Τα ελληνικά ζυμαρικά κατέχουν ήδη περίπου το 5% της πολωνικής αγοράς και το 15% της βουλγαρικής. Πρόκειται για το αποτέλεσμα της εξαγωγικής δραστηριότητας της βιομηχανίας ζυμαρικών Κίκιζας, μιας από τις παλαιότερες ελληνικές βιομηχανίες και μία από τις δύο μεγαλύτερες της ελληνικής αγοράς. Η συρρικνούμενη χρόνο με τον χρόνο ζήτηση που παρατηρείται λόγω της οικονομικής κρίσης στην εγχώρια αγορά δεν αφήνει κανένα περιθώριο ανάπτυξης. Και η ενίσχυση της εξαγωγικής δραστηριότητας αποτελεί τη μόνη διέξοδο.
Η παρουσία των ελληνικών ζυμαρικών στην πολωνική αγορά των 38 εκατομμυρίων κατοίκων χρονολογείται ήδη από το 1993. Αλλά από το 1999 η βιομηχανία Κίκιζας απέκτησε την πλειοψηφία των μετοχών της Ατλάντα, που ήταν ο διακινητής των προϊόντων της, και πλέον διαθέτει θυγατρική εταιρεία στη Βαρσοβία. Τα προϊόντα της είναι τοποθετημένα σε όλες τις μεγάλες εμπορικές αλυσίδες της χώρας και σε όλες τις μεγάλες πόλεις.
Παράλληλα, μέσω του δικτύου της εταιρείας, διακινεί, εκτός από ζυμαρικά, προϊόντα ντομάτας, ελαιόλαδο και ελιές δικής της εμπορικής επωνυμίας. Η πολύχρονη προσπάθεια την έχει ανταμείψει με πωλήσεις 8,5 εκατ. ευρώ, με περίπου 5% της αγοράς, και με την ανάδειξή της στην τρίτη θέση του κλάδου- στην πρώτη θέση βρίσκεται μια ισχυρή τοπική βιομηχανία. Παράλληλη δραστηριότητα έχει και στη Βουλγαρία, όπου κατέχει το 15% της αγοράς, όπως και στην Αλβανία, ενώ στην Κύπρο ελέγχει το 25% της τοπικής αγοράς ζυμαρικών.
Η εταιρεία, όπως εξηγεί μιλώντας στο «Βήμα» ο κ. Αλ.Κίκιζας, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος, είναι πλέον δυναμικά προσανατολισμένη στις εξαγωγές, δεδομένου ότι στην εσωτερική αγορά η κατάσταση επιδεινώνεται. Σημειώνει χαρακτηριστικά ότι οι πωλήσεις στην ελληνική αγορά δεν θα υπερβούν τα περυσινά επίπεδα, αφού οι τιμές μειώνονται και οι προσφορές είναι σχεδόν συνεχείς- η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη και το περιβάλλον είναι έντονα ανταγωνιστικό, τονίζει.
Ως εκ τούτου, κατά τη διάρκεια του 2011, η εταιρεία ελπίζει ότι θα κατορθώσει να αυξήσει τις εξαγωγές της κατά 25%- αυτός είναι ο στόχος της – στις 32 αγορές όπου εξάγει τα προϊόντα της. Στο πρώτο τρίμηνο μάλιστα η αύξηση των εξαγωγών «τρέχει» με αυτόν τον ρυθμό. Είναι τόση η έμφαση που δίνει στην εξαγωγική της δραστηριότητα, ώστε ως και το 2013 η εταιρεία στοχεύει να πραγματοποιήσει το 50% των συνολικών της πωλήσεων στο εξωτερικό, από το 25% που είναι σήμερα.
Οπως είναι γνωστό, τα ζυμαρικά είναι κατά τεκμήριο φθηνό προϊόν, με χαμηλό περιθώριο κέρδους, όπου η παρουσία των προϊόντων «ιδιωτικής ετικέτας» – κατέχουν το 40% της ελληνικής αγοράς ζυμαρικών- έχει συμπιέσει σημαντικά τα περιθώρια κερδοφορίας, και παρ΄ όλα αυτά κατόρθωσαν να «αντισταθούν». Κατά τη διάρκεια του 2010 οι πωλήσεις της εταιρείας ανήλθαν σε περίπου 65 εκατ. ευρώ, έναντι 62,3 εκατ. ευρώ, και οι ενοποιημένες πωλήσεις υπερβαίνουν τα 70 εκατ. ευρώ, ενώ τα κέρδη της παρέμειναν στα επίπεδα του 2009.
Στο σύνολο της αγοράς ο όγκος των πωλήσεων αυξήθηκε κατά 2%, αλλά η αξία του μειώθηκε κατά 3%. Τούτο πρακτικά σημαίνει- λαμβάνοντας υπόψη και την ελαφρά μείωση των πωλήσεων στα προϊόντα «ιδιωτικής ετικέτας», έναν από τους λίγους κλάδους όπου έχει παρατηρηθεί αυτή η τάση- ότι οι εταιρείες των επώνυμων προϊόντων με πάσης φύσεως εκπτώσεις κατά τη διάρκεια του χρόνου κατόρθωσαν να μη χάσουν μερίδιο αγοράς, ενώ παράλληλα η κατανάλωση αυξήθηκε, λόγω της χαμηλής τιμής του προϊόντος.
Από την Κολοκυνθού ως τη Βαρσοβία
Η βιομηχανία Κίκιζας – δημιουργήθηκε περίπου 30 χρόνια μετά την εμφάνιση της επιχειρηματικής δραστηριότητας της οικογένειας, η οποία ήταν πολυσχιδής και εντυπωσιακή στο διάστημα 1920-1940 – κατόρθωσε, με αρκετές καμπές αλλά και ανατάσεις σε διάστημα 61 χρόνων, όχι μόνο να επιβιώσει αλλά να αποτελεί και το αντίπαλο δέος της ιταλικής Βarilla στην ελληνική αγορά. Η ιστορία της αρχίζει στα τέλη της δεκαετίας του 1940. Το 1947 οι αδελφοί Κίκιζα – πρόκειται για την πρώτη επιχειρηματική γενιά της οικογένειας – αποφασίζουν να χωρίσουν τις δραστηριότητές τους.
Η κοινή τους δραστηριότητα αφορούσε έναν κυλινδρόμυλο, το γνωστό εμπορικό κατάστημα που «βάφτισε» την περιοχή ως «γειτονιά του Κίκιζα», και μια ποτοποιία. Στη διανομή ο Αθανάσιος ανέλαβε τον κυλινδρόμυλο, ο Δημήτριος το κατάστημα και την ποτοποιία, ενώ οι Αλέξανδρος και Γρηγόριος δημιούργησαν μονάδα παραγωγής ζυμαρικών στην περιοχή της Κολοκυνθούς με την επωνυμία ΒΕΖΑΚ (Βιομηχανία Εκλεκτών Ζυμαρικών Αδελφών Κίκιζα). Η βιομηχανία συγκροτήθηκε το 1950.
Τότε, στις αρχές της δεκαετίας του 1950, στην ελληνική αγορά λειτουργούσαν 120 εργοστάσια ζυμαρικών, από τα οποία τα 39 ήταν στην περιοχή της Αττικής. Ο όγκος παραγωγής του κλάδου από το 1949 ως και το 1952 κυμαίνεται από 31.000 ως και 35.500 τόνους, ενώ το σύνολο σχεδόν των επιχειρήσεων ήταν τοπικής εμβέλειας. Τα δύο αδέλφια, λίγα χρόνια αργότερα, ακολούθησαν χωριστούς δρόμους. Το 1954 ο Γρηγόριος Κίκιζας αποχώρησε από την επιχείρηση, η οποία πλέον πέρασε εξ ολοκλήρου στα χέρια του Αλέξανδρου, και δύο χρόνια αργότερα, το 1956, η εταιρεία μετονομάστηκε σε Μέλισσα και άρχισε ο εκσυγχρονισμός της.
Ετσι έγινε η πρώτη παραγγελία για την τοποθέτηση αυτόματης πρέσας παραγωγής από την Ιταλία και τρία χρόνια αργότερα, το 1959, εγκαταστάθηκε νέα υπερσύγχρονη αυτόματη γραμμή παραγωγής και ξήρανσης ζυμαρικών, από τις πρώτες που τοποθετήθηκαν στην Ελλάδα, ενώ παράλληλα η κατανάλωση άρχισε να αυξάνεται. Ωστόσο το δίκτυο της εταιρείας παρέμενε περιορισμένο. Τα προϊόντα της δεν διακινούνταν πέραν της Αττικής και της Πελοποννήσου. Χρόνο με τον χρόνο οι πωλήσεις αυξάνονται και το 1962 ο Αλ. Κίκιζας αναγκάζεται να εγκαταστήσει δεύτερη γραμμή παραγωγής και να επεκτείνει το εργοστάσιο για τρίτη φορά. Το 1965 ο Αλ. Κίκιζας απεβίωσε και τη γενική διεύθυνση ανέλαβε η σύζυγός του.
Το 1972 κάνει τις πρώτες εξαγωγές της- 32 τόνοι στην άκρως απαιτητική αμερικανική αγορά, με την επωνυμία Κrinos Foods, και δύο χρόνια αργότερα, το 1974, προχωρά στην καθετοποίηση της επιχείρησης, δημιουργώντας τον κυλινδρόμυλο ΜυλΜελ στη Λάρισα. Το 1975 η γενική διεύθυνση της εταιρείας περνά πλέον στα χέρια του κ. Γ. Κίκιζα. Το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1970, ενώ η Μέλισσα έχει σταθεροποιηθεί στις πρώτες θέσεις του κλάδου, ο κλάδος συρρικνώνεται. Λειτουργούν πλέον λιγότερες από 20 επιχειρήσεις. Το 1977 η βιομηχανία ζυμαρικών Ντεβέτα του Βόλου κλείνει, και το σήμα της, μαζί με το δίκτυο πωλήσεων, εξαγοράζεται από την Α. Κίκιζας ΑΕ, γεγονός που σηματοδοτεί τη συγκρότηση πανελλαδικού δικτύου πωλήσεων. Καθ΄ όλη τη δεκαετία του 1980 η θέση της εταιρείας στον κλάδο «παίζει» μεταξύ της τρίτης και της τέταρτης, ενώ η παραγωγή της πλησιάζει το 1990 τις 10.000 τόνους ετησίως.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 τα πράγματα είναι αρκετά δύσκολα, η Μisko έχει ήδη πωληθεί στους Ιταλούς και ο ανταγωνισμός έχει ενταθεί. Τότε, λοιπόν, η Μέλισσα-Κίκιζας ΑΕ παραχωρεί το 25% στον ως τότε συνεργάτη της, την ιταλική Star, και λίγους μήνες αργότερα, όταν εξαγοράζεται από κοινού η εταιρεία «Πελαργός», το ποσοστό των Ιταλών αυξάνεται στο 45%.
Και ενώ όλοι προέβλεπαν ότι σύντομα θα αναγκαστεί να αλλάξει χέρια, η οικογένεια Κίκιζα πουλάει στη Unilever τον κλάδο των προϊόντων ντομάτας και εξαγοράζει από τη Star τη συμμετοχή των Ιταλών, ώστε να ελέγχει πλέον το 100% της επιχείρησης. Αμέσως μετά εξαγοράζει την παραπαίουσα Stella και καθετοποιεί πλήρως την επιχείρηση. Το 2007 αγοράζει το σήμα των ζυμαρικών ΑΒΕΖ και επενδύει περίπου 15 εκατ. ευρώ, αυξάνοντας κατά 30% την παραγωγική της δυναμικότητα. Πλέον, η Κίκιζας ΑΕ πραγματοποιεί το 25% των πωλήσεών της στο εξωτερικό.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
