«Έτυχε η ύφεση και αποφασίσαμε πως θα ήταν καλύτερα να κοιμόμαστε ώσπου να περάσει. Προγραμματίσαμε λοιπόν τους κομπιούτερ να μας ξυπνήσουμε μετά την ύφεση» (Γυρίστε το γαλαξία με ωτο-στοπ, σ. 118).
Η επιστημονική φαντασία συνήθως αποτελεί μια λοξή ματιά στη σύγχρονη πραγματικότητα του συγγραφέα. Ο βρετανός χιουμορίστας Ντάγκλας Άνταμς (1952-2001), καυστικός σχολιαστής συμπεριφορών και νοοτροπιών, βρήκε σε αυτήν ελεύθερο πεδίο δράσης παράγοντας ιδιοφυείς σάτιρες των καταβολών, των αντιφάσεων και των ελαττωμάτων του είδους μας.
Στην ανθρώπινη κωμωδία του Ντάγκλας Άνταμς η λογική δεν απουσιάζει ακριβώς, απλώς στρίβει απότομα στη γωνία και σε αναγκάζει να τρέχεις ξοπίσω της. Οι χαρακτήρες του δραπετεύουν από τα αρχικά βρετανικά στεγανά τους, λαμβάνοντας παγκόσμιες διαστάσεις. Εν τέλει, «τα αχαρτογράφητα τέλματα της πιο μπανάλ περιοχής του Δυτικού Σπειροειδούς Βραχίονα του Γαλαξία» δεν διαφέρουν και τόσο μεταξύ τους…
Γι’ αυτό και ξαναδιαβάζοντας σήμερα τα πέντε μέρη του Γυρίστε το γαλαξία με ωτο-στοπ, (Γυρίστε το γαλαξία με ωτο-στοπ, Το ρεστωράν στο τέλος του σύμπαντος, Η ζωή, το σύμπαν και τα πάντα, Αντίο κι ευχαριστώ για τα ψάρια, Μάλλον ακίνδυνος, εκδόσεις Φανταστικός Κόσμος, 2005-2011, μτφ. Δ. Αρβανίτης, Μ. Λώμη), πέφτει κανείς πάνω σε ουκ ολίγες έννοιες, πρόσωπα και καταστάσεις ξεπατικωμένες σχεδόν από την ελληνική καθημερινότητα. Ιδού μια μικρή επιλογή από λήμματα που θα μπορούσαν να έχουν γραφεί με το βλέμμα στα πεπραγμένα μας:
Κάποιου Άλλου Πρόβλημα (ΚΑΠ): Μορφή μετάθεσης εξαιρετικά γνωστή και ιδιαζόντως προσφιλής στην ελληνική κοινωνία. Συνίσταται στο να αγνοείς ένα ευρύτερο ζήτημα επειδή «δεν θέλεις, δεν μπορείς ή το μυαλό σου δεν σου επιτρέπει να δεις». Και καθώς έχει συλλογικό χαρακτήρα, αυτομάτως θεωρείς ότι δεν υφίσταται λόγος να σε αφορά ατομικά.
Μπιστρομαθηματικά: Μελλοντικός θεωρητικός κλάδος που απορρίπτει το απόλυτο των αριθμών και εξαρτά την ουσία τους από την κίνηση του εκάστοτε παρατηρητή εντός ενός ρεστοράν. Η πρόσφατη δημοφιλία της γαστρονομίας ως πανταχού παρούσας δραστηριότητας και η μετατροπή της χώρας σε έθνος μαγείρων ενδεχομένως να αποτελέσει την απαρχή της διερεύνησης του συγκεκριμένου επιστημονικού πεδίου.
Σαματατζής ο Απείρως Παρατεινόμενος: Στο κείμενο του Ντάγκλας Άνταμς, οντότητα που αποφασίζει να προσβάλει όλους τους κατοίκους του σύμπαντος έναν προς έναν και με αλφαβητική σειρά. Ιδανικό που σε μετριοπαθέστερη μορφή έχουν υιοθετήσει αρκετοί συμπολίτες μας, καθώς εξυπηρετεί αποτελεσματικά την οδηγική τους συμπεριφορά και πλείστες όσες εκφάνσεις της κοινωνικής τους ζωής.
Συγχωνευμένο Σωματείο Φιλοσόφων, Σοφών, Πεφωτισμένων και Άλλων Σκεπτόμενων Ατόμων: Συνδικάτο το οποίο στο χωροχρονικό συνεχές του Γυρίστε το Γαλαξία με Ωτο-στοπ απειλεί με πανεθνική απεργία φιλοσόφων αν τεθεί σε λειτουργία ο υπερυπολογιστής για τη διερεύνηση του ερωτήματος αναφορικά με τη ζωή, το σύμπαν και τα πάντα, εφόσον θα τους στερήσει την αποκλειστικότητα σε αυτό το «αναφαίρετο προνόμιο των εργαζομένων στοχαστών». (Σημείωση: αντίστοιχό του δεν υπάρχει στην Ελλάδα.)
42: Η απάντηση στο «ερώτημα αναφορικά με τη ζωή, το σύμπαν και τα πάντα». Εντός της ελληνικής κοινωνίας διακινούνται διάφορες παρόμοιες καθολικού χαρακτήρα αιτιακές εξηγήσεις γνωστές με τις κωδικές ονομασίες «οι Αμερικανοί», «η αριστερά», «το κράτος», «τα κόμματα», «ο καπιταλισμός», «οι συντεχνίες», «τα συμφέροντα», «το ζαβό το ριζικό μας», «οι εξωγήινοι».
Δίνη Ολικής Αντιλήψεως: Κατά τον Ντάγκλας Άνταμς, συσκευή βασανισμού που αποκαλύπτει στο χρήστη την απεραντοσύνη του κόσμου και τη θέση του σε αυτόν ως απειροελάχιστης κουκκίδας – κάτι που αρκεί για να τον τρελάνει. Στην ελληνική πραγματικότητα δέον όπως ταυτιστεί με τα τηλεοπτικά δελτία των 8, ιδιαίτερα με την πρακτική των παραθύρων και των φωνασκιών, χειρονομιών και απεραντολογιών των προσκεκλημένων τους.
Κατασκευαστής κρίσεων: Φορητή συσκευή περιορισμένων διαστάσεων για τη δημιουργία τεχνητών κρίσεων που αποσκοπούν στο να διατηρούν τον ιδιοκτήτη της σε εγρήγορση. Παρακαλείται ο κάτοχός της εντός της επικράτειας ο οποίος την έχει ξεχάσει ανοικτή στο max εδώ και δύο χρόνια να την κλείσει. Ευχαριστώ.
