Οι δανειστές της χώρας φρόντισαν να επιβάλουν στην πράξη την άποψή τους ότι η Ελλάδα δεν χρειάζεται εκλογές. Οι εκπρόσωποι της Τρόϊκας, πίεσαν την κυβέρνηση (κυρίως τον υπουργό Οικονομικών κ. Ευάγγελο Βενιζέλο) και πέτυχαν να περικοπούν κατά 70 εκατ. ευρώ περίπου οι εκλογικές δαπάνες. Αυτό καθιστά προβληματική τη διενέργεια των προσεχών εκλογών, γεγονός που έρχεται να προστεθεί στα «ευρήματα» των δημοσκοπήσεων με βάση τα οποία, στις παρούσες συνθήκες, κανένα κόμμα δεν μπορεί να πετύχει αυτοδυναμία, ενώ δεν θα πρέπει να αποκλείεται και το ενδεχόμενο οι «αντιμνημονιακές δυνάμεις» να έχουν την αυξημένη πλειοψηφία στη σύνθεση της Βουλής.
Η περικοπή των εκλογικών δαπανών που έγινε, όπως αναφέρουν πληροφορίες που έχει στη διάθεσή του «Το Βήμα», χωρίς να έχει καν ενημερωθεί ο αρμόδιος υπουργός Εσωτερικών κ. Τάσος Γιαννίτσης, σημαίνει, κατ’ αρχάς, ότι δεν θα δοθούν καν τα εκλογικά επιδόματα στους δικαστικούς και τους υπαλλήλους του υπουργείου Εσωτερικών που είναι επιφορτισμένοι με τη διενέργεια των εκλογών, κάτι που είναι απολύτως βέβαιον ότι θα ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων. Τα εκλογικά επιδόματα για τους υπαλλήλους των ΟΤΑ έχουν ενσωματωθεί στο βασικό μισθό, ενώ για τους δικαστικούς και τους υπαλλήλους του υπουργείου Εσωτερικών έφθαναν ως και τα 1.500 ευρώ.
Δεύτερον, θα μειωθεί στα απολύτως απαραίτητα το «εκλογικό υλικό» (κάλπες, ψηφοδέλτια κ.λπ), καθώς επίσης και η πληρωμή του τηλεοπτικού χρόνου για την παρουσίαση των προγραμμάτων των πολιτικών κομμάτων.
Τρίτον, θα επέλθει «μαχαίρι» στην εκλογική αποζημίωση των κομμάτων, η οποία το 2009 έφθασε τα 4,5 εκατ. ευρώ. Ήδη, ο υπουργός Εσωτερικών κ. Τάσος Γιαννίτσης, με υπόμνημά του προς την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, έχει ζητήσει η εκλογική αποζημίωση να μη χορηγείται κάθε φορά που διενεργούνται εκλογές αλλά μία φορά κάθε τέσσερα χρόνια, που είναι ο χρόνος θητείας της Βουλής, και να μειωθεί κατά 30%.
Περίπου 120 εκατ. ευρώ το κόστος των εκλογών
Οι εκλογές πάντως είναι μία ακριβή διαδικασία: Η αναμέτρηση του 2009 κόστισε στον έλληνα φορολογούμενο 118 εκατ. ευρώ, ποσό στο οποίο δεν περιλαμβάνεται η τακτική χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων, που ξεπερνά τα 40 εκατ. ευρώ το χρόνο. Αν ληφθεί υπόψη ότι η Τρόϊκα άφησε στα ταμεία του κράτους περίπου 70 εκατ. ευρώ για τη διενέργεια των εκλογών, είναι προφανές ότι οι εκλογές δαπάνες των προσεχών εκλογών θα είναι μειωμένες περίπου κατά 40%.
Ευρείες ανακατατάξεις στη σύνθεση της νεάς Βουλής.
Οι εκλογές όμως, που, σύμφωνα με τα έως τώρα δεδομένα, θα διενεργηθούν στα τέλη Απριλίου, εκτιμάται ότι θα επιφέρουν σοβαρές ανακατατάξεις στη σύνθεση της νέας Βουλής, ενώ κανένα κόμμα, υπό τις παρούσες συνθήκες, δεν πρόκειται να υπερβεί τον «πήχη της αυτοδυναμίας» που θέτει ο εκλογικός νόμος. Αυτό επιτείνεται με δεδομένο ότι είναι απαγορευτική και η επίτευξη προεκλογικής συνεργασίας των πολιτικών κομμάτων, καθώς με βάση το εκλογικό σύστημα με το οποίο θα διενεργηθούν οι εκλογές, σ΄ αυτήν την περίπτωση, ακόμη και αν ο συνασπισμός κομμάτων κερδίσει την πλειοψηφία, θα έχει σημαντική απώλεια εδρών.
Συγκεκριμένα, οι προσεχείς εκλογές -μετά την μη κατάθεση και ψήφιση από τη Βουλή του νέου εκλογικού νόμου που είχε υποσχεθεί η κυβέρνηση το ΠαΣοΚ-, θα διεξαχθούν με το «νόμο Παυλόπουλου», ο οποίος ψηφίσθηκε από την κυβέρνηση της ΝΔ. Ο «νόμος Παυλόπουλου» προβλέπεται «μπόνους» 50 εδρών, αντί 40 του «Νόμου Σκανδαλίδη», υπέρ του πρώτου κόμματος ενώ οι υπόλοιπες 250 έδρες μοιράζονται κατά απόλυτα αναλογικό τρόπο σε όλα τα κόμματα που ξεπερνούν το 3%, το οποίο συνιστά το όριο για την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση των σχηματισμών που συμμετέχουν στις εκλογές.
Η αύξηση του «μπόνους» για το πρώτο κόμμα από 40 σε 50 έδρες, κατεβάζει το ποσοστό που απαιτείται για την επίτευξη της αυτοδυναμίας και ενισχύει ταυτόχρονα το πρώτο σε ψήφους κόμμα. Έτσι, το ασφαλές ποσοστό για την επίτευξη αυτοδυναμίας, που σημαίνει ότι σε κάθε περίπτωση το πρώτο κόμμα θα εκλέξει 151 βουλευτές, «κατεβαίνει» από 41,5% που ήταν με το «Νόμο Σκανδαλίδη» στο 39,5%. Μειώνεται, δηλαδή, κατά περίπου 2%. Αυτό λειτουργεί ενισχυτικά για το πρώτο κόμμα το οποίο αυξάνει τον αριθμό των εδρών του.
Με το «νόμο Παυλόπουλου», από την άλλη πλευρά, το ποσοστό για την εξασφάλιση της ασφαλούς αυτοδυναμίας, το οποίο συνιστά, κατά τους εκλογολόγους τον αποκαλούμενο «πήχη της αυτοδυναμίας», μπορεί να υποχωρήσει από 39,5% γύρω στο 37%. Αυτό, όμως, δεν εξαρτάται από τα ποσοστά των κομμάτων – ακόμη και με μία ψήφο διαφορά από το δεύτερο, το κόμμα που έρχεται πρώτο σε ψήφους μπορεί να εξασφαλίσει αυτοδυναμία -, αλλά από τρείς βασικούς παράγοντες:
Πρώτον, από το πόσα κόμματα τελικά θα «σπάσουν» το φράγμα του 3% και θα κατορθώσουν να εισέλθουν στη Βουλή. Ο περιορισμός της «χαμένης ψήφου» και η είσοδος περισσοτέρων κομμάτων στο Κοινοβούλιο δυσχεραίνει την αυτοδυναμία. Ήδη, με βάση τα ευρήματα των τελευταίων δημοσκοπήσεων ο αριθμός των κομμάτων που θα αποκτήσουν διαβατήριο για τη νέα Βουλή, από τέσσερα που είναι σήμερα θα γίνουν έξι ή ακόμη και επτά ή οκτώ. Με αμετάβλητη τη δύναμη όλων των άλλων κομμάτων, η είσοδος, ή μη, έκτου κόμματος στο Κοινοβούλιο προσθέτει ή αφαιρεί τέσσερις έδρες από τη δύναμη του πρώτου κόμματος, το οποίο με επίδοση κοντά στο 39,5% εξασφαλίζει αυτοδυναμία με τον «νόμο Παυλόπουλου» και πεντακομματική κοινοβουλευτική σύνθεση.
Δεύτερον, ο «πήχης της αυτοδυναμίας» δεν επηρεάζεται άμεσα ούτε από το ποσοστό της αποχής, τα λευκά ή τα άκυρα ψηφοδέλτια. Η αποχή, όπως και τα λευκά και τα άκυρα ψηφοδέλτια δεν προσμετρώνται βέβαια στην κατανομή των κοινοβουλευτικών εδρών και έτσι φαινομενικώς αφήνουν «αδιάφορα» τα μεγάλα κόμματα. Ωστόσο, αν στις προσεχείς εκλογές επιβεβαιωθεί η πρόβλεψη των ειδικών για μικρότερη συμμετοχή σε σχέση με το 2009, λόγω και της γενικότερης απαξίωσης του πολιτικού συστήματος, τούτο μπορεί να ευνοήσει τα μικρότερα κόμματα. Κι αυτό γιατί, αν προσέλθουν στις κάλπες λιγότεροι ψηφοφόροι, ο απαιτούμενος αριθμός ψήφων για να μπουν τα μικρότερα κόμματα στη Βουλή μπορεί να μειωθεί ακόμη και κάτω από τις 200.000, γεγονός που τους επιτρέπει να σπάσουν ευκολότερα το φράγμα του 3% και να εισέλθουν στη Βουλή.
Τρίτον, από το ποιο θα είναι αθροιστικά το ποσοστό των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής. Έτσι, αν τα κόμματα που μείνουν εκτός Βουλής συγκεντρώσουν αθροιστικά ποσοστό περί το 2,5%, τότε για να επιτευχθεί ο στόχος της αυτοδυναμίας το πρώτο κόμμα θα πρέπει να καταγράψει εκλογική δύναμη που να υπερβαίνει πανελλαδικά το 39,5%. Στην περίπτωση όμως που η αθροιστική δύναμη την οποία θα καταγράψουν τα μικρότερα κόμματα εμφανιστεί σε υψηλότερα επίπεδα, ο «πήχης της αυτοδυναμίας»μπορεί να υποχωρήσει δύο και πλέον εκατοστιαίες μονάδες.
Ανέφικτη η αυτοδυναμία με βάση τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων
Με άλλα λόγια, ο «πήχης της αυτοδυναμίας» υποχωρεί όσο αυξάνονται τα ποσοστά της «χαμένης ψήφου», δηλαδή της προτίμησης προς κόμματα που δεν θα λάβουν κοινοβουλευτικό «εισιτήριο». Αντιστοίχως, ο περιορισμός της «χαμένης ψήφου» και η είσοδος περισσοτέρων κομμάτων στο Κοινοβούλιο δυσχεραίνει την αυτοδυναμία. Έτσι, λοιπόν, αν το αθροιστικό ποσοστό των πολιτικών κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής θα κυμανθεί από 7% ως 9% – στις εκλογές του 2009 ήταν 4,5% -, τότε το ποσοστό αυτοδυναμίας κατεβαίνει γύρω στο 37%.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, τα ποσοστά τα οποία συγκεντρώνουν σήμερα τα δύο μεγάλα κόμμα, με βάση τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων, δεν επαρκούν για να υπερβούν τον«πήχη της αυτοδυναμίας», γεγονός που σημαίνει ότι η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες είναι αμφίβολο αν θα επιφέρει τελικά κυβερνητική σταθερότητα η οποία διασφαλίζεται με το σχηματισμό ισχυρής και αυτοδύναμης κυβέρνησης.
