Με αφορμή τη συμπλήρωση 40 χρόνων από το «Επος του Γουέμπλεϊ» για τους Πράσινους, ο παλαίμαχος άσος του Τριφυλλιού κ. Αριστείδης Καμάρας μιλάει στο «Βήμα» για τη μεγάλη πορεία του Παναθηναϊκού προς τον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών 1971.
Προηγήθηκε η αφήγηση του κ. Καμάρα για τους δύο προημιτελικούς με την Εβερτον (1-1 στο Λίβερπουλ και 0-0 στο γήπεδο της λεωφόρου Αλεξάνδρας). Σειρά έχει ο Α’ ημιτελικός με τον Ερυθρό Αστέρα στο «Μαρακανά» του Βελιγραδίου, όπου τη Μ. Τετάρτη 14 Απριλίου 1971 οι Πράσινοι ηττήθηκαν με 4-1 από τους πρωταθλητές της (τότε) Γιουγκοσλαβίας. Ο λόγος στον κ. Καμάρα:
Με 20.000 Ελληνες στο «Μαρακανά» του Βελιγραδίου
Ερχόμαστε από μία μεγάλη επιτυχία όπως ήταν ο αποκλεισμός της Εβερτον. Πετάξαμε επάξια εκτός Κυπέλλου Πρωταθλητριών την πρωταθλήτρια Αγγλίας. Μια ιστορική ομάδα με παίκτες μεγάλης αξίας όπως ο αρχηγός της Εθνικής Αγγλίας Αλαν Μπολ. Το ήδη υψηλό ηθικό μας το οποίο φρόντιζε να συντηρεί καθημερινά με μοναδικό τρόπο ο Φέρεντς Πούσκας βρισκόταν στα ουράνια.
Κινήσαμε για το Βελιγράδι και τον πρώτο ημιτελικό με τον Ερυθρό Αστέρα με μεγάλα όνειρα και προσδοκίες. Το ίδιο και οι περισσότεροι από 20.000 Ελληνες που έδωσαν το παρόν στο «Μαρακανά» όπως αποκαλείται το γήπεδο του Αστέρα, χωρητικότητας τότε 100.000 θεατών καθώς δεν υπήρχαν τα πλαστικά καθίσματα.
Ηταν η δεύτερη φορά που τόσες χιλιάδες Ελληνες ακολουθούσαν μία ομάδα στο εξωτερικό. Κάτι παρόμοιο είχε συμβεί το 1969 για τον αγώνα της εθνικής ομάδας στο Βουκουρέστι με τη Ρουμανία (1-1) ο οποίος έκρινε το εισιτήριο για το Μουντιάλ του 1970 στο Μεξικό.
Το παιχνίδι με τον Ερυθρό Αστέρα διεξήχθη Μεγάλη Τετάρτη και έτσι πολλοί φίλαθλοι μπόρεσαν να εξασφαλίσουν άδεια από τις δουλειές τους. Εφτασαν στο Βελιγράδι κατά χιλιάδες από την Ελλάδα, τη Γερμανία και άλλες χώρες με κάθε μέσον και απ’ ό,τι θυμάμαι έτυχαν και άσχημης υποδοχής. Τους έκλεψαν λάστιχα αυτοκινήτων και πολλά άλλα.
Στο Βελιγράδι πήγαμε μέρες πριν και κάναμε προπονήσεις στο βοηθητικό γήπεδο του Ερυθρού Αστέρα. Η ψυχολογία μας ήταν η καλύτερη. Την ημέρα του αγώνα στο γήπεδο δεν έπεφτε καρφίτσα, γεγονός που προδιαθέτει τον ποδοσφαιριστή να δώσει τον καλύτερό του εαυτό, να κάνει επίδειξη δυνατοτήτων. Θυμάμαι ότι ο καιρός ήταν ηλιόλουστος και τίποτα δεν προμήνυε το μετέπειτα αποτέλεσμα.
Δοκάρι εμείς (Ελευθεράκης), γκολ αυτοί (1-0)
Ο Παναθηναϊκός στο Βελιγράδι έκανε ίσως το καλύτερό του παιχνίδι στην πορεία προς το «Γουέμπλεϊ». Ξεκινήσαμε επιθετικά γιατί ο Πούσκας δεν καταλάβαινε από αμυντικό ποδόσφαιρο. Στο 9′ βολίδα του Κώστα Ελευθεράκη από 30 μ. σταμάτησε στο δοκάρι. Χάσαμε στο ξεκίνημα σημαντικές ευκαιρίες και εκεί φάνηκε ότι η μέρα δεν ήταν δική μας.
Στο 14′ ο Νίβκοβιτς έκανε ένα σουτ από μακριά το οποίο δεν συνιστούσε απειλή. Αυθόρμητα όλοι γυρίσαμε να δούμε τον Τάκη Οικονομόπουλο να μπλοκάρει την μπάλα. Αυτή αναπήδησε στο στήθος του, ο Τάκης όρμησε να την ξαναμπλοκάρει, πρόλαβε όμως ο Οστοϊτς και άνοιξε το σκορ. Εκεί που είχαμε ξεκινήσει με ενθουσιασμό και ούριο άνεμο στα πανιά μας, βρεθήκαμε να χάνουμε 1-0 αντί να προηγούμαστε.
Η εξέλιξη προφανώς μας επηρέασε αρνητικά. Συνεχίσαμε όμως να παίζουμε επιθετικά και να αναζητούμε το γκολ με πάθος και καλό ποδόσφαιρο. Είχαμε τον έλεγχο του αγώνα και δημιουργήσαμε ευκαιρίες να ισοφαρίσουμε. Δυστυχώς όμως σε μια αντεπίθεση του Ερυθρού Αστέρα τον οποίο είχαμε κλείσει στα καρέ του, ήρθε αναπάντεχα το δεύτερο γκολ.
2-0 με τον… Λινεμάγερ και «σβάιν -σβάιν» από τον Πούσκας
Η φάση εξελίχθηκε ταχύτητα σε βαθμό που ο (αξέχαστος έκτοτε για μας) γερμανός διαιτητής κ. Λινεμάγερ δεν πρόλαβε ούτε να περάσει τη σέντρα. Στο 39′ ο Κάρασι από αριστερά έκανε σέντρα, ο Γιάνκοβιτς έπιασε σουτ, ο Οικονομόπουλος εξουδετερωμένος εκτός φάσης, αλλά με υπερπροσπάθεια ο Γιάννης Τομαράς και ο Φραγκίσκος Σούρπης έπεσαν πάνω στην μπάλα και την έδιωξαν προτού περάσει τη γραμμή του τέρματος. Ακόμα και τώρα είναι σαν να βλέπω τη φάση μπροστά μου.
Ο επόπτης που ήταν υπεύθυνος για τον έλεγχο της γραμμής του τέρματος έμεινε στη θέση του, δεν κινήθηκε προς τη σέντρα. Ο Λινεμάγερ κατακύρωσε όμως γκολ από το κέντρο του γηπέδου. Το τι επακολούθησε το γνωρίζουν μόνο όσοι ήταν στο παιχνίδι. Ενας έξαλλος Πούσκας όρμησε στον αγωνιστικό χώρο κυνηγώντας τον Λινεμάγερ. Τον έβριζε στα γερμανικά λέγοντάς του «σβάιν -σβάιν» (γουρούνι – γουρούνι). Ο Λινεμάγερ έκανε σαν να μη συνέβη τίποτα δείχνοντας σέντρα.
Δεν σφυρίζεται κλάδεμα-φάουλ και γίνεται το 3-0
Το δεύτερο γκολ του Ερυθρού Αστέρα ήτανε άλλη μια μαχαιριά για μας. Στο ημίχρονο στα αποδυτήρια ο Πούσκας μας είπε ότι είναι κρίμα και λυπάμαι που σαν κλέβουνε τη νίκη γιατί είσαστε καλύτεροι. Ο επόπτης που ήταν Ούγγρος του εκμυστηρεύτηκε στο τέλος του αγώνα όταν τα πνεύματα είχαν ηρεμίσει, ότι στη φάση του δεύτερου γκολ η μπάλα δεν πέρασε τη γραμμή του τέρματος γι’ αυτό και δεν κινήθηκε από τη θέση του.
Δεν είναι ότι βλέπω το παιχνίδι μεροληπτικά αλλά ο Λινεμάγερ εκείνη την ημέρα έκανε ό,τι μπορούσε προκειμένου να βοηθήσει τον αντίπαλο. Στην επανάληψη γίνεται μια αντεπίθεση των Γιουγκοσλάβων από δεξιά κερδίζει την μπάλα ο Ελευθεράκης, τον κλαδεύει νομίζω ο Γιάνκοβιτς και του παίρνει την μπάλα, η άμυνά μας σταματάει πιστεύοντας ότι θα δοθεί το φάουλ, ο Γιάνκοβιτς σεντράρει και ο Οστοϊτς με κεφαλιά στο 47′ κάνει το 3-0.
Μείωσα (3-1) με κεφαλιά μετά από σλάλομ του Γραμμού
Παρά το βαρύ σκορ δεν το βάλαμε κάτω. Συνεχίσαμε να παίζουμε καλό ποδόσφαιρο και να διεκδικούμε το γκολ παίζοντας επιθετικά. Δέκα λεπτά αργότερα ο Χάρης Γραμμός μπήκε από δεξιά, πέρασε τους πάντες και τα πάντα και λίγο πριν φτάσει τη γραμμή του άουτ κυνηγημένος από το δρεπανηφόρο άρμα που λεγόταν Γκλενκόφσκι πρόλαβε πριν βγει η μπάλα άουτ να σεντράρει προς το κέντρο της μεγάλης περιοχής.
Εγώ είχα τραβηχτεί πίσω και αριστερά για να τρέξω διαγώνια, όπως κάναμε πάντα με τον Αντώνη Αντωνιάδη σε όλες τις παρόμοιες φάσεις, περνάει η μπάλα από όλους και τη βρίσκω ένα-δυο μέτρα μέσα στη μεγάλη περιοχή με το κεφάλι και την παρακολουθώ να πηγαίνει, να πηγαίνει, να πηγαίνει κατευθείαν στο σίδερο.
Ο γκολκίπερ Ντουίκοβιτς κινήθηκε με ταχύτητα να κλείσει τη δεξιά του γωνία και εγώ την έστειλα στην αριστερή από όπου έφευγε. Ηταν αδύνατο να σταματήσει και να εκτιναχθεί στην άλλη πλευρά. Ετσι μειώσαμε σε 3-1.
Δεν μου δόθηκε ανατροπή-πέναλτι και ο Οστοϊτς πέτυχε το 4-1
Το γκολ με ανέβασε ψυχολογικά και συνεχίζαμε την πίεση. Λίγο μετά άλλαξα την μπάλα με τον Ελευθεράκη, ο Αντωνιάδης έφυγε δεξιά ανοίγοντας διάδρομο, ο Τότης Φυλακούρης μου έστρωσε την μπάλα με το κεφάλι, την πήρα με το γόνατο και μπήκα στην περιοχή του Αστέρα όπου με ανέτρεψε ο Πάβλοβιτς.
Πέφτοντας χτύπησε η μπάλα στο πόδι μου φεύγοντας ελάχιστα άουτ και ο Λινεμάγερ δεν έδωσε το πέναλτι. Δίπλα μου ο Αντωνιάδης ήταν ελεύθερος θα του έκοβα την μπάλα και θα έμπαινε μαζί της στα δίχτυα. Αντ’ αυτού στο 69′ ο Οστοϊτς με κεφαλιά διαμόρφωσε το τελικό 4-1.
Ο Πούσκας βλέποντας ότι το ηθικό του Οικονομόπουλου ήτανε πεσμένο τον αντικατέστησε μετά με τον Βασίλη Κωνσταντίνου τον οποίο χρησιμοποίησε μάλιστα και στον επαναληπτικό αγώνα της Αθήνας.
Στη φυσούνα χαστούκισα τον Ατσίμοβιτς και μου ρίχτηκαν
Οι αναμνήσεις μου είναι έντονες από εκείνο το παιχνίδι. Η προσπάθειά μας δεν ανταμείφθηκε και με το σφύριγμα της λήξης στα μάτια μας κύλησαν δάκρυα. Ηταν άδικο αυτό που έγινε εκ μέρους του Λινεμάγερ και όταν σε πνίγει το δίκιο, η αγανάκτηση ή θα κορυφωθεί και θα εκδηλωθεί με βίαιες πράξεις, ή θα σε απονευρώσει σπάζοντάς σου το ηθικό.
Κατευθυνόμενος προς στα αποδυτήρια, στη φυσούνα που ήταν πίσω από το ανατολικό τέρμα, μας περίμενε ο Ατσίμοβιτς ο οποίος έδειχνε με τα δάχτυλά του τα 4 γκολ κάνοντας παράλληλα μια άσχημη χειρονομία. Ομολογώ ότι θόλωσε ο μυαλό μου. Μόλις κατέβηκα το δεύτερο σκαλοπάτι και δεν διακρινόμουνα από το γήπεδο, γύρισα και του έδωσα μία ανάποδη με το δεξί χέρι.
Τι ήταν να το κάνω αυτό. Από πίσω ερχόταν ο Αντονίεβιτς ο οποίος είχε δεν είχε αγωνισθεί λόγω τιμωρίας και έπεσε πάνω μου μαζί με άλλους έτοιμοι να με φάνε. Αν δεν έσπευδε ο Πούσκας με την προσωπικότητά του, θα άφηνα τα κοκαλάκια μου στη φυσούνα. Ευτυχώς δεν με είδε κάποιος από τους διαιτητές και δεν γράφτηκε τίποτα στο φύλλο αγώνα.
Πούσκας: «Εγκλημα παιντί μου, πάρα πολύ κακό»…
Ο Ερυθρός Αστέρας είχε κατακτήσει τότε τρία συνεχόμενα πρωταθλήματα Γιουγκοσλαβίας, είχε αποκλείσει στο Κύπελλο Πρωταθλητριών ομάδες κυρίως από την Ανατολική Ευρώπη, βρισκόταν σε πλήρη φόρμα και ήταν μια μεγάλη ομάδα για την εποχή. Στα αποδυτήρια ο Πούσκας μας συνεχάρη έναν έναν, μας αγκάλιαζε, μας φυλούσε, λέγοντας «παιδιά δεν πειράζει, εσείς είσαστε οι ηθικοί νικητές, καθώς διεπράχθη έγκλημα»…
«Εγκλημα παιντί μου, πάρα πολύ κακό» έλεγε συνοδεία πολλών λέξεων από την καθημερινή αργκό τις οποίες πάντοτε έλεγε χαριτωμένα αλλά στο Βελιγράδι του βγήκαν αυθόρμητα και με θυμό. Στις δηλώσεις του χαρακτήρισε το Λινεμάγερ υπεύθυνο για την ήττα του Παναθηναϊκού, ο οποίος παρεμπιπτόντως τιμωρήθηκε από την UEFA με τριετή αποκλεισμό και έκτοτε δεν διαιτήτευσε ξανά.
Πολλά χρόνια αργότερα, όταν ο Παναθηναϊκός έφτασε στους τέσσερις του Τσάμπιονς Λιγκ, σε ένα εντός έδρας παιχνίδι δέχτηκα ένα τηλεφώνημα από τη διοίκηση να υποδεχθώ τους διαιτητές και τους παρατηρητές του αγώνα, ως παλιός παίκτης που γνώριζε αγγλικά. Παρατηρητής ήτανε ο Λινεμάγερ!..
Αρχικά αρνήθηκα λέγοντας ότι θα ξυπνήσουν μέσα μου αναμνήσεις από το Βελιγράδι και θα τον χαστουκίσω. Τελικά υπέκυψα στο «πρέπει» και κρατήθηκα. Εξ άλλου και να του μιλούσα άσχημα έπειτα από τόσα χρόνια ποιο θα ήταν το όφελος. Μου έτυχε όμως και αυτό. Να υποδεχθώ τον πιο μισητό διαιτητή που γνώρισα στη ζωή μου.
Τα κλάματα και η «ιερή υποχρέωση» για τη ρεβάνς
Στο Βελιγράδι μέναμε στο ξενοδοχείο «Γιουγκοσλάβια» δίπλα στον ποταμό Σάβα. Μετά τον αγώνα πέρασαν από εκεί χιλιάδες Ελληνες με κλάματα και δάκρυα στα μάτια να μας δώσουν κουράγιο και να μας πουν ότι στην Αθήνα μπορούμε να ανατρέψουμε το αποτέλεσμα. Το βράδυ είχα βγει στο προαύλιο για λίγο καθαρό αέρα αρνούμενος όπως και άλλοι παίκτες να παραβρεθούμε το επίσημο δείπνο.
Με ρωτούσαν διάφοροι για το παιχνίδι και θυμάμαι ότι τους έλεγα πως ο Ερυθρός Αστέρας δεν έχει το ηθικό δικαίωμα να αποκλείσει τον Παναθηναϊκό. «Εχουμε ιερή υποχρέωση να αποκαταστήσουμε την ισορροπία των πραγμάτων καθώς έπρεπε να είχαμε κερδίσει το Μαρακανά» τους είπα και με κοιτούσαν παράξενα. Τους έκαναν εντύπωση οι δηλώσεις μου ότι πρέπει να αποδοθεί δικαιοσύνη.
Στο Βελιγράδι ο Παναθηναϊκός έκανε την καλύτερη εμφάνισή του και όλοι δεν βλέπαμε πώς θα περάσουν οι 15 μέρες για να πάμε στον επαναληπτικό στη Λεωφόρο.
