Η κρίση και η ύφεση, πέραν των δεινών που τις συνοδεύουν, είναι εκ φύσεως αποκαλυπτικές. Φανερώνουν στρεβλώσεις, ξεγυμνώνουν δραστηριότητες, αποκαλύπτουν παράταιρες συμφωνίες και εκθέτουν πρόσωπα και ομάδες συμφερόντων, που στον καιρό της ανάπτυξης και της ανέμελης ευημερίας κρύβονταν πίσω από αδιαφανείς σχέσεις και πίσω από τα χρήματα που έρρεαν κάτω από το τραπέζι.
Ο κλάδος της επικοινωνίας, τέκνο κατ’ εξοχήν των καλών ημερών, είχε πολλά να κρύψει όλα τα προηγούμενα χρόνια. Και τώρα που η κρίση τον πνίγει, αυτοαποκαλύπτεται. Οι διαφημιστικές καταρρέουν η μία πίσω από την άλλη, οι εταιρίες ερευνών δεν έχουν πού να σταθούν, η πελατεία των εταιριών χάνεται ή δεν έχει να πληρώσει το έργο τους, ο κλάδος των ενδιάμεσων, μεταξύ της παραγωγής και της κατανάλωσης, παραπαίει, δεν στέκεται χωρίς αλλαγή, χωρίς μεταρρύθμιση και αναδιάρθρωση.
Σ΄αυτό το κλίμα, το ετήσιο συνέδριο της επικοινωνίας, που έγινε στις 23 Μαρτίου, με τη συμμετοχή διαφημιζόμενων, διαφημιστικών εταιριών, εταιριών έρευνας και ΜΜΕ (τηλεοπτικών, Τύπου και διαδικτύου) δεν μπορούσε παρά να είναι διαφορετικό.
Μέγας ήταν ο προβληματισμός γύρω από την αδιαφάνεια, τις στρεβλώσεις και την έλλειψη εμπιστοσύνης, αλλά και από την απώλεια έργου, εισοδήματος και θέσεων εργασίας.
Φαινόταν, φώναζε από μακριά ότι η φούσκα της επικοινωνίας είχε σκάσει, εκεί μέσα, στην αίθουσα του συνεδρίου και τα άλλοτε αλαζονικά και φανταχτερά πρόσωπα, φάνταζαν μικρά κι ασήμαντα.
Οι μέχρι πρότινος πανίσχυροι της επικοινωνίας παραδέχονταν ότι μετατράπηκαν σε άθλιους εμποράκους και μεσάζοντες μεταξύ των διαφημιζομένων και των μέσων, διαπραγματευόμενοι τα διαφημιστικά κονδύλια των πελατών τους με τα ΜΜΕ.
Ο «μαύρος» πλούτος από τη διαπραγμάτευση και τη μοιρασιά άφησε τον κλάδο αποστεωμένο, χωρίς ικανά στελέχη, αφού η εμπειρία και η τεχνογνωσία έπαψαν να είναι προαπαιτούμενα, με αποτέλεσμα το βασικό αγαθό της παραγωγής διαφήμισης να απαξιωθεί, να ξεμείνει από ιδέες, ποιότητα και ταλέντο.
«Μας πληρώνετε όλο και λιγότερο» έλεγαν οι διαφημιστές, μας «φέρατε σε δραματική κατάσταση» σημείωναν οι εκπρόσωποι των μέσων, «δεν μας δίνετε ποιοτικό προιόν» φώναζαν οι διαφημιζόμενοι και όλοι μαζί βεβαίωναν το πρόβλημα.
Η πίτα μίκρυνε, η ευφορία αντικαταστάθηκε από αγωνία, τα μέσα βυθίζονται και οι διαφημιστικές εταιρίες χάνουν τα αυγά και τα καλάθια.
Η παλιά φουρνιά, όσοι πλούτισαν και ευθύνονται για το χάλι της επικοινωνίας, επιμένουν δυστυχώς στα ίδια, προσβλέπουν στην πολιτεία, απαιτούν και διεκδικούν από το κράτος, δεν δείχνουν διάθεση να απαρνηθούν το απολύτως προβληματικό καθεστώς των επιστροφών και των αμοιβών κάτω από το τραπέζι.
Η νέα γενιά, από την άλλη μεριά, δείχνει πιο προσαρμοστική και διαθέσιμη για αλλαγή.
Παραδέχεται πως «αντί να αμειβόμαστε για τις ιδέες μας, πληρωνόμαστε από τη διαχείριση του χρήματος, που όμως πλέον δεν υπάρχει» και επιμένει πως «εξαντλήσαμε τις αξίες και τη δημιουργικότητά μας για να γίνουμε διακομιστές χρήματος».
Δεν φαίνεται παρά ταύτα να επικρατεί η εγκατάλειψη του εμπορίου και η επιστροφή στο προιόν.
Οι διαφημιζόμενοι πάντως δεν είναι διατεθειμένοι να αφήσουν την διαπραγμάτευση στις διαφημιστικές εταιρίες και μετέδωσαν προς τον συγκεκριμένο κύκλο ότι «δεν θα κάνετε διαπραγματεύσεις με τις δικές μας επενδύσεις».
Κακά τα ψέματα, οι διαφημιστικές εταιρίες δεν μπορούν πια να λειτουργούν ως άλλοι μεσάζοντες.
Είναι υποχρεωμένες να αφοσιωθούν στην παραγωγή διαφήμισης, να επενδύσουν στην καινοτομία και στη δημιουργικότητα.
Η αγορά, διαφημιζόμενοι και ΜΜΕ δεν αντέχουν πια τη διαμεσολάβηση. Μπορούν μόνοι τους να τιμολογήσουν τις υπηρεσίες μετάδοσης των μηνυμάτων.
Ολοι έχουν όφελος από το ξεκαθάρισμα των ρόλων και του έργου. Οι διαφημιστές θα παράγουν διαφήμιση και θα διεκδικούν όσα αναλογούν στο έργο τους, θα πληρώνονται για την ιδέα, τη σύλληψη, την παραγωγή και τη δύναμη του μηνύματος.
Τα ΜΜΕ για τον χώρο και τον χρόνο που πωλούν στους διαφημιζόμενους και οι τελευταίοι θα έχουν καθαρούς λογαριασμούς, θα ξέρουν ακριβώς πόσο κοστίζει η παραγωγή διαφήμισης και πόσο η προβολή της. Καθαρά πράγματα, καθαροί λογαριασμοί, σαφείς σχέσεις.
Ετσι μπορεί να αναγεννηθεί η διαφήμιση, οι επιχειρήσεις να πάρουν προϊόν δυναμικό και τα ΜΜΕ πραγματικά λεφτά.
Κάπως έτσι η κρίση μπορεί να μετατραπεί σε ευκαιρία εξορθολογισμού και ανάπτυξης. Είναι άλλωστε η μόνη πραγματική λύση.
