«Κάθε χρόνο η θερινή θεατρική σεζόν διαθέτει και μια παράσταση που αποτελεί το απόλυτο must της- το θέαμαδηλαδήεκείνο που διαχωρίζει τους κουλτουριάρηδες από τους αληθινούς διανοουμένους.Εφέτοςστη Νέα Υόρκη πρόκειται για την παράσταση του Πέτερ Στάιν και τους 12ωρους “Δαίμονές” του,που βασίζονται στο μυθιστόρημα του Φιόντορ Ντοστογέφσκι “Οι δαιμονισμένοι”» (σ.σ.: γραμμένο το 1871-1872). Με αυτόν τον τρόπο οι «Νew Υork Τimes» υποδέχθηκαν την αναγγελία της καινούργιας δουλειάς του γερμανού θεατράνθρωπου. Μια δουλειά που θα έχουμε τη δυνατότητα να παρακολουθήσουμε στην Αθήνα, στις αρχές Ιουλίου, στο πλαίσιο του φεστιβάλ. Οσοι βέβαια το αντέξουν…
Οκτώμισι ώρες διαρκούν «Οι Δαίμονες», η παράσταση που χωρίζεται από έξι διαλείμματα, μικρής ή μεγαλύτερης διάρκειας, για ξεκούραση, γεύμα και δείπνο. Από τις 11 το πρωί ως τις 10.30 το βράδυ όσοι πιστοί προσέλθουν στον χώρο Δ΄ της Πειραιώς 260 είναι βέβαιο ότι θα βιώσουν μια διαφορετική, πρωτόγνωρη ίσως, θεατρική εμπειρία. Κατά τη διάρκεια των τεσσάρων 15λεπτων διαλειμμάτων θα σερβίρονται καφές και αναψυκτικά συνοδεία μπισκότων, ενώ δύο μπουφέδες, ένας για το γεύμα και ένας (διαφορετικός) για το δείπνο, θα είναι στρωμένοι στα μεγάλα (60΄) διαλείμματα για φαγητό, για τα οποία η τιμή δεν έχει ακόμη καθοριστεί από το Φεστιβάλ Αθηνών- δεν θα περιλαμβάνεται στην τιμή του εισιτηρίου. «Ζώντας μαζί, αγκώνα-αγκώνα, για τόσες ώρες» σχολιάζει ο ίδιος ο σκηνοθέτης «το κοινό γρήγορα μετατρέπεται σε μια κοινωνία που χειροκροτεί τον εαυτό της.Κανένας δεν μπορεί να είναι επικριτικός από το χάραμα ως το σούρουπο:μετά το πρώτο δίωρο,είτε συμμετέχεις είτε αποχωρείς!..».
Ο Στάιν παρακολουθεί την ιστορία των «Δαιμονισμένων» μέσα από πολλές και διαφορετικές διασκευές, όπως των Βάιντα, Κάσντορφ και Ντοντέν, για να δώσει τελικά τη δική του εκδοχή και να την αποδώσει, όπως λέει ο ίδιος, «όσο πληρέστερα γίνεται. Γι΄ αυτό και δεν ήταν δυνατόν να περιοριστεί ο χρόνος της». Ενας επιπλέον λόγος που προτίμησε να κάνει ο ίδιος τη δουλειά του διασκευαστή και να μη χρησιμοποιήσει την ήδη υπάρχουσα του Αλμπέρ Καμύ , ήταν «επειδή τον Καμύ τον απασχόλησε ιδιαίτερα η έκταση,ενώ για μένα το έργο είναι ένα μυθιστόρημα 900 σελίδων που απαιτεί χρόνο.Και του δίνω όλον τον χρόνο που νομίζω ότι χρειάζεται, και μάλιστα επί σκηνής».
Ενώ οι πρόβες συνεχίζονται στο Σαν Παγκράτσιο, το κτήμα του στην Ούμπρια, ο ίδιος ομολογεί ότι για τη συγκεκριμένη παραγωγή το μόνο απαραίτητο σκηνικό είναι οι 26 ηθοποιοί, ανάμεσά τους η ιταλίδα σύζυγός του Μανταλένα Κρίπα στον ρόλο της Βαρβάρας Πέτροβνα, και η δουλειά τους. Πρόθεσή του ήταν και παραμένει να αναζητήσουν και να δώσουν εκ νέου και όλοι μαζί νόημα στις λέξεις, αντλώντας στοιχεία και έμπνευση από τη μεγάλη οθόνη.
«Οι “Δαιμονισμένοι” του Ντοστογέφσκι είναι μια ομάδα μοντερνιστών που έχουν αντικαταστήσει τον Θεό με ιδεολογίες» λέει ο Στάιν για το πολυθεματικό και πολυφωνικό αυτό έργο, πουπροσφέρει μια ευρύτατη γκάμα χαρακτήρων- μηδενιστές, αθεϊστές, λιμπεραλιστές, τυχοδιώκτες, ασυνείδητοι, ευσυνείδητοι, διαταραγμένοι, ατάραχοι- με τους οποίους συνθέτει ένα παζλ όπου οι αλήθειες της βαθύτερης ανθρώπινης φύσης αναδύονται σε όλο τους το μεγαλείο. Μέσα από τα πάθη των ηρώων και τη διαφθορά μιας εποχής σε κρίση ο Στάιν θέτει διαχρονικά ερωτήματα γα την πολιτική, τη θρησκεία, τον ρόλο της διανόησης, την έννοια του ηθικού χρέους. «Σαν χαρακτήρες», συνεχίζει, «αποτελούν και εκείνοι συμπτώματα μιας κοινωνικής ασθένειας. Δεν θα έλεγα ότι διαφέρουν και πολύ οι “δαίμονες” του χθες από τους “δαίμονες” του σήμερα» επισημαίνει, απαντώντας σε σχετική ερώτηση στον ξένο Τύπο.
Οσο για τον Σταβρόγκιν, τον κεντρικό ήρωα του Ντοστογέφσκι, θεωρεί ότι κινείται πέρα από ιδέες και ιδεολογίες, πέρα από αισθήματα: είναι κενός και αναίσθητος. «Αυτός ακριβώς είναι ο δαίμονας της εποχής μας:η απόλυτη σύγχυση που τοποθετεί στο ίδιο επίπεδο το καλό και το κακό,ενώ αποδέχεται μη αποδεκτές συμπεριφορές».
Ο γερμανός σκηνοθέτης μάς καλεί να ξεπεράσουμε όσα ξέρουμε και όσα έχουμε συνηθίσει ως τώρα για τις συνθήκες μιας θεατρικής παράστασης και να παρακολουθήσουμε τους ηθοποιούς σαν να παίζουν στο σινεμά, την ίδια ώρα που οι θεατές θα κινούνται ανάμεσα στον θίασο σαν ένας δεύτερος θίασος. «Ετσι θα αναγνωρίσουμε μέσα μας τους “δαίμονες” εκείνους που ευθύνονται,όπως υποστηρίζει ο Ντοστογέφσκι,για την κατάντια μας.Εχουμε χάσει πια την πίστη μας σε ιδεολογίες, σε θρησκείες…Αδιαφορούμε.Δεν έχουμε στόχους και προοπτική,χάσαμε τις αξίες μας και έχουμε ψευδαισθήσεις για έναν καινούργιο κόσμο.Ξέρετε,τελικά, τι περιγράφει εδώ ο συγγραφέας;» επισημαίνει ο Στάιν. «Για την ακρίβεια, περιγράφει το μέλλον, το μέλλον που ζούμε τώρα, το παρόν μας,τη σύγχρονη σκέψη,μέσα από διαφορετικούς χαρακτήρες και σύνθετες καταστάσεις,που ψάχνουν την επικοινωνία, αλλά έχουν χάσει τον εαυτό τους. Μπορεί να οδηγούνται στον φόνο,στην αυτοκτονία ή στην τρέλα, ενώ παράλληλα οι ιστορίες τους διαθέτουν χιούμορ και κωμικά στοιχεία, όπως ακριβώς συμβαίνει και στη ζωή». Ο ίδιος πάντως θα βρίσκεται μαζί με τους ηθοποιούς του στη σκηνή και παράλληλα θα διευκολύνει τους θεατές εξηγώντας τους διάφορα στοιχεία της παράστασης. «Επίσης, θα βοηθώ και στις αλλαγές των σκηνών…».
ΠΟΤΕ & ΠΟΥ «Οι δαίμονες» από το Τieffeteatro & Wallenstein σε σκηνοθεσία Πέτερ Στάιν (βασισμένο στο μυθιστόρημα του Φιόντορ Ντοστογέφσκι). Παραστάσεις 3 και 4 Ιουλίου. Ωρα έναρξης:
11.00.
Πειραιώς 260, Χώρος Δ΄.
Η προπώληση των εισιτηρίων αρχίζει στις 12 Ιουνίου. Διάρκεια:
8 ώρες και 30΄ λεπτά,με 6 διαλείμματα.
Τιμές: 25 ευρώ, 20 ευρώ (μειωμένο),15 ευρώ (φοιτητικό).
Η παράσταση αρχίζει στις 11 το πρωί και ολοκληρώνεται στις 10.30
το βράδυ.Στις 14.10 ένα μεγάλο διάλειμμα μιας ώρας θα δώσει την ευκαιρία στους θεατές να γευματίσουν (μεγάλα μπουφέ θα έχουν στηθεί στους χώρους της Πειραιώς 260).Το επόμενο μεγάλο διάλειμμα ωριαίας διάρκειας θα γίνει στις 18.50,για να προσφερθεί το δείπνο.Πέραν αυτών,τέσσερα 15λεπτα διαλείμματα θα δίνουν τη δυνατότητα στο κοινό να ξεκουραστεί,να πιει καφέ ή αναψυκτικό,ακόμη και να αποχωρήσει.
