ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ, ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ. «Μια συστημική κρίση χρειάζεται μια συστημική απάντηση» δήλωσε προ ημερών ο πρόεδρος του Εurogroup κ. Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, θέλοντας προφανώς να εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους αποφάσισε εσχάτως να επαναφέρει στο προσκήνιο της επικαιρότητας μια σχεδόν ξεχασμένη πρόταση του κ. Ζακ Ντελόρ, δηλαδή την έκδοση των λεγόμενων «ευρωομολόγων». Μια πρόταση που, αν υλοποιηθεί, σίγουρα θα ελαφρύνει το άχθος χωρών όπως η Ελλάδα και η Ιρλανδία, αφού με την έκδοση των ευρωομολόγων θα υπάρξει επί της ουσίας ένα επιτόκιο για όλες τις χώρες της ευρωζώνης. Κάτι που σίγουρα συμφέρει τις λεγόμενες «περιφερειακές» χώρες του ευρώ, όχι όμως και τη Γερμανία, η οποία ατύπως υπολόγισε ότι θα επιβαρυνθεί με ένα ποσό της τάξεως των 17 δισ. ευρώ.
Το «όχι» στα ευρωομόλογα που ο κ. Γιούνκερ εισέπραξε αυτή την εβδομάδα από το Φράιμπουργκ της Γερμανίας, όπου συναντήθηκαν η γερμανίδα καγκελάριος κυρία Ανγκελα Μέρκελ και ο πρόεδρος της Γαλλίας κ. Νικολά Σαρκοζί, δεν εξέπληξε κανέναν, και πολύ περισσότερο τον ίδιο τον πρόεδρο του Εurogroup. Οπως ανέφεραν αυτή την εβδομάδα στις Βρυξέλλες άνθρωποι του περιβάλλοντός του, οι λόγοι για τους οποίους ο κ. Γιούνκερ θεώρησε σκόπιμο να επαναφέρει τα ευρωομόλογα στην επικαιρότητα είναι κατά βάση δύο: Ο πρώτος είναι ότι οι πάντες έχουν πλέον αντιληφθεί ότι με τα «συμβατικά μέτρα» της ευρωζώνης οι αγορές δεν ηρεμούν και ο δεύτερος – και μάλλον βασικότερος- είναι ότι η Γερμανία επί της ουσίας έχει επιτύχει τους στόχους της και συνεπώς μπορεί να δείξει ελαστικότητα. Εχει δηλαδή δημιουργήσει ένα πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης των χωρών του ευρώ με βάση τα δικά της πρότυπα και έχει κατοχυρώσει ότι ο μόνιμος μηχανισμός για την αντιμετώπιση των μελλοντικών οικονομικών κρίσεων θα είναι τόσο απωθητικός ώστε να αποτελεί στο μέλλον, για κάθε κυβέρνηση, την εντελώς έσχατη λύση.
Η απωθητικότητα του μόνιμου μηχανισμού είναι πλέον εγγυημένη και λόγω της εμπλοκής, από το 2013 και μετά, του ιδιωτικού τομέα (τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία, επενδυτικά κεφάλαια κ.ά.) σε ενδεχόμενες επιχειρήσεις διάσωσης χωρών του ευρώ. Ο νέος μηχανισμός θα αποτελεί επί της ουσίας φόβητρο τόσο για τα κράτη όσο και για τους ιδιώτες. Και αυτό διότι τα μεν κράτη θα ζουν με τον τρόμο ότι αν δεν φροντίζουν τα του οίκου τους «θα πέσουν στα χέρια των τοκογλύφων», οι δε ιδιώτες διότι θα γνωρίζουν ότι σε περίπτωση άκρατης κερδοσκοπίας εις βάρος των κρατικών τίτλων μιας χώρας ενδέχεται να χάσουν (με τον νόμο) σημαντικά χρηματικά ποσά. Ολα αυτά μάλιστα αναμένεται να κατοχυρωθούν στον ύψιστο βαθμό, δηλαδή στη Συνθήκη της Λισαβόνας, η οποία κατόπιν απαιτήσεως της Γερμανίας θα αναθεωρηθεί με συνοπτικές διαδικασίες, αλλά και με ουκ ολίγες νομικές ακροβασίες. Το ακριβές περιεχόμενο της αναθεώρησης θα γίνει γνωστό στην επόμενη σύνοδο κορυφής, τον Μάρτιο, η δε τυπική διαδικασία της αναθεώρησης θα πρέπει να περατωθεί ως τον Ιανουάριο του 2013, ούτως ώστε ο νέος μηχανισμός να είναι λειτουργικός τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου.
Κατόπιν όλων αυτών λοιπόν, δεν είναι λίγοι αυτοί που εκτιμούν ότι η κυρία Μέρκελ έχει πλέον μεγαλύτερα περιθώρια κινήσεων στο ζήτημα των ευρωομολόγων. Η γερμανική κοινή γνώμη θα μπορεί να τα αποδεχθεί σαφώς ευκολότερα, οι δε γερμανοί φορολογούμενοι δεν θα ζουν με τον φόβο ότι κάποιοι «καλοπερνούν με τα δικά τους χρήματα». Πόσω μάλλον αν τα πρώτα ευρωομόλογα έχουν ως αντικείμενο την υλοποίηση μεγάλων έργων υποδομής πανευρωπαϊκής κλίμακας, στα οποία είθισται οι γερμανικές επιχειρήσεις να διαδραματίζουν πρωταρχικό ρόλο.
ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΑΣ
Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ.Ζοσέ Μανουέλ Μπαρόζο άφησε αυτή την εβδομάδα να εννοηθεί ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ότι προτίθεται να υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις για την έκδοση ενός μεγάλου ομολογιακού δανείου της ζώνης του ευρώ.Σύμφωνα με πληροφορίες,κεντρικό ρόλο στην αγορά αυτών των ομολόγων θα διαδραματίσει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ),τα ίδια κεφάλαια της οποίας θα πρέπει να αυξηθούν.Η ΕΤΕπ θα αγοράσει τα εν λόγω «ευρωομόλογα»,προσφέροντας έτσι σχετικά φθηνό χρήμα στα ενδιαφερόμενα κράτη και εγγυήσεις για την περάτωση των έργων στους ενδιαφερόμενους ιδιώτες επενδυτές.Ενα πρώτο σχετικό πείραμα υλοποιείται ήδη στην Ιταλία,όπου η ΕΤΕπ αγοράζει μικρές προς το παρόν ποσότητες ομολόγων με στόχο την περάτωση δύο φωτοβολταϊκών επενδυτικών σχεδίων.Το πείραμα αυτό αποτελεί τον πιλότο για τα επόμενα σχέδια έργων στους τομείς της ενέργειας και των μεταφορών,τα οποία αναμένεται να δώσουν κάποια ώθηση στη χειμαζόμενη προς το παρόν ευρωπαϊκή οικονομία.
