Με δύο περίπτερα όπως και πέρυσι, ένα επίκαιρο λογοτεχνικό φεστιβάλ αφιερωμένο στις χώρες του Μαγκρέμπ (Μαρόκο – Αλγερία – Τυνησία) και της Μέσης Ανατολής, ειδική θεματική για το βιβλίο στην εκπαίδευση, 166 συμμετοχές ελλήνων και ξένων εκδοτών μέχρι στιγμής, 110 έλληνες συγγραφείς, 18 συγγραφείς από το εξωτερικό, 60 συγγραφείς και εικονογράφους παιδικής λογοτεχνίας, συζητήσεις, εργαστήρια, εκθέσεις, περίπτερο για τον Ελύτη και ειδικές γωνιές για το παιδί, τον έφηβο, τα περιοδικά λόγου και στοχασμού και εστίαση στις νέες τεχνολογίες, η 8η Διεθνής Εκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης θα γίνει πραγματικότητα στις 5-8 Μαΐου
Μαγκρέμπ και Μέση Ανατολή
Μολονότι η οικονομική κρίση και οι αναταραχές στη Μέση Ανατολή δυσκόλεψαν τη διοργάνωση της Έκθεσης, το συμπέρασμα είναι πως «ο θεσμός έχει πλέον καταξιωθεί στη συνείδηση του κόσμου του βιβλίου και οι εκδότες ανταποκρίνονται», είπε ο πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) Τάκης Θεοδωρόπουλος, στη σημερινή συνέντευξη Τύπου στην οποία συμμετείχαν η διευθύντρια του ΕΚΕΒΙ Κατρίν Βελισσάρη, ο πρόεδρος της HELEXPO Πάρις Μαυρίδης και η πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εκδοτών Βιβλιοπωλών (ΠΟΕΒ) Άννυ Ραγιά, παρουσία του υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού Παύλου Γερουλάνου.
«Όταν οι ιδέες εξεγείρονται» είναι ο τίτλος του άξονα της ΔΕΘ, του φεστιβάλ στον αραβικό κόσμο, ο οποίος βρίσκεται στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος αυτόν τον καιρό. Ανάμεσα στους προσκεκλημένους συγγραφείς είναι, μεταξύ άλλων, ο Νταβίντ Γκρόσμαν (Ισραήλ), ο Μπαχά Ταχέρ και ο Γκαμάλ Γιτάνι (Αίγυπτος), η Σοφί Μπεσίς (Τυνήσια), ο Mπουαλέμ Σανσάλ και ο Μαλέκ Σεμπέλ (Αλγερία). «Δεν καλέσαμε επίσημες αντιπροσωπείες, αλλά συγγραφείς, τον ζωντανό κόσμο του βιβλίου», επεσήμανε ο Τάκης Θεοδωρόπουλος, γι’ αυτό θα έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι συζητήσεις μαζί τους για τις εξελίξεις στον αραβικό κόσμο, τη συμβολή της λογοτεχνίας στον πολιτικό αναπροσανατολισμό των λαών, τις γυναίκες στη Μέση Ανατολή και την ελευθερία.
Βιβλίο και εκπαίδευση
Η ειδική θεματική για εφέτος θα αφορά το βιβλίο στην εκπαίδευση. Στο τριήμερο διεθνές συνέδριο που θα διεξαχθεί στο πλαίσιο της Έκθεσης, θα παρουσιαστούν τα διαφορετικά εκπαιδευτικά συστήματα στην Ευρώπη, με προσκεκλημένους από τη Φινλανδία και τη Γαλλία, και θα διερευνηθούν οι λόγοι της απουσίας του βιβλίου από την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στη χώρα μας, διότι, όπως υπογράμμισε ο κ. Θεοδωρόπουλος, «έχουμε πλέον και στοιχεία, που προέκυψαν από την πρόσφατη Γ΄ Πανελλήνια Έρευνα Αναγνωσιμότητας, ότι οι νέοι διαβάζουν όλο και λιγότερο». Παρών στο συνέδριο θα είναι και ο Αιθίοπας Γιοάνες Γκεμπρεγκεόργκις, ο οποίος βοήθησε στην καταπολέμηση του αναλφαβητισμού στη χώρα του μεταφέροντας με γαϊδουράκι μια κινητή βιβλιοθήκη από χωριό σε χωριό.
Το Υπουργείο Πολιτισμού ξεκαθάρισε –ανακοινώνοντας τη νέα στρατηγική για το βιβλίο τον περασμένο Δεκέμβριο– ότι η διατήρηση του θεσμού της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου αποτελεί βασική του μέριμνα. Έχουμε τα μέσα να αντεπεξέλθουμε στις οικονομικές απαιτήσεις μιας τέτοιας έκθεσης και ποια είναι τα αντισταθμιστικά οφέλη; Την τιμούν οι ξένοι εκδότες; Έρχονται στη Θεσσαλονίκη, κλείνουν συμφωνίες με τους έλληνες; Ήταν τα ερωτήματα που τέθηκαν στη συνέντευξη Τύπου. «Είναι δική σας υπόθεση να φροντίσετε να κλείνετε ραντεβού μαζί τους για να έρθουν» ήταν η απάντηση της κ. Βελισσάρη προς τους εκδότες και ο κ. Θεοδωρόπουλος συμπλήρωσε ότι «Σήμερα πλέον, στην εποχή του ίντερνετ, οι συμφωνίες δεν κλείνονται στις διεθνείς εκθέσεις. Οι εκθέσεις λειτουργούν ως ραντεβού δημοσίων σχέσεων του εκδοτικού κόσμου από όλον τον κόσμο». Συμφωνούμε ότι αυτή είναι η πραγματικότητα και ο ρόλος μιας διεθνούς έκθεσης σήμερα: αποτελεί σημείο όχι απαραίτητα εμπορικής συναλλαγής, αλλά γνωριμίας και επαφών των ανθρώπων του βιβλίου με ομολόγους τους από τον υπόλοιπο κόσμο. «Οι συναντήσεις, οι εκδηλώσεις είναι αυτές που ενδιαφέρουν τον κόσμο του βιβλίου και το αναγνωστικό κοινό», επισήμανε και η κ. Ραγιά.
«Θέλουμε η Έκθεση να είναι της Θεσσαλονίκης»
Κάπου εδώ, ανέκυπτε κάθε χρόνο τέτοια εποχή το ζήτημα του τόπου διεξαγωγής της έκθεσης. Γιατί να γίνεται στη Θεσσαλονίκη και όχι στην Αθήνα, πράγμα που οικονομικά είναι συμφορότερο για τους περισσότερους εκδότες; Είχαμε αντιδράσεις και απειλές για μη συμμετοχή από μεγάλους εκδότες – οι οποίοι όμως στο τέλος έκαναν το ταξίδι στη Θεσσαλονίκη.
Από την άλλη, το Υπουργείο Πολιτισμού επέμενε, όπως σημείωσε και ο υπουργός Πολιτισμού στη σημερινή συνέντευξη Τύπου: «Θέλουμε η Έκθεση να είναι της Θεσσαλονίκης. Θέλουμε η Έκθεση να γίνει σημείο επαφής και διαλόγου για ανθρώπους του βιβλίου και του πολιτισμού. Και θέλουμε να γίνει χώρος διεθνούς προβολής της πόλης».
Η συζήτηση –και η γκρίνια– πλέον σταματά με την ένταξη της Έκθεσης στο ΕΣΠΑ Δυτικής Μακεδονίας ως το 2015 – από όπου έχει εξασφαλιστεί χρηματοδότηση 475.000 ευρώ για την αντιμετώπιση του μεγαλύτερου μέρους του κόστους της. Επομένως η Έκθεση μένει για τα καλά στη Θεσσαλονίκη. Ενταγμένη στο πρόγραμμα Θεσσαλονίκη-Σταυροδρόμι Πολιτισμών, σκοπός όμως είναι η ΔΕΘ «να μην αποτελεί ένα απομονωμένο γεγονός μέσα στον Μάιο, αλλά να προετοιμάζεται και να συνεχίζεται όλον τον χρόνο», είπε ο κ. Μαυρίδης και να είναι αφορμή η Θεσσαλονίκη «ένα λιμάνι χωρίς πλοία, μια παραλιακή πόλη με την πλάτη γυρισμένη στη Μεσόγειο», όπως είπε ο κ. Θεοδωρόπουλος, να ανοίξει διάλογο με τους λαούς της Μεσογείου.
Μέσα σε αυτή τη φιλοσοφία και με αυτές τις φιλοδοξίες, τονίστηκε ιδιαίτερα από όλους τους συμμετέχοντες στη συνέντευξη Τύπου η θερμή υποδοχή της Έκθεσης από τη νέα δημοτική αρχή της πόλης υπό τον Γιάννη Μπουτάρη. Ο δήμος και περίπου δώδεκα φορείς της πόλης συνεργάζονται με το ΕΚΕΒΙ διοργανώνοντας εκδηλώσεις που θα πλαισιώσουν την Έκθεση, από εκθέσεις, λογοτεχνικές και εικαστικές περιηγήσεις και «περίπατο πολιτισμού» στα μουσεία της πόλης ως και ανοιχτό πάρτι στον υπαίθριο χώρο του Δημαρχείου, το βράδυ των εγκαινίων της Πέμπτης 5 Μαΐου.
Θετικές συνεργασίες
Αυτή η συνεργασία Υπουργείου Πολιτισμού, ΕΚΕΒΙ, δήμου, φορέων και τοπικής κοινωνίας είναι η πρώτη από τις θετικές συνεργασίες ενόψει της εφετινής ΔΕΘ. Η δεύτερη είναι η συνεργασία της ΠΟΕΒ με τον Σύνδεσμο Εκδοτών Βόρειας Ελλάδας –από τις ανέλπιστες συνεργασίες, δεδομένου του ανταγωνισμού ανάμεσα στα σωματεία των εκδοτών–, που θα διοργανώσουν από κοινού ημερίδες για εκδότες και βιβλιοπώλες συζητώντας όλα τα θέματα που αφορούν τον κλάδο: την προβολή και τη διάδοση του βιβλίου, τον ρόλο των ΜΜΕ στην προώθηση του βιβλίου, τις αλλαγές στην αγορά με την είσοδο του ηλεκτρονικού βιβλίου και τη νευραλγική σχέση του βιβλιοπωλείου με τις βιβλιοθήκες. Να τις θεωρήσουμε ως θετικά απότοκα της οικονομικής κρίσης; Ακόμη κι έτσι, το ζητούμενο είναι αυτές οι συνεργασίες να έχουν διάρκεια και να πολλαπλασιαστούν.
