ΛΟΝΔΙΝΟ. Μεγάλο βήμα για τη διάγνωση και τη θεραπεία ασθενειών του νευρικού συστήματος έκαναν βρετανοί ερευνητές αποκαλύπτοντας την ταυτότητα των πρωτεϊνών των συνάψεων, δηλαδή των μικροσκοπικών χώρων μεταξύ δύο νευρικών κυττάρων. Η πρωτοποριακή εργασία τους ανακοινώθηκε στο τελευταίο τεύχος της έγκριτης επιστημονικής επιθεώρησης «Νature Νeuroscience» και σύμφωνα με αυτήν στο φως ήλθαν 1.461 πρωτεΐνες οι οποίες παίζουν ρόλο σε 130 ασθένειες του εγκεφάλου. «Στις ασθένειες αυτές περιλαμβάνονται συνηθισμένες νόσοι του εγκεφάλου, όπως η Αλτσχάιμερ και η Πάρκινσον, αλλά και άλλες νευροεκφυλιστικές νόσοι, καθώς και επιληψίες ή παιδικές αναπτυξιακές ασθένειες, συμπεριλαμβανομένου του αυτισμού» διευκρίνισε ο καθηγητής Σεθ Γκραντ του Ινστιτούτου Σάνγκερ, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης.
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι το πλέον περίπλοκο όργανο: αποτελείται από εκατομμύρια νευρικά κύτταρα τα οποία επικοινωνούν μεταξύ τους με δισεκατομμύρια συνάψεις. Η κάθε σύναψη δημιουργείται από τις απολήξεις δύο κυττάρων, ενός που στέλνει το μήνυμα και ενός που το λαμβάνει. Πρακτικά οι βρετανοί ερευνητές ταυτοποίησαν το δίκτυο πρωτεϊνών το οποίο εντοπίζεται στη μεμβράνη του δεύτερου κυττάρου (του κυττάρου-παραλήπτη του μηνύματος) αξιοποιώντας δείγματα νευρικού ιστού τα οποία ελάμβαναν από βιοψίες εγκεφάλων σε νοσοκομείο του Εδιμβούργου.
Αφού ταυτοποίησαν, αξιοποιώντας μεθόδους της σύγχρονης πρωτεομικής, τις πρωτεΐνες των συνάψεων, αναζήτησαν σε τράπεζες δε δομένων και τα γονίδιά τους. Επίσης μπόρεσαν να διερευνήσουν την εξελικτική πορεία αυτών των πρωτεϊνών. Από τις αναζητήσεις τους προέκυψαν τα παρακάτω συμπεράσματα: αφενός η πρωτεϊνική ταυτότητα των συνάψεων έχει παραμείνει ιδιαίτερα σταθερή στη διάρκεια της εξέλιξης (γεγονός δηλωτικό της εξαιρετικής σημασίας τους) και αφετέρου οι πρωτεΐνες αυτές βρέθηκαν να σχετίζονται με πλήθος ασθενειών. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του καθηγητή Γκραντ: «Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι οι πρωτεΐνες αυτές παίζουν κεντρικό ρόλο σε μια ευρεία γκάμα ανθρωπίνων ασθενειών και επηρεάζουν τις ζωές πολλών ανθρώπων. Διαπιστώσαμε ότι κάθε έβδομη πρωτεΐνη σχετίζεται με ένα γνωστό νόσημα και ότι κάποιες από αυτές εμπλέκονται σε περισσότερα του ενός.Η περαιτέρω ανάλυση των ευρημάτων μας θα δώσει στους επιστήμονες ένα νέο σημείο εισόδου για να μπορέσουμε να ξετυλίξουμε το κουβάρι των ανθρώπινων ασθενειών του εγκεφάλου».
Το εύρημα ότι κάποιες πρωτεΐνες σχετίζονται με περισσότερες από μία ασθένειες δίνει ελπίδες πως αυτές θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με ένα μόνο φάρμακο (που θα λειτουργεί μέσω αυτών των πρωτεϊνών). Εκτιμάται επίσης ότι σύντομα θα υπάρξουν διαγνωστικά τεστ βασισμένα στα ευρήματα του καθηγητή Γκραντ και των συνεργατών του. Προκειμένου δε να επιταχυνθεί η ανάπτυξη νέων φαρμάκων αλλά και διαγνωστικών τεστ και να μπορέσουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι ερευνητές να κεφαλαιοποιήσουν στα ευρήματα των βρετανών συναδέλφων τους, αυτά βρίσκονται ελεύθερα στον δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Σάνγκερ www.sanger.ac.uk.
