Επτά χρόνια χρεοκοπίας

Την εβδομάδα που πέρασε η χώρα έζησε μια σημαντική επέτειο που δυστυχώς πέρασε απαρατήρητη: έκλεισε επτά χρόνια χωρίς κυβέρνηση – από τον Μάρτιο του 2004 δηλαδή, όταν η ΝΔ κέρδισε τις εκλογές υποσχόμενη μια «ενάρετη διακυβέρνηση».. . Η επέτειος αυτή εξηγεί από μόνη της την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα σήμερα.
Θέλετε το πιο απλό παράδειγμα; Το δημόσιο χρέος.
Οπως όλοι γνωρίζουμε αποτελεί σήμερα το υπ΄ αριθμόν ένα εθνικό πρόβλημα. Είναι το πρόβλημα για το οποίο μας φόρεσαν το μνημόνιο και το οποίο δεν αντιμετωπίζεται από το μνημόνιο. Είναι το πρόβλημα για το οποίο ο Πρωθυπουργός ταξιδεύει από πρωτεύουσα σε πρωτεύουσα. Είναι το πρόβλημα που απειλεί τη χώρα με πλήρη ή έστω με ελεγχόμενη χρεοκοπία.
Στις 31 Δεκεμβρίου του 2003, το δημόσιο χρέος έφτανε στα 177,8 δισ. ευρώ ή στο 117% του ΑΕΠ. Αποτελούσε δηλαδή ένα σοβαρό, αλλά απολύτως διαχειρίσιμο μέγεθος- ούτε καν το υψηλότερο δημόσιο χρέος στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Και μιλάμε για μια χώρα που «έτρεχε» για αρκετά χρόνια με ρυθμούς ανάπτυξης 4%-5%, άρα όπου το βάρος του χρέους γινόταν λιγότερο αισθητό.
Στις 31 Δεκεμβρίου του 2010, επτά χρόνια αργότερα, το δημόσιο χρέος έφτασε στα 340,3 δισ. ευρώ, δηλαδή σχεδόν διπλασιάστηκε! Και διπλασιάστηκε σε μια χώρα που βούλιαζε το τελευταίο τρίμηνο του ίδιου χρόνου με ύφεση 6,6%.
Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να προσθέσω κάτι άλλο. Η επταετής ακυβερνησία είναι αυτή που μας οδήγησε στο χάος.
«Μα τι εννοείς ακυβερνησία;» θα ρωτήσετε. Ολο αυτό το διάστημα η χώρα είχε και πρωθυπουργούς, και υπουργούς, και κυβερνήσεις· όλους δημοκρατικά εκλεγμένους και πολύ συχνά με υψηλούς δείκτες δημοφιλίας και αποδοχής. Καμία αντίρρηση. Αλλά δυστυχώς οι κυβερνήσεις κρίνονται εκ του αποτελέσματος: αν όλοι αυτοί είχαν κυβερνήσει με στοιχειώδη επάρκεια, θα είχε φανεί στην πράξη και αποκλείεται η Ελλάδα να βρισκόταν εκεί που βρίσκεται σήμερα.
Φυσικά οι ευθύνες δεν επιμερίζονται ισομερώς- αλλά δεν είναι η πρόθεσή μου να μιλήσω για ευθύνες. Το παλαιό παιχνίδι του πιο κακόγουστου λαϊκισμού είναι να αντικαθιστά τα προβλήματα με ενόχους. Και να καλλιεργεί την επικίνδυνη εντύπωση ότι τα προβλήματα θα λυθούν αν τιμωρηθούν εκείνοι που (υποτίθεται) τα δημιούργησαν. Αλλωστε (και παρά τις ανοησίες που ακούγονται δεξιά κι αριστερά…) η χρεοκοπία μιας χώρας δεν είναι υπόθεση του Ποινικού Κώδικα.
Σύμφωνα με το τελευταίο Ευρωβαρόμετρο, το 93% των Ελλήνων δεν εμπιστεύεται τα πολιτικά κόμματα. Προσέξτε: όχι τα μεν ή τα δε, όλα τα πολιτικά κόμματα! Πράγμα που σημαίνει ότι η χώρα προσπαθεί να βγει από τη χειρότερη κρίση της πρόσφατης ιστορίας της με μια πολιτική ηγεσία που προέρχεται από κόμματα τα οποία δεν εμπιστεύεται (και όχι αδίκως…) το 93% του ελληνικού λαού.
Δεν ξέρω πώς σκέφτεται η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του χρέους, αλλά πολύ φοβούμαι ότι το πρόβλημα της εμπιστοσύνης είναι πολύ σοβαρότερο. Εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση, εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα, εμπιστοσύνης στη χώρα, εμπιστοσύνης στον εαυτό μας.
Διότι εδώ ακριβώς βρισκόμαστε τώρα. Ζούμε μια έλλειψη εμπιστοσύνης που τροφοδοτείται από την αίσθηση ακυβερνησίας και αναποτελεσματικότητας και η οποία εμπεδώνεται καθημερινά από ένα τσουνάμι ανομίας και ατιμωρησίας είτε αφορά τους δολοφόνους αστυνομικών, είτε τους ασυνείδητους επιχειρηματίες, είτε τον υπόκοσμο του ποδοσφαίρου.
Μια έλλειψη εμπιστοσύνης η οποία οδηγεί σε ένα κλίμα γενικής υστερίας και χρόνιας αγανάκτησης- και καλά θα κάνουν οι επιτήδειοι που υποδαυλίζουν το ένα ή το άλλο να θυμούνται ότι η υστερία δεν είναι παρά το τελευταίο στάδιο πριν από τον πανικό…
Αποτέλεσμα; Αν το δημόσιο χρέος αποτελεί σπαζοκεφαλιά για την κυβέρνηση, το ζήτημα της εμπιστοσύνης είναι πραγματικός πονοκέφαλος. Και επιβεβαιώνει ότι το βασικό πρόβλημα της χώρας δεν είναι οικονομικό, αλλά βαθύτατα πολιτικό. Ούτως ή άλλως, ό,τι κι αν λέει ο Ντομινίκ Στρος-Καν με την αποικιοκρατική διαγνωστική του, στο χείλος της καταστροφής δεν μας οδήγησε η οικονομική μοίρα, ούτε η έλλειψη ηθικής, ούτε οι αμαρτίες της φυλής, αλλά η πολιτική ανικανότητα.
jpretenteris@dolnet.gr
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ