Πενήντα δύο διεθνούς φήμης αρχιτέκτονες ψήφισαν για τα καλύτερα και σημαντικότερα κτίρια του καιρού μας. Ιδού πώς διαμορφώθηκε το top 10 που αφορά στο διάστημα 2001-2010.
Κέντρο Sendai Mediatheque, Ιαπωνία, 2001 Toyo Ito
Βρίσκεται στο Τόκιο και συνδυάζει βιβλιοθήκη, αρχείο οπτικοακουστικού υλικού, γκαλερί και κινηματογράφο. Δεκατρείς χαλύβδινοι πυλώνες υπό μορφή δικτυωτού πλέγματος, εμπνευσμένοι από τα φύκια που επιπλέουν στην επιφάνεια της θάλασσας, διαπερνούν καθέτως τους επτά ορόφους του κτιρίου, οι οποίοι δίνουν την εντύπωση ότι στέκονται στον αέρα. Στην πολυμορφία του κτίσματος συμβάλλει το ξεχωριστό στυλ κάθε επιπέδου, τα οποία διαμορφώθηκαν εσωτερικά από διαφορετικό ντιζάινερ.
Κεντρική Βιβλιοθήκη του Σιάτλ, ΗΠΑ, 2004 Rem Koolhaas
Γνωστός τόσο για τους ανορθόδοξους χώρους που δημιουργεί όσο και για την ισχυρή θεωρητική τεκμηρίωση του έργου του, ο ολλανδός αρχιτέκτονας διαμόρφωσε ένα γεωμετρικό οικοδόμημα διακριτών επιπέδων, τα οποία ταυτίζονται με τη χρηστικότητα των χώρων και υπηρετούν τις πρακτικές λειτουργίες τους διασφαλίζοντας φως ή σκιά στους τομείς που απαιτείται.
Τα 2,3 εκατομμύρια επισκεπτών ετησίως αποτελούν άμεση αναγνώριση.
Μουσείο Nelson-Atkins, ΗΠΑ, 2007 Steven Holl
Η προσθήκη στο κλασικό κτίριο του 1933 αποτελεί μια σύγχρονη προσέγγιση που εγκαθιδρύει τον μοντερνισμό στη μεγάλη πράσινη έκταση γύρω από το Μουσείο της πολιτείας του Κάνσας.
Η νέα πτέρυγα περιλαμβάνει πέντε διασυνδεόμενα οικοδομήματα καλυμμένα με γαλακτερό γυαλί, τα οποία ο αρχιτέκτονας χαρακτηρίζει «φακούς», και είναι στο μεγαλύτερο τμήμα της υπόγεια. Παρ’ όλα αυτά η σχεδίαση επιτρέπει στις ακτίνες του ήλιου να εισχωρούν στο εσωτερικό ως βασικός παράγοντας φωτισμού των εκθεμάτων.
Εθνικό Στάδιο Πεκίνου, Κίνα, 2008 Herzog & deMeuron
Το «δάσος» των χαλύβδινων δοκών που έδωσε στο στάδιο των Ολυμπιακών Αγώνων του 2008 την ξεχωριστή όψη του και το χαρακτηριστικό προσωνύμιο «φωλιά πουλιού» αντλεί την έμπνευσή του από σχέδια κινεζικής κεραμικής. Το αρχιτεκτονικό εύρημα των διάσημων δημιουργών, προκειμένου να καλύψουν τους πυλώνες που θα στήριζαν τη συμπτυσσόμενη στέγη του σταδίου, μετατράπηκε σε έναν εντυπωσιακό διάκοσμο όταν η ιδέα αυτή εγκαταλείφθηκε.
www.e-architect.co.uk/architects/herzog_de_meuron.htm
Κρεμαστή γέφυρα Millau, Γαλλία, 2004 NormanFoster
«Διάλογο μεταξύ φυσικού και τεχνητού στοιχείου» χαρακτηρίζει το έργο του ο ίδιος ο Foster. Ο υψηλότερος πυλώνας της γέφυρας φτάνει στα 245 μ., με τα κατάρτια να ορθώνονται ακόμη 90 μ. από το οδόστρωμα, καθιστώντας την ισοδύναμη με τον Πύργο του Αϊφελ. Θαύμα τεχνικής, η 2,5 χιλιομέτρων γέφυρα κατασκευάστηκε έτσι ώστε να διακρίνεται για την εξαιρετική λεπτότητά της αλλά και για να παρέχει στους οδηγούς την καλύτερη δυνατή θέα στην πεδιάδα και στις γύρω οροσειρές μέσω της καμπύλης σχεδίασής της.
Κολέγιο Cooper Union, ΗΠΑ, 2009 Thom Mayne– Morphosis architects
Σχεδιαστικά τολμηρή και υλοποιημένη με τις φιλικότερες προδιαγραφές για το περιβάλλον, η νέα ακαδημαϊκή προσθήκη του αμερικανικού κολεγίου λογίζεται ως ακόμη μία διάκριση στη συλλογή της Νέας Υόρκης. Η διπλή εξωτερική επένδυση από διάτρητο χάλυβα μπροστά από τους υαλοπίνακες δίνει στο οικοδόμημα την ξεχωριστή όψη του, επιτρέπει τον φωτισμό του εσωτερικού του κατά 75% από τον ήλιο και περιλαμβάνει αυτορυθμιζόμενα μηχανικά πάνελ για τον έλεγχο του φωτός και της θερμοκρασίας, περιορίζοντας έτσι την ενεργειακή σπατάλη.
Εκθεσιακό κέντρο BMW, Γερμανία, 2007 COOP Himmelb(l)au
Η συλλογή ασύμμετρων όγκων από χάλυβα, που αποτελούν το εκθεσιακό κέντρο της BMW στο Μόναχο, έχει γίνει αντικείμενο πολλών σχολίων στα τρία χρόνια ύπαρξης του κτιρίου. «Οχι μόνο ναό αλλά και αγορά, και κέντρο επικοινωνίας, και τόπο συγκέντρωσης για τη μεταλαμπάδευση της γνώσης» χαρακτηρίζει το έργο ένας από τους αρχιτέκτονες, ο WilhelmPrix, το οποίο μένει στη μνήμη για την εντυπωσιακή οροφή με τους συσσωρευτές ηλιακής ενέργειας ισχύος 800 KW.
Αποβάθρα Γιοκοχάμα, Ιαπωνία, 2002 Foreign Office Architects
Ο συνδυασμός ατσαλιού και ξύλου που χαρακτηρίζει τον λιμενικό σταθμό της Γιοκοχάμα αποσκοπεί στο να εντάξει στο ευρύτερο αστικό τοπίο τον παραδοσιακά αποκομμένο από την υπόλοιπη πόλη χώρο ενός λιμανιού. Ο επισκέπτης ανακαλύπτει ότι σταδιακά ο σταθμός εξελίσσεται σε πλατεία, καθώς ο εσωτερικός χώρος μετατρέπεται σε εξωτερικό, ενώ παρόμοια είναι και η λειτουργία του εσωτερικού κήπου ο οποίος εκτείνεται ως τη θάλασσα.
Casada Musica, Πορτογαλία, 2005 RemKoolhaas
Μια διαστημική κιβωτός από λευκό τσιμέντο ήταν η απάντηση του Koolhaas στο ερώτημα που έθεσε στον εαυτό του προτού σχεδιάσει το κτίριο της Συμφωνικής Ορχήστρας του Πόρτο: Πώς δημιουργείς ένα δημόσιο κτίριο στην εποχή της κυριαρχίας των αγορών; Ο αρχιτέκτονας, μεταξύ άλλων, διαχώρισε ευφυώς επίσημους και βοηθητικούς χώρους, που αναπτύσσονται γύρω από το μεγάλο αμφιθέατρο και ενώνονται με σκάλες και πλατφόρμες, κάνοντας το έργο «σαφές και μυστηριώδες» ταυτοχρόνως.
Εκκλησία Saint-Pierre, Γαλλία, 2006 LeCorbusier
Προέκταση του έργου του LeCorbusier στον 21ο αιώνα, το κτίριο ξεκίνησε να χτίζεται το 1971 στο Φιρμινί – έξι χρόνια μετά τον θάνατο του κορυφαίου αρχιτέκτονα –και ολοκληρώθηκε από τον μαθητή του Jose Oubrerie μόλις πριν από μία τετραετία, καθώς αποτελούσε αντικείμενο πολιτικής διαμάχης για περίπου 30 χρόνια. Η παράξενη γεωμετρική φόρμα του, που θυμίζει κεκλιμένο κόλουρο κώνο, καθιστά την κατασκευή από οπλισμένο σκυρόδεμα αυθεντικό εκπρόσωπο της κληρονομιάς του ελβετού πρωτοπόρου μοντερνιστή.
Ο 21ος αιώνας βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα για οποιεσδήποτε σοβαρές κρίσεις αναφορικά με τις τάσεις και τις κατευθύνσεις του. Η συμπλήρωση όμως μίας δεκαετίας αποτελεί ένα αρκούντως διακριτό ορόσημο για μια πρώτη αποτίμηση – σε συνδυασμό με τα τέλη του 20ού αιώνα. Εξ ου και η πρωτοβουλία του αμερικανικού περιοδικού Vanity Fair να ζητήσει από 52 αρχιτέκτονες και ντιζάινερ – ανάμεσά τους 11 κάτοχοι του βραβείου Pritzker – να προτείνουν τα καλύτερα έργα των τελευταίων 30 ετών. Η ανταπόκριση υπήρξε, φυσικά, άμεση και τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας ήταν ενδεικτικά του κλίματος μεταξύ των ειδικών.
Στις πρώτες θέσεις των σημαντικότερων αρχιτεκτονικών έργων της τελευταίας 30ετίας βρέθηκαν το Μουσείο Guggenheim του Frank Gehry στο Μπιλμπάο, το μουσείο του Renzo Piano που στεγάζει τη συλλογή Menil στο Χιούστον και το ξενοδοχείο-spa Therme Vals του Peter Zumthor. Εδώ σας παρουσιάζουμε τη δεκάδα που ξεχώρισε την τελευταία δεκαετία. Ολα τα κτίρια που διακρίθηκαν αναδεικνύουν τη δυναμική της σύγχρονης αρχιτεκτονικής, την καινοτόμο χρήση των υλικών και την ευαισθησία για το περιβάλλον. Οσο για το καλύτερο έργο του 21ου αιώνα, το οποίο οι ειδικοί κλήθηκαν να υποδείξουν, είναι μάλλον νωρίς ακόμη…
Δημοσιεύθηκε στο BHMΑDECO, τεύχος 39, σελ. 30-34, Δεκέμβριος 2010
