Καινοτόμος ιστορικός διεθνούς αναγνώρισης, ο Νίκος Σβορώνος (1911-1989) διέπρεψε ως επιστήμονας στη Γαλλία, μελέτησε τον σχηματισμό και τη λειτουργία των κοινωνικών δομών στο Βυζάντιο και στον Νέο Ελληνισμό βασιζόμενος στην εξονυχιστική εξέταση οικονομικών τεκμηρίων και νομικών κειμένων, εισήγαγε νέα επιστημονικά εργαλεία στην ιστοριογραφική έρευνα και άφησε σημαντική παρακαταθήκη στους έλληνες ιστορικούς την πρωτοποριακή και διαρκώς ανήσυχη σκέψη του.
Με αφορμή τα εκατόχρονα από τη γέννησή του, το περιοδικό Νέα Εστία διοργανώνει διήμερο συνέδριο με θέμα «Ν. Γ. Σβορώνος: Κληρονομιά και νέες προοπτικές» για την επανεκτίμηση του έργου του λευκαδίτη ιστορικού και την ανάδειξη της σημασίας του σήμερα. Το συνέδριο θα διαρκέσει από τις 17.00 το απόγευμα της Παρασκευής 8 Απριλίου ως τις 15.30 το απόγευμα του Σαββάτου 9 Απριλίου. Θα διεξαχθεί στην «Αίθουσα Καρατζά» της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας (Αιόλου 82-84, Αθήνα).
Στις τέσσερις ενότητες του συνεδρίου (Βυζαντινές σπουδές, Οικονομική και κοινωνική Ιστορία, Ιστοριογραφία, Πολιτική και Ιστορία) θα συζητηθούν πτυχές της προσφοράς του Σβορώνου στην ιστοριογραφική έρευνα στην Ελλάδα και η απήχηση του έργου του σήμερα. Ομιλητές: Χριστίνα Αγγελίδη, Τόνια Κιουσοπούλου, Νίκος Ε. Καραπιδάκης, Κώστας Κωστής, Πέτρος Πιζάνιας, Ελευθερία Ζέη, Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Γιάννης Κουμπουρλής, Δημήτρης Παναγιωτόπουλος, Αντώνης Λιάκος, Τάσος Σακελλαρόπουλος, Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος.
Ο Σπύρος Ι. Ασδραχάς, ο Βασίλης Κρεμμυδάς, ο Βασίλης Παναγιωτόπουλος και ο Νίκος Αλιβιζάτος, διακεκριμένοι ομότεχνοι του Σβορώνου οι οποίοι είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν ή να συνεργαστούν μαζί του, θα συμμετάσχουν σε συζήτηση στρογγυλής τράπεζας στο τέλος του συνεδρίου. Τα πρακτικά τού συνεδρίου θα δημοσιευτούν σε αφιερωματικό τεύχος της Νέας Εστίας, εντός του 2011.
Το κληροδότημα του Νίκου Σβορώνου
«Ο Νίκος Σβορώνος βαδίζει στο σύνορο που χωρίζει ένα παλαιό από ένα νέο ιστοριογραφικό παράδειγμα», είπε στο «ΒΗΜΑ», ο Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος, επίκουρος καθηγητής Σύγχρονης Πολιτικής Ιστορίας στο ΑΤΕΙ Καλαμάτας, από την οργανωτική επιτροπή του συνεδρίου: «Το σχήμα της “εθνικής συνέχειας” ο “αντιστασιακός χαρακτήρας της ελληνικής ιστορίας” πατούν πάνω σε παλαιότερες ιστοριογραφικές ευαισθησίες και τονικότητες οι οποίες ωστόσο έρχονται να χωνευτούν σε νέα σχήματα και στοχεύσεις». Το έργο του, εντελώς καινοτόμο για την εποχή του, αναγνωρίστηκε από την επιστημονική κοινότητα διεθνώς. Οι επιστημονικές μέθοδοι του Σβορώνου, «ο πολυπαραμετρικός χαρακτήρας εξέτασης της ιστορικής πραγματικότητας, η διεπιστημονική προσέγγιση, η προσήλωση στις μακρές διάρκειες, η μετάλλαξη της οικονομικής ιστορίας σε κοινωνική ιστορία τού οικονομικού ανήκουν σε ένα νέο ιστοριογραφικό παράδειγμα», λέει ο Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος. Βρισκόμαστε στην πρώτη μεταπολεμική περίοδο, όπου η εθνική ιστοριογραφία έχει αναλάβει τον ρόλο του θεμελιωτή ενός ιδεολογικού προτάγματος για το μέλλον των κοινωνιών. Σε αυτό το πλαίσιο, «Εκείνο που ουσιαστικά προτείνει ο Σβορώνος είναι μια νέα σύλληψη του κόσμου καθώς και του τρόπου που οργανώνονται ιστορικά εντός αυτού οι κοινότητες των ανθρώπων. Και η πρότασή του, παρ’ ότι πάντοτε εθνοκεντρική, στοχεύει στη μετατόπιση της προσοχής από το εθνικό κράτος στην εθνική κοινωνία και ακόμη περισσότερο στην ανάδειξη των μηχανισμών βάσει των οποίων αρθρώνονται οι κοινωνικές ιεραρχίες και παράγονται οι συνεπακόλουθες κυρίαρχες ιδεολογίες αλλά και η αντίδραση σε αυτές από τους κυριαρχούμενους».
