Με τον συσχετισμό δυνάμεων να ευνοεί συντριπτικά την
Ανγκελα Μέρκελ, οι Ευρωπαίοι ηγέτες συναντώνται την Τετάρτη για δεύτερη φορά μέσα σε τέσσερις ημέρες στις Βρυξέλλες για να δώσουν μια πειστική απάντηση στο ερώτημα αν η ευρωζώνη και το ευρώ έχουν τη δυνατότητα να επιβιώσουν ή όχι.
Οι τελευταίες πληροφορίες από τη Ρώμη είναι ενθαρρυντικές, καθώς φαίνεται ότι ο ιταλικός συνασπισμός συμφώνησε να ακολουθήσει τις γαλλογερμανικές «συμβουλές» και να εφαρμόσει τα μέτρα λιτότητας ακόμη και σε ό,τι αφορά την αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης.
Δεν αποκλείεται, πάντως, η σύνοδος κορυφής να ανακοινώσει εν τέλει μια συμφωνία-πλαίσιο, που δεν θα καθορίζει επακριβώς ούτε το ποσοστό του ελληνικού κουρέματος ούτε τη «δύναμη πυρός» του EFSF.
Η νεότερη εξέλιξη που ανοίγει τον δρόμο για μια ουσιαστική συμφωνία στην κρισιμότερη σύνοδο κορυφής στην ιστορία της ευρωζώνης, είναι η δήλωση του ηγέτη της Λέγκας του Βορρά
Ουμπέρτο Μπόσι το βράδυ της Τρίτης ότι
«εν τέλει καταλήξαμε σε συμφωνία, τώρα να δούμε τι θα πει η Ευρωπαϊκή Ενωση».
Ο κυβερνητικός εταίρος του Σίλβιο Μπερλουσκόνι εννοεί ότι συμφώνησε στο αίτημα της ΕΕ (διάβαζε του Βερολίνου) για περισσότερη λιτότητα (για να μην έχουν προφανώς και οι Ιταλοί την τύχη των Ελλήνων). Ως γνωστόν, ο Μπόσι είχε καταστήσει σαφές στον Μπερλουσκόνι ότι η αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης στα 67 έτη θα σημάνει την πολιτική αυτοκτονία εκείνου που θα την ανακοινώσει.
Ολα δείχνουν ότι η ιταλική πλευρά θα εμφανιστεί στις Βρυξέλλες «τοις κείνων ρήμασι πειθόμενη» – όπως άλλωστε εμφανίζεται εδώ και 18 μήνες και η ελληνική αποστολή, με τη διαφορά ότι οι Ιταλοί δεν έχουν προλάβει ακόμη να δείξουν αν έχουν συνέπεια λόγων και έργων. Το σίγουρο είναι ότι θα έχουν να αντιμετωπίσουν – όπως όλοι οι εταίροι άλλωστε – μια πανίσχυρη Ανγκελα Μέρκελ. Διότι η γερμανίδα καγκελάριος – κι αυτή είναι η δεύτερη μεγάλη εξέλιξη των τελευταίων ωρών – κατάφερε να μετατρέψει την ευρωπαϊκή κρίση σε ευκαιρία για να κατισχύσει πολιτικά στο εσωτερικό της χώρας της!
Εως χθες οι Ευρωπαίοι διαπίστωναν ότι ενώ στα ευρωπαϊκά τραπέζια η Μέρκελ παίζει εν ου πακτοίς, στη Γερμανία είναι οιονεί όμηρη των νεοφιλελεύθερων και ευρωσκεπτικιστών κυβερνητικών εταίρων της αλλά και των κομμάτων της αντιπολίτευσης, στο μέτρο που το γερμανικό Κοινοβούλιο θα έπρεπε να εγκρίνει (έτσι αποφασίστηκε τον Σεπτέμβριο) κάθε θέση που θα υποστήριζε η Μέρκελ στην Ευρώπη.
Ε, την Τρίτη η Μέρκελ εξασφάλισε το πράσινο φως από τα τέσσερα μεγάλα κόμματα της Γερμανίας. Από το δικό της το Χριστιανοδημοκρατικό (κάτι που ούτε αυτό ήταν δεδομένο), από το συνεργαζόμενο στην κυβέρνηση Κόμμα των Ελευθέρων Δημοκρατών, από τη μείζονα αντιπολίτευση του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος και από το διαρκώς ανερχόμενο σε επιρροή το τελευταίο χρονικό διάστημα Κόμμα των Πρασίνων.
Είναι χαρακτηριστική η εκτίμηση της «Sueddeutsche Zeitung» ότι η Μέρκελ μεταβαίνει σήμερα στις Βρυξέλλες ως «επικεφαλής ενός άτυπου μεγάλου συνασπισμού» στη χώρα της. Ως επικεφαλής δηλαδή μιας συγκυβέρνησης Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών – άλλωστε όπως αποδείχθηκε σε πολλές περιπτώσεις είναι πιο εύκολο να συμφωνήσει η Μέρκελ με τους Σοσιαλδημοκράτες παρά με τους Ελεύθερους Δημοκράτες του Φίλιπ Ρέσλερ.
Χάρη στους Σοσιαλδημοκράτες και τους Πράσινους η Μέρκελ θα προτείνει απόψε στους ευρωπαίους εταίρους της την αύξηση των κονδυλίων του EFSF στο 1 και πλέον τρισ. ευρώ, προκειμένου να μπορέσουν να καλυφθούν οι ζημιές που θα προκαλέσει ένα βαθύ κούρεμα του ελληνικού χρέους κατά 60%, όπως επίσης προτείνει το Βερολίνο.
Πάντως, όπως προαναφέραμε, δεν είναι σίγουρο ότι θα ληφθεί απόφαση για την ακριβή δύναμη κρούσης του ουσιαστικότερου όπλου επιβίωσης της ευρωζώνης. Οι ρυθμίσεις που αφορούν το Ταμείο Διάσωσης θα αποτελέσουν μέχρι την τελευταία στιγμή το μεγάλο διακύβευμα της συνόδου κορυφής.
Η δύναμη κρούσης του EFSF, βεβαίως, εξαρτάται και από το βάθος του κουρέματος του ελληνικού χρέους και από το πνεύμα συνεργασίας και συμμόρφωσης προς τας υποδείξεις που θα επιδείξουν οι Ιταλοί. Μετά τη χθεσινοβραδινή συμφωνία Μπερλουσκόνι – Μπόσι πιθανότατα το 1 τρισ. ευρώ θα αρκέσει για να καλύψει τις ανησυχίες των αγορών από το ελληνικό κούρεμα.
Καθώς στις αγορές τον μείζονα ρόλο διαδραματίζει η «ψυχολογία», το Βερολίνο ελπίζει ότι η ιταλική υπόσχεση για λιτότητα, μεταρρυθμίσεις και δημοσιονομική προσαρμογή θα αμβλύνει τις ανησυχίες για μετάδοση της κρίσης στην Ιταλία, που έχει το δεύτερο μετά το ελληνικό (ως ποσοστό του ΑΕΠ) δημόσιο χρέος της ευρωζώνης.
Σε ό,τι αφορά το ελληνικό κούρεμα, το στοίχημα παίζεται επίσης με την αντίδραση των αγορών. Οι τράπεζες φέρονται διατεθειμένες να προχωρήσουν σε εθελοντικό κούρεμα κατά 40% των ελληνικών ομολόγων που κατέχουν, αφού στάθμισαν ότι οι απώλειες που θα υποστούν θα είναι μικρότερες από αυτές που θα υφίσταντο αν ενεργοποιούνταν τα CDS.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η ελληνική πλευρά εξαντλεί όλα τα (περιορισμένα είναι αλήθεια) περιθώρια επηρεασμού των εξελίξεων που διαθέτει, για να εξασφαλίσει τη μη ενεργοποίηση των CDS, η οποία σε ψυχολογικό επίπεδο θα είναι συντριπτικά επιβαρυντική για την Ελλάδα.
Το επιχείρημα βεβαίως της ελληνικής πλευράς δεν είναι αυτό – ποσώς ενδιαφέρονται οι εταίροι και κυρίως οι Γερμανοί για τη δημόσια εικόνα της Ελλάδας – αλλά ο κίνδυνος η χρεοκοπία μιας χώρας-μέλους της ευρωζώνης να ανοίξει το κουτί της Πανδώρας και η θύελλα που θα ξεσπάσει να συμπαρασύρει την ευρωζώνη και το ευρώ.
Αυτό επισημαίνει σήμερα ο γαλλικός τύπος. Ο «Figaro» θεωρεί ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι το ευρώ απειλείται σήμερα όσο ποτέ και απευθύνει έκκληση προς αυτούς να καταλήξουν σε ένα «πακέτο» μέτρων που θα αποτρέπει τη μετάδοση της κρίσης. Και υπενθυμίζει τη χθεσινή προειδοποίηση του γάλλου πρωθυπουργού Φρανσουά Φιγιόν ότι «μια αποτυχία της συνόδου κορυφής θα μπορούσε να σπρώξει την ευρωπαϊκή ήπειρο σε μονοπάτια άγνωστα γι’ αυτήν».
Οι γαλλικές εφημερίδες δημοσιεύουν εκτενή ρεπορτάζ και για την Ελλάδα. Ο «Figaro» σημειώνει την τάση φυγής των Ελλήνων στο εξωτερικό προς αναζήτηση ενός καλύτερου οικονομικού μέλλοντος, ενώ ο «Monde» περιγράφει γλαφυρά την άνοδο και την πτώση της χώρας την τελευταία δεκαετία, με την ένταξή της στο ευρώ αλλά και με τη διοργάνωση των εντυπωσιακών Ολυμπιακών αγώνων του 2004, που έκαναν τους Ελληνες να πιστέψουν ότι είναι ίσοι με τους ευρωπαίους εταίρους. Το όλο οικοδόμημα στηρίχτηκε, όμως, στον φθηνό δανεισμό των ιδιωτών αλλά κυρίως των κυβερνήσεων. «Η κρίση ήρθε και η Ελλάδα ξανακατέβηκε με βίαιο και επώδυνο τρόπο από το βάθρο της», καταλήγει η γαλλική εφημερίδα.
Αλλά και η οικονομική γαλλική εφημερίδα «Les Echos» διαπιστώνει ότι
«τη φορά αυτή οι ευρωπαίοι ηγέτες βρίσκονται με την πλάτη στον τοίχο». Αν δεν αποδειχθούν ικανοί απόψε να δώσουν μια πειστική απάντηση για να καθησυχάσουν τις αγορές,
«τότε θα κάνουν όλοι μαζί μια βουτιά στο άγνωστο», εκτιμά η εφημερίδα, σημειώνοντας ότι το μείζον εμπόδιο για μια λύση – που ήταν η έγκριση από το γερμανικό Κοινοβούλιο του γερμανικού σχεδίου για την κρίση – ξεπεράστηκε.
Είναι προφανές ότι και οι Γάλλοι αναγνωρίζουν ότι, λίγους μήνες πριν από την προδιαγραφόμενη ήττα του στις εκλογές της προσεχούς ανοίξεως, ο πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί έχει πετάξει λευκή πετσέτα και στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή.
