ΒΕΡΟΛΙΝΟ, ΜΑΪΟΣ
Η ΛΕΓΕΩΝΑ των Ξένων είναι, ως γνωστόν, γαλλικής «κατασκευής». Λίγοι γνωρίζουν ότι τα πρώτα χρόνια αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμοτο διαβόητο αυτό στράτευμα είχε κατακλυστεί από δεκάδες χιλιάδες Γερμανούς. Δεν είχαν όλοι το ίδιο προφίλ:ορισμένοι ήταν σεσημασμένοι εγκληματίες πολέμου,άλλοι ήθελαν να ζήσουν πολεμικές περιπέτειες με το αζημίωτο,κάποιοι
στρατολογήθηκαν χωρίς να ξέρουν τι ακριβώς τους περίμενε.Η δράση των γερμανών λεγεωνάριων βρίσκεται πάλι στην επικαιρότητα με την αποκάλυψη ότι πολλοί έχουν αφήσει πίσω τους παιδιά στις χώρες όπου πολέμησαν,κυρίως στην Ασία και στην Αφρική.Μια 46χρονη Βερολινέζα,η Κλαούντια Βάλτερ,αναζητεί τα ετεροθαλή αδέλφια της στο μακρινό Βιετνάμ, όπου πολέμησε τη δεκαετία του ΄50 ο μισθοφόρος πατέρας της.Και δεν είναι η μόνη που βρίσκεται σε «διάλογο» με τα φαντάσματα ενός ζοφερού μιλιταριστικού παρελθόντος.
Η Κλαούντια λάτρευε απέραντα τον πατέρα της. Δεν αξιώθηκε όμως να τον χαρεί πολύ. Ηταν μόλις 18 ετών, όταν ο Χορστ Παλ εγκατέλειψε τα εγκόσμια. Γι΄ αυτό και η καρδιά της κόντεψε να σπάσει όταν, πριν από έναν χρόνο, έμαθε τυχαία ότι ο μπαμπάς της είχε αποκτήσει παλαιότερα άλλα δύο τέκνα στην Ινδοκίνα. Από τότε ψάχνει να βρει τα χαμένα της αδέλφια. Δίχως επιτυχία ως τώρα, άλλα όχι και χωρίς ελπίδα. « Είναι σάρκα από τη σάρκα του» λέει. « Αν τα βρω, θα είναι σαν να έχω και τον ίδιο πάλι μπροστά μου ».
Η αναζήτηση δεν είναι εύκολη. Ο Χορστ Παλ βρέθηκε στο Βιετνάμ στις αρχές της δεκαετίας του ΄50 ως μέλος της Λεγεώνας των Ξένων. Αλλά μετά την πανωλεθρία των Γάλλων στο Ντιεν Μπιεν Φου, το 1954, η μονάδα του μετατέθηκε στην Αφρική. Από τότε, η επαφή με τη μητέρα των παιδιών του διακόπηκε ολοσχερώς. Ο πόλεμος τους είχε χωρίσει για πάντα.
Τα παιδιά, συνήθως εξώγαμα, είναι ίσως τα μόνα ανθρώπινα ίχνη που άφησαν πίσω τους οι λεγεωνάριοι από όπου έτυχε να περάσουν. Τα υπόλοιπα είναι απάνθρωπα: επιδρομές, εμπρησμοί, δολοφονίες, απαγωγές, βιασμοί, βασανιστήρια. Η Λεγεώνα των Ξένων ήταν και παραμένει το συνώνυμο της στρατιωτικής αυθαιρεσίας. Και σε αυτό συνέβαλαν αποφασιστικά, αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι μισθοφόροι από τη Γερμανία. « Ηταν οι πιο αιμοσταγείς μαχητές », λέει γάλλος εκπαιδευτής τους, « άγριοι σαν λυκόσκυλα ».
Υπολογίζεται ότι την 20ετία 1945-1965, τα δύο τρίτα των ανδρών του γαλλικού μισθοφορικού σώματος ήταν γερμανικής καταγωγής (65.000 σε σύνολο 100.000). Οχι λίγοι ήταν ήδη εγκληματίες πολέμου, λόγω της προηγούμενης θητείας τους στη ναζιστική Βέρμαχτ και στις χιτλερικές δυνάμεις ασφαλείας: Ες Ες, Γκεστάπο, υπηρεσίες αντικατασκοπίας.
Οι περισσότεροι ήταν όμως σχεδόν παιδιά, ηλικίας από 17 ως 20 ετών. Εκείνα που τους έσπρωξαν στον πόλεμο ήταν η ανεργία (που τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια θέριζε στη Γερμανία), η δίψα για περιπέτεια ή απλώς μια ερωτική απογοήτευση. Μόνο που η Λεγεώνα δεν ήταν τόπος παρηγοριάς. Μπαίνοντας σε αυτήν, απέβαλαν κάθε αναστολή και προσαρμόζονταν στο καθεστώς της ωμής και αχαλίνωτης βίας.
Οι γάλλοι στρατηγοί ήταν ενθουσιασμένοι μαζί τους. « Εχουν απίστευτο θάρρος και μανιακή πειθαρχία » έλεγε ένας από αυτούς. Και μάλιστα σε βαθμό απόλυτης αυταπάρνησης. Δεν είναι λοιπόν περίεργο που το προφίλ του λεγεωνάριου εκείνης της εποχής είχε «τευτονικά» χαρακτηριστικά. Αυτό φάνηκε ιδιαίτερα στον πόλεμο της Γαλλίας κατά της Αλγερίας, το 1954-1962. « Οι Γερμανοί ήταν οι πρώτοι που πατούσαν τη σκανδάληκαι οι τελευταίοι που την παρατούσαν » θυμάται γάλλος συμπολεμιστής τους. Το έλεος, προσθέτει, ήταν άγνωστη λέξη για αυτούς. Το ίδιο ίσχυε και για την έννοια «δημοκρατία». Οι γερμανοί μισθοφόροι ήταν τα κύρια στηρίγματα των γάλλων στρατηγών που επιχείρησαν το 1961 να ανατρέψουν πραξικοπηματικώς τον τότε πρόεδρο Σαρλ ντε Γκωλ, επειδή είχε αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της Αλγερίας. Δύο από αυτούς εκτελέστηκαν έναν χρόνο αργότερα στο Παρίσι. Τώρα, τα πράγματα έχουν αλλάξει. Οι Γερμανοί δεν παίζουν πλέον καθοριστικό ρόλο στη Λεγεώνα των Ξένων. Το ποσοστό της συμμετοχής τους έχει πέσει στο 2%. Αυτό σημαίνει λιγότερες σεξουαλικές σχέσεις και λιγότερα παιδιά στις χώρες όπου πατούν πόδι. Αλλά για αυτά δεν μιλούσαν ποτέ οι λεγεωνάριοι στις κατοπινές οικογένειές τους. Ο έρωτας στο μέτωπο ήταν ανέκαθεν η σκοτεινή όψη της δράσης τους, πιο σκοτεινή ίσως και από τα εγκλήματά τους. Και αυτό κάνει σήμερα δύσκολη την αναζήτηση των χαμένων αδελφών- της Κλαούντια Βάλτερ, και όχι μόνο.
ΧΟΡΣΤ ΠΑΛ: ΠΟΛΕΜΙΣΤΗΣ ΕΤΩΝ 17
Εσπειρε απογόνους στην Ινδοκίνα
Τα αδέλφια της αναζητεί απεγνωσμένα η γερμανίδα Κλαούντια Βάλτερ (κάτω δεξιά).Oπατέρας της,ο Χορστ Παλ (κάτω αριστερά) κατετάγη στη Λεγεώνα των ξένων το 1948,σε ηλικία μόλις 17 ετών.«Οι εφημερίδες έγραφαν ότι αυτό είναι παράνομο.Ομως εγώ ήθελα να φύγω από το χυτήριοστο οποίο δούλευακαι να δω τον κόσμο» έλεγε ο ίδιος αργότερα.
Αυτό που δεν έλεγε ήταν ότι παράλληλα με την «τέχνη» του πολέμου καλλιέργησε και την τέχνη της διασποράς παιδιών εκτός γάμου.
Ο Παλ στάλθηκε αμέσως στο Βιετνάμ για να πολεμήσει κατά των «κομμουνιστών».« Είμαστε καλύτεροι στη μάχη σώμα με σώμα» ήταν ο απολογισμός του ύστερα από πέντε χρόνια πολέμου.
Το 1953,όταν έληξε το συμβόλαιό του,ο Παλ θα μπορούσε να γυρίσει ως «νικητής» στη γενέτειρά του,το Βερολίνο.Αντί γι΄ αυτό προτίμησε να παραμείνει στην Ινδοκίνα.«Ηθελα να ζήσω την τελική νίκη» έλεγε.
Το αντίθετο συνέβη: το 1954 οι Γάλλοι υπέστησαν πρωτοφανή πανωλεθρία στο Ντιεν Μπιεν Φου και αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν πανικόβλητοι τη χώρα.Η Λεγεώνα των Ξένων μεταφέρθηκε στην Αλγερία.«Το μόνο που πήρα μαζί μου ήταν τα μετάλλια για τους δυο τραυματισμούς μου» διηγήθηκε αργότερα ο ίδιος.Στην Αλγερία η ίδια σφαγή.Για καλή του τύχη όμως ο Παλ αρρώστησε το 1956 από φυματίωση.Αυτό τον ανάγκασε να επιστρέψει στο Βερολίνο,όπου έγινε οδηγός λεωφορείων.«Είχε ταραγμένα όνειρα» είπε η Κλαούντια μετά τον θάνατό του,το 1983.«Ο πόλεμος του άφησε ανεπούλωτες πληγές».
Η πιο αιμοχαρής στρατιά στον κόσμο
Oδρόμος της είναι βαμμένος με αίμα. Η ίδρυσή της, το 1831, απέβλεπε στη διατήρηση των γαλλικών αποικιών ανά την υφήλιο. Οι επεμβάσεις της ανέρχονται σε εκατοντάδες. Το τίμημα ήταν η ζωή εκατομμυρίων ντόπιων κατοίκων, ενόπλων και αμάχων. Αυτό συνεχίστηκε και μεταπολεμικά, μετά την απώλεια των αποικιών. Το επίλεκτο αυτό σώμα, που δρα κυρίως εκτός Ευρώπης, ήταν η αιχμή του δόρατος για την εξασφάλιση των «γαλλικών συμφερόντων»- όπως, για παράδειγμα, τη δεκαετία του ΄60 στο Κονγκό για την πρόσβαση στα ορυχεία διαμαντιών. Τελευταία πάντως συμμετέχει όλο και περισσότερο σε διεθνείς στρατιωτικές επιχειρήσεις, όπως στο Αφγανιστάν, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και του ΝΑΤΟ.
Στα χαρτιά η Λεγεώνα των Ξένων υπόκειται στο διεθνές στρατιωτικό δίκαιο. Στην πραγματικότητα όμως κάνει ό,τι μπορεί για να το τσαλαπατήσει. Οι βιαιοπραγίες και τα βασανιστήρια (ακόμη και στις ίδιες τις τάξεις της!) βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη. Από αυτή την άποψη, δεν είναι στρατός όπως όλοι οι άλλοι, αλλά ξένο σώμα ανάμεσά τους.
Σε αυτό συντελεί και η σύνθεσή της. Η Λεγεώνα ήταν ανέκαθεν στρατός ξένων- οι Γάλλοι κρατούσαν μόνο τις ηγετικές θέσεις. Παλιότερα, οι περισσότεροι στρα τιώτες ήταν Γερμανοί, σήμερα υπερέχουν οι Ανατολικοευρωπαίοι και οι Νοτιαμερικανοί. Ολοι τους ένας κι ένας- τυχοδιώκτες, φυγόδικοι, ενίοτε και εγκληματίες πολέμου. Οι στρατολόγοι δεν ενδιαφέρονται για το παρελθόν τους, αλλά μόνο για ένα ένστικτό τους: το δολοφονικό. Ενα άλλο διακριτικό τους είναι ο βηματισμός τους, ο οποίος δεν συνίσταται, όπως σε κάθε άλλο στρατό, σε 110 βήματα το λεπτό, αλλά σε 88. Εγκαύματα στα σκέλη; Οχι ακριβώς. Απλώς η άμμος της Σαχάρας τούς ανάγκαζε να βάζουν φρένο στις πορείες τους. Ομως δεν ντρέπονται γι΄ αυτό. Αυτό που άλλοι θεωρούν απελπιστική βραδύτητα είναι για εκείνους ένδοξο σήμα-κατατεθέν.
Ολοι οι άνδρες της Λεγεώνας έχουν βαθύ συναίσθημα τιμής. Και αυτό αποτυπώνεται στο «Μνημείο των νεκρών» που είναι εγκαταστημένο στην περιοχή Ομπάν, κοντά στη Μασσαλία, όπου έχει την έδρα του το γενικό αρχηγείο της Legion Εtrangere. Αλλά ως άνθρωποι έχουν και αυτοί παράπονα, με πιο πικρό το ότι μπορούν να γίνουν γάλλοι πολίτες μόνο μετά θάνατον ή αν τραυματιστούν βαθιά. Πίκρα που έχει απαθανατίσει σε στίχους ο αξιωματικός της Λεγεώνας Πασκάλ Μπονετί : «Ποιος ξέρει/Αν ο άγνωστος νεκρός/Κάτω στο άδειο ρέμα/Είναι από ξένα μέρη/Και Γάλλος μόνο/Στη στάση και το βλέμμα/Από χυμένο αίμα!» «Πατρίδα μου η Λεγεώνα – Δουλειά μου να σκοτώνω!»
\344 Από το 1831, όταν ιδρύθηκε, ως σήμερα, υπηρέτησαν στη Λεγεώνα των Ξένων 600.000
άντρες από 131 χώρες του κόσμου. 35.000 από αυτούς έπεσαν υπέρ πίστεως και (ξένης)
πατρίδος. Για τα θύματα της Λεγεώνας δεν υπάρχουν επαρκή στατιστικά στοιχεία.
\344 Το μότο της είναι: Legio Ρatria Νostra (Πατρίδα μας η Λεγεώνα). Οποιος μπαίνει σε αυτή, χάνει λοιπόν σπίτι και πατρίδα. Χαρακτηριστικό της είναι η ατσάλινη και συχνά απάνθρωπη πειθαρχία. Η μόνη τέχνη που πρέπει να ξέρουν οι λεγεωνάριοι είναι η πολεμική.
\344 Η Λεγεώνα είναι αποκλειστικά ανδρικό σώμα. Οι γυναίκες είναι ανεπιθύμητες. Μοναδική εξαίρεση στα 169 χρόνια της ύπαρξής της η Γαλλίδα Σουζάν Τραβέρ. «Ισχύει το ίδιο και για τα επόμενα 169 χρόνια» διαβεβαιώνει ανώτατο στέλεχός της.
\344 Παλιά η κατάταξη ήταν εύκολη. Σήμερα έχει γίνει κάτι παραπάνω από δύσκολη. Το ίδιο ισχύει για την εκπαίδευση. Οι εκπαιδευόμενοι μιλούν για μεθόδους Γκεστάπο. «Οσο περισσότερος ιδρώτας σήμερα τόσο λιγότερο αίμα αύριο» απαντούν οι ιθύνοντες.
\344 Το μεγαλύτερο δόλωμα για τη στρατολόγηση λεγεωνάριων είναι οι παχυλές συντάξεις, που δίνονται ύστερα από 20ετή θητεία.
Οποιοσδήποτε μπορεί να καταταγεί στη Λεγεώνα, για περίοδο τουλάχιστον πέντε ετών. Οι αξιωματικοί είναι συνήθως Γάλλοι.
ΣΙΓΚΦΡΙΝΤ ΜΙΛΕΡ: ΒΙΔΩΝΕ ΤΑ ΚΡΑΝΙΑ ΣΤΟ ΤΖΙΠ ΤΟΥ
O διαβόητος «Κονγκό-Μίλερ» θα ήταν ίσως ό,τι έπρεπε για μια φαρσοκωμωδία του τύπου «Οι κόπανοι του συντάγματος» αν δεν είχε την κακή συνήθεια να κάνει πράξη αυτά που έλεγε: να θερίζει με το οπλοπολυβόλο του μαύρους και να βιδώνει κατόπιν τα κρανία τους, σαν τρόπαια, επάνω στο τζιπ του.
Τελικά βέβαια ο γερμανός ταγματάρχης της Λεγεώνας των Ξένων στο Κονγκό έγινε πρωταγωνιστής μιας ταινίας, αν και όχι εκείνης που θα ήθελε ο ίδιος. Οι παραγωγοί της ήταν οι δυο ορκισμένοι εχθροί του: οι ανατολικογερμανοί σκηνοθέτες Βάλτερ Χεϊνκόβσκι και Γκέρχαρτ Σόιμαν. Οι δυο τους κατάφεραν να πείσουν τον Σίγκφριντ Μίλερ, τον Νοέμβριο του 1965 στο Μόναχο, να διηγηθεί μπροστά στην κάμερα με κάθε λεπτομέρεια τα «πιστεύω» και τις περιπέτειές του. Σε αυτό βοήθησε μια αμοιβή 10.000 μάρκων, καθώς και μερικά μπουκάλια ουίσκι. Το αποτέλεσμα, διάρκειας τεσσάρων ωρών, είναι μοναδικό στην ιστορία των ντοκυμαντέρ. Ο Μίλερ περιγράφει γελώντας τα «σαφάρι» του εναντίον των «νέγρων», που απέβλεπαν, όπως τόνιζε, στην υπεράσπιση της ελευθερίας της Δύσης.
« Πολεμάμε για την Ευρώπη στο Κονγκό » έλεγε. « Για την ελευθερία, την αδελφότητακαι βάλε. Ξέρετε πώς τα λένε αυτά ». Ο «Κονγκό-Μίλερ» προφανώς δεν τα ήξερε ακριβώς…
ΜΠΙΕΡΝ ΠΕΤΣΟΛΝΤ: ΔΡΑΠΕΤΕΥΣΕ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΗΜΕΡΑ
«Στο Κονγκό γνώρισα τυχαία έναν Αμερικανόπου με ρώτησε αν θέλω να γίνω μισθοφόρος.Το δέλεαρ ήταν μεγάλο:60.000 δολάρια το εξάμηνο και αγώνας για την ελευθερία των Αφρικανών. Υπέγραψα αμέσως σαν στραβός » θυμάται.
Λίγο αργότερα ήταν ντυμένος στρατιώτης. Το μόνο του ελαφρυντικό, προσθέτει, είναι, ότι τότε, το 1965, ήταν μόλις 20 ετών και δεν καταλάβαινε «γρι» από πόλεμο και πολιτική.
Το σοκ ήρθε τα μεσάνυχτα της ίδιας ημέρας, όταν δυο αξιωματικοί τον ξύπνησαν και του ζήτησαν να συμμετάσχει αμέσως σε μια πολεμική επιχείρηση. Για προετοιμασία και εκπαίδευση δεν υπάρχει τώρα χρόνος, πρόσθεσαν. Αμέσως μετά πήρε θέση σε ένα τεθωρακισμένο τζιπ, που μαζί με πολλά άλλα κατευθύνθηκε προς ένα χωριό.
« Τα αμάξια έπεσαν πάνω στις καλύβες με ιλιγγιώδη ταχύτητα παρασύροντας τους ανθρώπους που ήταν μέσα » θυμάται. Ακολούθησαν εκτελέσεις και εμπρησμοί. « Μέσα στις πυρπολούμενες καλύβες ήταν ακόμη άνθρωποι » λέει. « Αλλά κανείς στρατιώτης δεν έδινε σημασία σε αυτό. Αντίθετα, οι περισσότεροι ζητωκραύγαζαν για την επιτυχία τους ». Την άλλη ημέρα ο Πέτσολντ κατάφερε να αυτομολήσει και να καταφύγει σε γειτονική χώρα. Ομως οι σκηνές του εμπρησμού, λέει, έχουν μείνει ανεξίτηλες στη μνήμη του. Και αυτές είναι που του έδωσαν να καταλάβει τελειωτικά τι εστί Λεγεώνα των Ξένων.
