ΤΟ ΒΗΜΑ – The Project Syndicate
Οι αμφισβητίες της Κίνας επέστρεψαν. Μοιάζουν να έρχονται κατά κύματα, κάθε λίγα χρόνια. Και όμως, η Κίνα τους διαψεύδει με το πιο εντυπωσιακό αναπτυξιακό θαύμα στη σύγχρονη εποχή. Επιφανείς ειδικοί προειδοποιούν: η Κίνα, λένε, μπορεί να πέσει θύμα της «παγίδας του μέσου εισοδήματος», η οποία έχει εκτροχιάσει πολλά αναπτυσσόμενα κράτη. Υπάρχει κάποια αλήθεια σε ορισμένες από τις ανησυχίες, ιδίως για τον πληθωρισμό. Αλλά προέρχονται κυρίως από λανθασμένες γενικεύσεις.
Ιδού 10 λόγοι για τους οποίους η Κίνα αντέχει και δεν πρέπει να βγάζουμε συμπεράσματα για την ανάπτυξή της βασιζόμενοι σε εμπειρίες άλλων:
1. Διαθέτει στρατηγική. Από το 1953 η Κίνα πλαισιώνει τους μακροπρόθεσμους στόχους της σε πενταετή προγράμματα με σαφώς καθορισμένους στόχους και πολιτικές πρωτοβουλίες για την επίτευξή τους. Το 12ο πενταετές πρόγραμμα που άρχισε να εφαρμόζεται πρόσφατα μπορεί να αποδειχθεί μια κρίσιμη καμπή εισάγοντας την αλλαγή από το πολύ επιτυχημένο παραγωγικό μοντέλο των τελευταίων 30 ετών σε μία ακμάζουσα καταναλωτική κοινωνία.
2. Τηρεί τις δεσμεύσεις της. Σημαδεμένη από την ανάμνηση αναταραχών, η κινεζική ηγεσία δίνει την μέγιστη προτεραιότητα στη σταθερότητα. Αυτή η δέσμευση εξυπηρέτησε θαυμάσια την Κίνα που απέφυγε τις παράπλευρες απώλειες από την οικονομική κρίση του 2008-2009.
3. Προχωρά σε μεταρρυθμίσεις. Μετά από 30 χρόνια μεταρρυθμίσεων η Κίνα έχει ξεδιπλώσει ελεύθερα τον οικονομικό δυναμισμό της. Κλειδί ήταν οι μεταρρυθμίσεις στις επιχειρήσεις και στον χρηματοπιστωτικό τομέα.
4. Οι Κινέζοι αποταμιεύουν. Με ποσοστό εσωτερικής αποταμίευσης άνω του 50%, η Κίνα χρηματοδοτεί επενδύσεις και έργα ανάπτυξης προστατευμένη από εξωτερικές κρίσεις.
5. «Μοχλός» η εσωτερική μετανάστευση. Τα τελευταία 30 χρόνια, το αστικό μέρος του κινεζικού πληθυσμού έχει αυξηθεί από το 20% σε 46%. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, άλλοι 316 εκατ. άνθρωποι θα μεταναστεύσουν από την ύπαιθρο στις πόλεις της Κίνας τα ερχόμενα 20 χρόνια. Αυτό το πρωτοφανές κύμα αστικοποίησης στηρίζει τις επενδύσεις στις υποδομές και την οικοδομική δραστηριότητα.
6. Οι Κινέζοι δεν καταναλώνουν άκριτα. Η ιδιωτική κατανάλωση αντιπροσωπεύει μόλις το 37% του ΑΕΠ της Κίνας – το μικρότερο ποσοστό από κάθε άλλη μεγάλη οικονομία. Δίνοντας την έμφαση στη δημιουργία θέσεων εργασίας, στην αύξηση των μισθών και στο δίκτυο της κοινωνικής ασφάλισης, η Κίνα κατόρθωσε να αυξήσει την αγοραστική δύναμη των πολιτών.
7. Υπηρεσίες με μέτρο. Οι υπηρεσίες αντιπροσωπεύουν μόλις το 43% του ΑΕΠ της Κίνας. Τα επόμενα πέντε χρόνια, υπολογίζεται ότι το μερίδιο των υπηρεσιών ως ποσοστό του ΑΕΠ θα αυξηθεί άνω των τεσσάρων ποσοστιαίων μονάδων.
8. Ξένες άμεσες επενδύσεις. Η σύγχρονη Κίνα είναι μαγνήτης για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις που αναζητούν αποτελεσματικότητα και μερίδιο στην πολυπληθέστερη αγορά του κόσμου. Αυτές οι επενδύσεις δίνουν στην Κίνα πρόσβαση στις σύγχρονες τεχνολογίες και στα συστήματα διοίκησης των επιχειρήσεων, που είναι οι καταλύτες για την οικονομική ανάπτυξη.
9. Εκπαίδευση για όλους. Η Κίνα έχει δώσει μεγάλη σημασία στο ανθρώπινο κεφάλαιο. Το ποσοστό των ενηλίκων που γνωρίζουν τουλάχιστον γραφή και ανάγνωση φτάνει το 95%. Οι 15χρονοι μαθητές στην Σανγκάη κατατάγησαν πρόσφατα πρώτοι παγκοσμίως στα μαθηματικά και την ανάγνωση. Περισσότεροι από 1,5 εκατ. μηχανικοί και επιστήμονες αποφοιτούν κάθε χρόνο από τα κινεζικά πανεπιστήμια. Η χώρα βρίσκεται καθ’ οδόν προς μια οικονομία που θα βασίζεται στη γνώση.
10. Ολο και περισσότερες καινοτομίες. Το 2009, κατατέθηκαν περισσότερες από 280.000 αιτήσεις για διπλώματα ευρεσιτεχνίας στην Κίνα, που κατέχει την τρίτη θέση σε αυτόν τον τομέα μετά την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ. Την ίδια στιγμή, η Κίνα έχει στόχο να αυξήσει το μερίδιο του ΑΕΠ για έρευνα και ανάπτυξη σε 2,2% το 2015.
* Ο κ.Στίβεν Σ. Ρότς διδάσκει στο πανεπιστήμιο Γέιλ, είναι μη εκτελεστικός διευθυντής της Morgan Stanley Asia και συγγραφέας.
