδεία σε Νότια Κορέα, Φιλιππίνες και Ιαπωνία, και ο Λευκός Οίκος από τώρα προετοιμάζει την κοινή γνώμη αλλά και το Κογκρέσο ότι δεν πρέπει να περιμένουν κάτι σημαντικό από τις συνομιλίες του.

Η Ευρώπη δεν έδειξε να ενοχλείται από την αποστασιοποίηση που επιχειρεί ο Ομπάμα. Αν υπάρχει κάποιος Ευρωπαίος που αδημονεί και ανησυχεί για τη «στροφή» της Ουάσιγκτον προς την Ασία – πέρα από τους Ανατολικούς, οι οποίοι «βλέπουν» πάλι την απειλή της Ρωσίας – αυτός είναι ο Αντερς Φογκ Ράσμουσεν. Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ δεν έκρυψε την «απογοήτευσή» του για την υποβάθμιση του ευρωπαϊκού βραχίονα της Συμμαχίας. Σε δύο πρόσφατες συνεντεύξεις του στην Ουάσιγκτον και στις Βρυξέλλες διαβεβαίωσε ότι «η πολεμική πανοπλία της Συμμαχίας είναι πλήρης, τέλεια και πάντοτε σε ετοιμότητα». Στην υπουργική διάσκεψη όμως, παρουσία και του αμερικανού υπουργού Αμυνας Λίον Πανέτα, άφησε να εκδηλωθεί η ανησυχία του. Δήλωσε ότι αποτελεί «μόνιμη και στρατηγική φροντίδα του να διατηρείται μια στρατιωτική ισορροπία ώστε να εξασφαλίζεται η όλη πολιτική ασφαλείας του ΝΑΤΟ» – περιλαμβανομένης της Ευρώπης φυσικά.

Αλλά οι αναλυτές του ΝΑΤΟ διαπίστωσαν ότι τα εξοπλιστικά κονδύλια του αμερικανικού προϋπολογισμού του 2014-2020 προορίζονται για οπλικά συστήματα και μέσα επικοινωνίας τα οποία δεν εξυπηρετούν την Ευρώπη. Το «Jane’s» του Δεκεμβρίου αποκάλυψε ότι ούτε τα αεροσκάφη ούτε τα πολεμικά που θα προστεθούν στους στόλους της Αμερικής σχετίζονται με τα «προβλήματα άμυνας και ασφάλειας» της Ευρώπης.