Με πολλών ετών καθυστέρηση, αλλά με ενδιαφέρον «να πρυτανεύσει η αλήθεια και να εξαφανιστούν οι μύθοι», κυκλοφόρησε αυτές τις ημέρες στην Τουρκία ένα βιβλίο με τίτλο «Οικουμενικό Πατριαρχείο» (Ecumenical Patriarchate), το οποίο παρουσιάστηκε την περασμένη Δευτέρα στο Πολιτικό Κέντρο της Κωνσταντινούπολης παρουσία του Πατριάρχη κκ Βαρθολομαίου και τούρκων πανεπιστημιακών.
«Δυστυχώς ελάχιστες είναι οι πηγές στην Τουρκία, για το Πατριαρχείο. Αλλά και στην Ελλάδα η οποία υποτίθεται το προστατεύει τα στοιχεία είναι ελάχιστα», παρατήρησε ο τούρκος ερευνητής Ελτσιν Μασάρ. Στην Τουρκία, κατέθεσε ο Πατριάρχης, «τα περισσότερα έντυπα που ασχολούνται με την Εκκλησία είναι προκλητικά» και γι αυτό εξέφρασε «μεγάλη ικανοποίηση για το βιβλίο».
Ενας μεγάλος αριθμός άρθρων που κατά καιρούς δημοσιεύονται στην Τουρκία και αναφέρονται στο Πατριαρχείο σκόπιμα το εμφανίζουν ως Ελληνικό Ορθόδοξο Πατριαρχείο, επισημαίνεται στον πρόλογο και τονίζεται ότι αυτό είναι λάθος. Αλλά, όπως παρατήρησε ένας τούρκος ομιλητής, «από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 πολλά πράγματα άλλαξαν. Η άγνοια υποχώρησε και οι ερευνητές έγιναν πιο αξιόπιστοι».
Σε άρθρο του Σαμίν Ακγενιουλ, που περιλαμβάνεται στο βιβλίο, σημειώνεται ότι το Πατριαρχείο χαρακτηρίζεται από πολλούς «ξένη οντότητα» και σαν τέτοια θεωρείται στην διαδικασία για την επαναλειτουργία της Σχολής της Χάλκης. Ο δικηγόρος Τσεμ Μουράτ Σοφοϋογλου υπογραμμίζει σε άρθρο του ότι δεν αρκεί να αναγνωρίζεται το Πατριαρχείο ως de facto. Θα πρέπει να αναγνωριστεί και de jure. Το πρόβλημα προέκυψε με την μεταφορά του Ορφανοτροφείου του Μπουγιουκάντα στο Πατριαρχείο.
Το βιβλίο επικρίνει εκείνους στην Τουρκία που εμποδίζουν να αναφέρει το Πατριαρχείο ως «οικουμενικό» αφού, όπως τονίζεται σε άρθρα και στον πρόλογο, σαν τέτοιο έχει αναγνωριστεί ιστορικά και διεθνώς.
Ιστορικά ντοκουμέντα, της οθωμανικής περιόδου, ελληνικά και της εποχής του Κεμάλ που δημοσιεύονται στο βιβλίο «μιλούν» για την «οικουμενικότητα» του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως.
Με άρθρα και αναλύσεις τούρκων και ελλήνων ιστορικών και πρόλογο του Τσενγκίζ Ακταρ το βιβλίο αναγνωρίζει ότι το Πατριαρχείο προβάλλεται πολλές φορές από τον Τύπο και από πολιτικά έντυπα ως εχθρικό προς το Ισλάμ και σαν όργανο της Ελλάδας μέσα στην Τουρκία.
