«Ποιο είναι το πολιτισμικό ίχνος της σύγχρονης Ελληνίδας;». Eνα ερώτημα, πολλές απαντήσεις. Τόσες όσες και οι συμμετοχές στην έκθεση για τα ένατα γενέθλια του περιοδικού ΒΗΜΑdonna η οποία εγκαινιάστηκε την Δευτέρα 4 Απριλίου στον πολυχώρο The Hub, στα Κάτω Πετράλωνα, και επί μία εβδομάδα δέχτηκε πλήθος επισκεπτών.
38 καλλιτέχνες ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της επιμελήτριας εκθέσεων τέχνης Μαρίνας Φωκίδη συνθέτοντας το ψηφιδωτό αυτής της πολύπλευρης αλλά και «πολύπαθης» γυναίκας.
«Οι καλλιτέχνες θα μπορούσαν να είναι άλλοι τόσοι» σχολιάζει η Φωκίδη. «Επρεπε όμως κάπου να σταματήσουμε για να δημιουργήσουμε μια αφήγηση στο θεατή». Ο οποίος θεατής ή για την ακρίβεια το πλήθος των θεατών που συνέρευσε τη βραδιά των εγκαινίων, ένα μωσαϊκό από ετερόκλητα στυλ, προσωπικότητες, στάσεις ζωής, ή αν θέλετε η ζωντανή απόδειξη της κατακλείδας της έκθεσης, ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να σκιαγραφήσεις το πορτραίτο της Ελληνίδας σήμερα, προσπαθώντας να του επιβάλλεις τον κανόνα του ισοπεδωτικού «μέσου όρου».
Συμπέρασμα που προκύπτει μετά την περιήγηση στους χώρους της έκθεσης, όπου βοηθούσης της ευρύχωρης αρχιτεκτονικής δομής του The Hub, ο επισκέπτης «συνομιλεί» με τα έργα από την σωστή απόσταση. Αλλά και είναι σε θέση να διακρίνει τον ζωντανό διάλογο μεταξύ των ίδιων των έργων, μια αναπάντεχη έκπληξη εάν αναλογιστεί κανείς ότι δεν έχουν δημιουργηθεί με το ίδιο κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο ως φόντο.
Αυτή ήταν εξ αρχής επιδίωξη της Φωκίδη. «Δεν μας ενδιέφερε η εικονογράφηση του θέματος. Ούτε πιστεύω ότι σε μια έκθεση οι καλλιτέχνες πρέπει να δίνουν καινούργια έργα, ‘φρέσκα’. Τα έργα δεν είναι αβγά! Κάναμε έρευνα και καταλήξαμε σε έλληνες καλλιτέχνες, διαφορετικών ηλικιών και τεχνοτροπιών ως μέσο έκφρασης αλλά με κοινό παρανομαστή τη γνώση τους για τη σύγχρονη Ελληνίδα». Η «Κωφάλαλη», φωτογραφία από περφόρμανς σε δημόσιους χώρους το 1971 από την Λήδα Παπακωνσταντίνου αντιπαρατίθεται με την «Ωραία των Αθηνών» του Γιάννη Βαρελά, φιλοτεχνημένης το 2006 και κάθε ένα από αυτά δεν μοιάζει αναγκαστικά δέσμιο της χρονικότητάς του.
Ο Ελληνοαμερικάνος Στηβ Γιαννάκος «άναρχος» και «βέβηλος» ως συνήθως συμμετέχει με το «Exhilarating Mysteries of Household Employment» (2000), και κανιβαλίζει τις παραδοσιακές οικογενειακές αξίες παρουσιάζοντας τις επισκιασμένες από τα αχαλίνωτα σεξουαλικά παιχνίδια.
Η Μαρίνα Γιώτη με το βίντεο «Αμμονιαζόλ» (2011) καταθέτει την άποψή της ότι ακόμη και μετά τη φθορά του στερεότυπου της ελληνίδας συζύγου, νοικοκυράς και μητέρας «η σύγχρονη Ελληνίδα έχει στο DNA της, εκτός από μπόλικο αμμονιαζόλ, την τάση να καθαρίζει, να πλένει και να τα κάνει αόρατα». Οποια έχει προσπαθήσει να αποβάλλει τις «οικοκυρικές» καταβολές της γνωρίζει το αναπόφευκτο στη συγκεκριμένη νομοτέλεια.
Η Αλίκη Παληού με το βίντεο «Αποτύπωση Ι» (2006) όντως αποτυπώνει πολύ εύγλωττα την προσπάθεια της σύγχρονης ελληνίδας να ανταποκριθεί στους πολλαπλούς ρόλους της: ως τρυφερή μητέρα αλλά και ως γυναίκα ερωτική ακροβατεί διχασμένη και νευρωτικά ανάμεσα στο μητρικό καθήκον, αλλά και τον «μοιραίο» της ρόλο.
Ξεχωρίζουμε για το τέλος την κατάθεση του πολυσχιδούς και γλυκύτατου Αγγελου Παπαδημητρίου, βραβευμένου την βραδιά των εγκαινίων με το θεατρικό έπαθλο «Τα Παναθήναια» για τον ρόλο του στην οπερέτα «To μικρόβιο του έρωτα». Το συνοδευτικό του κείμενο για το έργο του «Κασσάνδρα» (2010), μια μπλε, «μεσογειακή» Τζόζεφιν Μπέικερ, το «ηρώον στα βάσανά της Ελληνίδας» με το οποίο συμμετέχει στην έκθεση και συνοψίζει πολύ εύστοχα τις αιχμές της ταυτότητάς της:
«Η Ελληνίδα είναι τόσο επιφορτισμένη με την Ιστορία των 3000 ετών και βάλε, που είναι αδύνατον να λειτουργήσει ως φυσιολογικός άνθρωπος. Στο βάθος καραδοκούν μια Αντιγόνη, μια Μπουμπουλίνα μαζί με ενσωματωμένες μετανάστριες τύπου Μήδειας, Κασσάνδρας, Υπατίας. Ο Ελύτης περιπλέκει ακόμη περισσότερο τα πράγματα: Τα κιτρολέμονα στήθη έχουν πάρει στον λαιμό τους πολλές»…
Η έκθεση «Σύγχρονη Ελληνίδα» φιλοξενήθηκε στον πολυχώρο The Hub (Αλκμήνης 5, Κάτω Πετράλωνα) έως την Τρίτη 12 Απριλίου. Τα έσοδα από τις πωλήσεις του καταλόγου της έκθεσης διατέθηκαν στους σκοπούς του W.I.N. Hellas. Είσοδος ελεύθερη.
Με την ευγενική χορηγία του Dove και του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου.
